Institutiones

Quasi uero non hic finis unicuique uindictae sit et abu nde quis furori proprio uel tristitiae satisfecerit, si id, quod praeualet, ira instigante conpleuerit (quod hi quoque facere noscuntur, qui motus suos non adpetitu placiditatis, sed inopia cohibent ultionis: nihil enim inferre amplius his quibus irati sunt possunt, nisi ut cum eis affabilitate solita minime con- loquantur), aut quasi in effectu operis solummodo sit iracundia moderanda et non potius ab arcanis nostri pectoris eruenda, De tenebris illius obscurati nec consilii salubris nec scientiae lumen admittere, sed nec templum spiritus sancti, habitante in nobis spiritu nequam, ualeamus exsistere. cohibitus enim in corde furor adstantes quidem homines non offendit, sed aeque spiritus sancti splendidissimum iubar ac si prolatus excludit.

Aut quemadmodum uel ad momentum uult eam dominus retentari, qui ne sacrificia quidem spiritalia orationum nostrarum permittit offerri, si uel alium contra nos aliquid rancoris habere cognoscimus, dicens: si ergo offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris quod frater tuus habet aliquid aduersum te, relinque ibi munus tuum ad altare, et uade prius reconciliare fratri tuo, et sic ueniens offeres munus tuum? quomodo ergo non dicam usque in dies plures, sed uel usque ad occasum solis [*]( 21] Matth. 5, 23—24. ) [*]( 1 suam in H pernit. GL concoqunt H 2 ipsos AHT 5 ueru om A 6 iiel tristitine om. A 7 compleuerit AL hii H 8 motos H1 adpetitu GHT : nppptitn AL 9 coibent G1 hiis H 10 ut om. L 12 archanis G1L K1 consili H1 scientiae suae L 14 habundaute H 15 spiritu nequam AHLT: spiritu irae nequaquam G elistere HL lt> offendet A 18 quemammodum L non uult H eum L uult eam uel ad momentum A 19 nec GT 21 rangoris H1 offers GT2: offeres AT1 offer.s (i eras.) H offe.r.s L 22 quia L 24 reconciliari L 25 offeres ALH2 : offeris Hl offer G 26 in G L: ad AHT sed ne uel L ad om. G\'H fort. recte solis istius G: solius istius L istius solis AHT cf. pag. 158, 15 ) [*]( 18* )

Et quia plerumque seu laesos fratres et contristatos contemnimus uel certe non uitio nostro dicentes eos offensos despicimus, animarum medicus et occultorum conscius, occasiones iracundiae uolen radicitus a cordibus nostris euellere, non solum si laesi fuerimus iubet nos remittere et reconciliari fratribus nostris nullamque aduersus eos iniuriae seu laesionis memoriam retinere, sed etiam si illos aduersum nos seu iuste sine iniuste habere aliquid nouerimus. similiter praecepit, ut munus nostrum relinquentes, id est conpescentes orationes nostras, ad eorum prius satisfactionem tendere festinemus et ita fratris curatione praemissa orationum nostrarum munera inlibata deferre. non enim ita nostris obsequiis communis. omnium dominus delectatur, ut, quod in uno adquirit, perdat ? altero dominante tristitia. in cuiuslibet namque dispendio« unum patitur detrimentum, qui eodem modo omnium famu- lorum suorum salutem desiderat et expectat. et idcirco aeque \' [*]( 3] I Thess. 5,17. 4] I Tim. 2, 8. ) [*]( 1 permittimur G: permittitur rell. retenere H1 2 aduersus HL 3 concidimur H 4 orare H 5 disceptione H ut om. A 6 retenentes H1 7 quod ALI 8 orare iubemur A obnon H1 9 praeoem AG1L 10 rebelliori H spiritu seo contumatiam L 11 offerre GlPT: offerri H1 inferre AL 13 contempnimns G1H 14 dispicimus H1 T oculorum L occassiones H1 15 auellere A 17 aduersum H laesiones H1L1 18 retenere H1 siue iuste H 19 cognouerimus Å praecipit AH cf. p. 169, 14—15 20 concupiscentes H1 21 prius om. A 28 obsequis H 24 adquiret A 27 exspectat G1H )

Sed quid diutius praeceptis euangelicis atque apostolicis inmoramur, cum etiam uetus lex, quae aliquid habere remissionis uidetur, haec eadem praecaueat dicens: ne oderis fratrem tuum in corde tuo, et iterum: non eris memor iniuriae cinium tuorum, et rursum: itinera eorum qui memoriam retinent malefacti in mortem? uides et ibi nequitiam non in opere tantum, sed etiam in arcanis cogitationibus resecari, cum de corde odium et iniuriae non solum retributio, sed etiam ipsa memoria radicitus iubetur euelli.

Interdum superbia uel inpatientia superati cum inconditos mores nostros atque inordinatos nolumus emendare, solitudinem nos desiderare conquerimur, tamquam ibi nullis nos concitantibus ilico uirtutem patientiae reperturi, excusantes neglegentiam nostram causasque commotionis non nostra dicentes inpatientia, sed fratrum uitio generari: dumque in alios erroris nostri uergimus causas, numquam ad patientiae ae perfectionis calcem ualebimus peruenire.

Summa igitur emendationis ac tranquillitatis nostrae non est in alterius arbitrio conlocanda, quod nequaquam nostrae subiacet potestati, sed in nostra potius dicione consistat. itaque at non irascamur, non debet ex alterius perfectione, sed ei nostra uirtute descendere, quae non aliena patientia, sed propria longanimitate conquiritur.

Porro heremum perfectos omnique uitio purgatos ........oportet expetere, et excoctis ad purum in congregatione fratrum [*]( 6] Leu. 19, 17. 7] 1. o. 18. 8] Prou. 12,28 (LXX). ) [*]( I aduersus A 2 aduerBum H eam L 5 immoramur AL quae GELT: cum Å uidetur remissionis habere H 9 tenent H 10 opera Å otiam om. A archanis G1L 12 inbetur A2G1HLT : iubemur A1 iubeatur G2S 14 uolumus H 15 conquerimus A conquirimus LI conquiriau HL\'S 16 repper*turi (i eras.) H excussantes H 17 negligentiam G commonis G1 nommunes G2S commotioneg H1 nostram LI 18 inpa UbI L1 fratris G 19 uertimar L 20 calicem Gl 21 summam G1 9 potestate L1 dicione A: condicione G H conditione LT constat G M sed ... 25 uirtute OM. H 25 discendere H* i. )

Quasi uero uniuersa uirulenta serpentium gener ?? uel ferarum, cum in solitudine suisque cubilibus inmorantu ?? non innoxia perseuerent. nec tamen ex eo pronuntiari possu ?? innoxia, quia nulli noceant: hoc enim eis non affectus boni: tatis, sed necessitas solitudinis confert. quae cum laedendi nancta fuerint copiam, in semet ipsis reconditum uirus ea animae feritatem protinus egerunt atque demonstrant. ideoque perfectionem quaerentibus non sufficit contra hominem no ?? irasci.

meminimus enim in solitudine commorantibus nobis contra calamum, cum aut crassitudo eius aut exilitas displiceret [*]( 1 uitas H1 pussillanim. L 2 optentu G 3 in solitudine om a AG1H1LT : ac G2HlS 4 intulerimus A aperta H 6 reseruare GH 8 eoruiu GHLT: eis A 9 reseruarc H lU couniieceatur H: commise rell. 11 mox pristinam H 12 commotionis cuiuslibet L occassio 18 infreniB G1L1 15 pernit L propri H enim om. A 18 possedere H 22 non om. H noxia G2 perseuerint H\' 28 nooent L 24 lideudi H x 15 nacta G7H nacta L 28 solitudinem Gl 29 grosaitudo G2 displicerit H1 )