Epistulae

Meminisse autem diaconi debent quoniam apostolos id est episcopos et praepositos Dominus elegit, diaconos autem post ascensum Domini in caelos apostoli sibi constituerunt episcopatus sui et ecclesiae ministros. quod si nos aliquid audere contra Deum possumus qui episcopos facit, possunt et contra nos audere diaconi a quibus fiunt. et ideo oportet diaconum de quo scribis agere audaciae suae paenitentiam, ut honorem sacerdotis agnoscat et episcopo praeposito suo plena humilitate satisfacere. haec sunt enim initia haereticorum et ortus adque conatus schismaticorum [*]( 5 Matth. 8, 4. 8 Io. 18, 23. ) [*]( 1 ipse om. B 2 dns B 3 adignationem T 5 demonstra V offers BMQ1, offeres Q* 6 esse om. B adhoc BLPQT 7 sub ictu] subditns B passioni B 8 alapa. T respondis ex respondit L m. 2, respondes P sed es corr. 9 ille] esse T 10 sed sic B tuitus BLPQTa V, tutus Tl, tutatus v 11 exproba T 12 quae Q sed ae corr., qui M 13 ut] cum L ac] hac B, et L patientiae] paenitentiae L 14 docuit enim BQTv uero PQ 15 exstitit v 16 apostolus T episcopus T 17 ascensam Q1 (ascensum MQl) 18 caelo B 19 nos si T 20 possunt] possam T et BQ sed t Q corr., ei LMT audere] addere LP diacones L 21 cassium diaconum B 22 ut scripsi, et BLPQTv sacerdotii B adagnoscat L, adignoscat T, agnoscere v 23 praeposito ex praeposo Q m. 2, praetioso M, ptio T 24 initia om. LP )

male cogitantium, at sibi placeant, ut praepositum superbo tumore contemnant. sic de ecclesia receditur, sic altare profanum foris conlocatur, sic contra pacem Christi et ordinationem adque unitatem Dei rebellatur. quod si ultra te contumeliis suis exacerbauerit et prouocauerit, fungeris contra eum potestatem honoris, tui, ut eum uel deponas uel abstineas. nam si apostolus Paulus ad Timotheum scribens dixit: iuuentutem tuam nemo despiciat, quanto magis tibi a collegis tuis dicendum est: senectutem tuam nemo despiciat. et quoniam scripsisti quendam cum eodem diacono tuo se miscuisse et superbiae eius adque audaciae participem esse, hunc quoque et si qui alii tales extiterint et contra sacerdotem Dei fecerint uel coercere poteris uel abstinere. nisi quod hortamur et monemus ut peccasse se potius intellegant et satisfaciant et nos propositum nostrum tenere patiantur. magis enim optamus et cupimus contumelias et iniurias singulorum clementi patientia uincere quam sacerdotali licentia uindicare. opto te, frater carissime, semper bene ualere.

CVPRIANVS, CAECILIVS, VICTOR, SEDATVS, TERTVLLVS CVM PBESBVTERIS QVI PBAESENTES ADERANT POMPONIO FRATRI S.

Legimus litteras tuas, frater carissime, quas per Paconium fratrem nostrum misisti postulans et desiderans ut tibi [*]( 7 I Tim. 4, 12. ) [*]( 1 sibi] sic P Buperno T 2 contemnunt T regreditur B 3 foris ex fors L m. 2 4 si. L 5 prouocaueritj proclamauerit L, probauerit T fungeris ille L, fungaris Q* (fungeris MQI) contra] circa QV, circum T potestatem BV, potestate LPQTv 6 eum] eum potestate T 7 despiciat T (item. I. 9) 8 quando T tua tibi T 10 tuo om. B, in rcu. P m. 2 miscoAisset T 11 ali«i*P extiterunt L 12 dl P 8.1. m. 2 certe cohercerer T potueris L 14 praepositum LQ 15 et iniuriam QT, om. B 17 opto ... ualere om. L, opto te bene ualere B. — Ad (Caecilii Cypriani ad B) Rogatianum de diacono exp BMT, ezp ad Rogatianum de diacono P, ad Rogatianum exp Q, om. L. — ) [*](Epist. IIII. — Incipit ad Pomponium (Pompeium QlM) de uirginibus BLMQBW. — 19 tertulus Q, tertalns W 20 cum presbyteris] conpresbiteri B 23 scriberemus \'B-)

rescriberemus quid nobis de his uirginibus uideatur quae cum semel statum suum continenter et firmiter tenere decreuerint, detectae sint postea in eodem lecto pariter mansisse cum masculis, ex quibus unum diaconum esse [dicis]: plane easdem quae se cum uiris dormisse confessae sint adseuerare integras esse. circa quam rem quoniam consilium nostrum desiderasti, scias nos ab euangelicis et apostolicis traditionibus non recedere quo minus fratribus et sororibus nostris constanter et fortiter consulatur et per omnes utilitatis et salutis uias ecclesiastica disciplina seruetur, cum Dominus loquatur et dicat: et dabo uobis pastores secundum cor meum, et pascent uos pascentes cum disciplina. et iterum scriptum est: disciplinam qui abicit infelix est, et in psalmis quoque spiritus sanctus instruit dicens: continete disciplinam, ne forte irascatur Dominus, et pereatis a uia recta, cum exarserit cito ira eius super uos.

Primo igitur in loco, frater carissime, et praepositis et plebi nihil aliud elaborandum est quam ut qui Deum timemus cum omni obseruatione disciplinae diuina praecepta teneamus nec patiamur errare fratres nostros et pro arbitrio et ructu$uo uiuere, sed ad uitam singulis fideliter consulere, nec pati uirgines cum masculis habitare, non dico simul dormire sed nec simul uiuere, [*]( 10 Hier. 3,15. 12 Sap. 3,11. 14 Ps. 2,12., ) [*]( 1 his] iis v cum] se R semel om. V 2 statum s. c. et] in statu suo esse et continentiam Vv, instituisse et continentiam R continentes W decreuerupt R 3 sunt R eadem Q 4 dicis esse LW se cum om. W 5 sunt R integras se R, se integras Qv 6 sciens B 7 quominibus Ll 8 nostris] non R et fortiter om. W consuleretur LQ, consolaremur B, consolamus W et om. BLW 9 omnis W utilitates B et salutis om. R uias om. BQ W aeclesiasticae W disciplinae BW sernetor om. BW 12 scriptum est] cum scriptum sit Q 13 psalmo Q instruet B, admonet et instruit R, admoneat et instruat Lv 15 recta] iusta L cito] in breui R 17 frs kmi R 18 est om. B 19 diuinae BW, neneramur diuina B 20 ructu F, fractu LQRW, fluctu B; cf. Pontii uitam Cypr. c. 15: absit-ut de tam beatissimo martyre ructus hominis iudicaret uiuentes B 21 sed et Q ad om. BW patitur W 22 dico] tantum B cumdormire W\' nec] nec debere B )

quando et sexus infirmus et aetas adhuc lubrica per omnia frenari a nobis et regi debeat, ne diabolo insidianti et saeuire cupienti ad nocendum detur occasio, quando et apostolus dicat: nolite locum dare diabolo. liberanda est uigilanter de periculosis locis nauis, ne inter scopulos et saxa frangatur. exuenda est uelociter de incendio sarcina prius quam flammis superuenientibus concremetur. nemo diu tutus est periculo proximus. nec euadere diabolum seruus Dei poterit qui se diaboli laqueis inplicauit. intercedendum est cito talibus [ut separentur] dum adhuc separari innocentes possunt, quia diuidi postmodum nostra intercessione non poterunt [postea quam conscientia grauissima cohaeserunt]. denique quam graues multorum ruinas hinc fieri uidemus et per huiusmodi. inlicitas et periculosas coniunctiones corrumpi plurimas uirgines cum summo animi nostri dolore conspicimus. quod si se ex fide Christo dicauerunt, pudicae et castae sine ulla fabula perseuerent, ita fortes ac stabiles praemium uirginitatis expectent: si autem perseuerare nolunt uel non possunt, melius nubant quam in ignem delictis suis cadant. certe nullum fratribus aut sororibus scandalum faciant, cum scriptum sit: si cibus scandalizat fratrem, non manducabo carnem in saeculo ne fratrem scandalizem.