Epistulae

Et quid egerim locuntur uobis epistulae pro temporibus emissae numero tredecim, quas ad uos transmisi, m quibus nec clero consilium nec confessoribus exhortatio nec extorribus quando oportuit obiurgatio nec uniuersae fraternitati ad deprecandam Dei misericordiam adlocutio et persuasio nostra defuit, quantum secundum legem fidei et timorem Dei Domino suggerente nostra mediocritas potuit eniti.. postea quam uero et tormenta uenerunt, siue iam tortis fratribus nostris siue adhuc ut torquerentur inclusis, ad corroborandos et confortandos eos noster sermo penetrauit. item cum conperissem eos qui [*]( Epist. XX. — Incipit ad clerum Romae F, Incipit ad Romanos LN, Incipit eiusdem secunda Q. - 4 comperit L 5 et gesta] gesta Q 6 necessarins Lt 8 instrnuntar Q (instruuntur et M) orto om. Q, hortos N 9 uiolenUo Q (uiolentior M) 10 fratruum Q 11 inuerecundiam Q 12 quae Q sed q 8. l. (uae M) 13 enim tamen L sed enim txp. monitis] molestia F defui Q, decuit FLN 16 quod F 17 missae NQ 18 consilium meum Q confessionibus F exortatio nec L, exhortationes N 19 fraternitatis N 22 initi Q et om. F 23 tortis] tormentis F 34 confortandos FLNQV, conflrmandos v 25 comperisse N )

sacrilegis contactibus manus suas adque ora maculassent uel nefandis libellis nihilominus conscientiam polluissent exambire ad martyras passim, confessores quoque inportuna et gratiosa deprecatione conrumpere ut sine ullo discrimine adque examine singulorum darentur cotidie libellorum milia contra euangelii legem, litteras feci quibus martyras et confessores consilio meo quantum possem ad dominica praecepta reuocarem. item presbyteris et diaconibus non defuit sacerdotii uigor ut quidam minus disciplinae memores et temeraria festinatione praecipites, qui cum lapsis communicare iam coeperant. conprimerentur intercedentibus nobis. plebi quoque ipsi quantum potuimus animum conposuimus et ut ecclesiastica disciplina seruaretur instruximus.

Postmodum nero cum quidam de lapsis sine sua sponte sine alio incitatore audaci flagitatione promerent ut pacem sibi a martyribus et confessoribus promissam extorquere uiolento impetu niterentur, de hoc etiam bis ad clerum litteras feci et legi eis mandaui, ut ad illorum uiolentiam interim quoque genere mitigandam, si qui libello a martyribus accepto de saeculo excederent, exomologesi facta et manu eis in paenitentia inposita cum pace sibi a martyribus promissa ad Dominum remitterentur. nec in hoc legem dedi aut me auctorem temere constitui. sed cum uideretur et honor martyribus habendus et eorum qui omnia turbare cupiebant impetus conprimendus, et praeterea uestra scripta legissem quae ad clerum nostrum per Crementium hypodiaconum nuper feceratis, ut his qui post lapsum infirmitate adprehensi essent et paenitentes communicationem desiderarent subueniretur, standum putaui et cum uestra [*]( 2 nihil hominibus N 3 martyres LNs passim] ut possent V 6 martyres Nv 7 poese L reuocare M (reaocarem Q) 8 sa- cerdo L 10 coeperint L 11 qaantis F animos Vv 12 cumposnimns M (conp. Q) 15 alio F, aliquo LNQo audacia F flagitione N proruerint F, proromperent V" a ex cum N 16 uiolenti M (uiolento Q) 18 quoquo N" 20 exhomologesis FLNQ manns ei F paenitentiam v 21 ad dno LNQ1 (ad dum M) 24 conprimendum F • 25 quae F, quae hoc LN, quae hoa Q, quae huc a 26 clementium v his] iis v 28 subuemre.tar L )

sententia, ne actus noster qui adunatus esse et consentire circa omnia debet in aliquo discreparet. plane ceterorum causas quamuis libello a martyribus accepto differri mandaui et in nostram praesentiam reseruari, ut cum pace a Domino nobis data plures praepositi conuenire in unum coeperimus, communicato etiam uobiscum consilio disponere singula uel reformare possimus. opto uos, fratres carissimi, semper bene ualere.

CELERINVS LVCIANO.

Haec cum tibi scriberem, Domine frater, gaudens et tristis eram, gaudens eo quod audierim te pro nomine Domini nostri Iesu Christi saluatoris nostri tentum uel illius nomen penes magistratus huius mundi confessum, tristis autem in eo quod ab eo ex quo te deduxi numquam litteras tuas accipere potui. uel nunc modo duplex mihi tristitia incubuit quod Montanum fratrem nostrum communem abs te de carcere ad me esse uenturum sciebas et de salute tua uel quid penes te agatur mihi non significaueris. sed hoc solet contingere seruis Dei, maxime eis qui in confessione Christi sunt constituti. scio enim quoniam unusquisque iam quae sunt saeculi non attendit, quoniam coronam [*](1 aententiam Q consentiret Q 2 quamuis] quam N 3 accepito Q et] ut F nostra praesentia FQ 4 ut ex et Q (ut M) pace] a pace L 5 praepositis Q in unum conuenire N 6 consilium Q uel F, et LNQv 7 optamus F. — Ad clerum Romae erplicit F, Ad Romanos (II. add. Q) explicit (explicat L) LNQ. — ) [*](Epist. XXI. — Incipit epistola Celerini ad Lucianum petens pro nomine Numeriae et Candidae ut eas in mente. habere*t quae Numeria ut dicit praemium dedit ne sacrificarent T, Epistola Celerini ad Lucianum conf. pro lapsifl orationem et auffiragium deprecantes cp, Celerini ad Lncianum ut scribat ei et ernbueniat Numerie et Candide lapsis to. — 9 Luciano salutem 11 10 tibi cum qp 12 tenitum T uel] et ων penes magistratos T, magistratns poenes cp 13 ab eo] habeo T 14 vel] et v; cf. p. 530,9 15 inconcnmbit 10 quod] quod cum v montanus frater . noster communis T 17 sciebam T, scribus Oaeon. et de] et T, de 11 18 sed] et Oxon. in om. cp 19 confessionem T ) [*]( III. ) [*]( 34 )

caelestem sperat. ego enim dixi fortasse oblitum te esse mihi scribere. nam, ut tibi quoque de infimo tuus uel frater dicar, si fuero dignus Celerinus audire, tamen cum essem et ego in tam florida confessione, fratres meos uetustissimos memorabar, et eos litteris meis memoraui caritatem pristinam eorum penes me meosque nunc esse. peto tamen, carissime, a Domino ut ante cruore illo sancto laueris [si prius passus fueris] pro nomine Domini nostri Iesu Christi quam litterae meae te in hoc mundo adprehendant: uel nunc si adprehenderint, mihi ad haec rescribas. sic coronet te cuius nomen confessus es. credo enim quoniam, etsi in hoc mundo nos non uiderimus, in futuro tamen nos coram Christo complectamus. pete ut sim dignus et ego coronari cum numero uestro.