Institutiones

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 17). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1888.

Igitur si perfectionis desiderio dimittens omnia secutus es Christum dicentem tibi: uade uende omnia. quae habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in caelo, et ueni sequere me, quid missa super aratrum manu respicis retro, ut eiusdem domini uoce pronuntieris non esse aptus regno caelorum? super tectum euangelici culminis stabilitus quid descendis tollere aliquid de domo tua, ex his uidelicet quae antea contempsisti? constitutus in agro atque operatione uirtutum substantia mundi, qua te renuntians spoliasti, quid recurrens niteris reuestiri? si uero paupertate praeuentus nihil quod dimitteres habuisti, multo minus adquirere debes quod nec antea possedisti. ob id enim ita domini beneficio praeparatus es, ut expeditior ad eum nullis pecuniarum laqueis inpeditus adcurreres. uerumtamen nullus in hoc egens [*]( 8] cf. IIII Reg. 5, 27. 15] Matth. 1H, 21. 17J cf. Luc. 9, 62. 19] cf. Loc. 17, 31. 21] I. c. ) [*]( 1 quia... 8 secundum siiui desunt in A puhJauit H1 2 alienos LI 8 conquirendi L 4 deseruandi L tam om. G 5 censendum est do H 8 non distinguit H iezi G 9 pecunias caducas concupiscentes A 10 respersus est] respergi merentur A 11 reliquit] datur in giezi typo i reliquid GT 12 respargi H\' 13 aput A 11 XXVI H 15 omnia om. L 16 thensaurum G1 17 manum L1 respiciens GILI respicies Hl 18 ut] et L1 19 luminis H 20 descendes A disoeudia GlHl 21 contemsisti Å adquu H 22 substaatiam L 24 dimitteris A demitteris H1 multo magis adquirerc non Å 25 dei L 27 accurreres A )

148

frangatur: nemo est enim qui non habeat quod dimittat. uniuersis renuntiauit facultatibus mundi, quisquis affectum possidendi eas radicitus amputauit.

Haec est igitur de filargyria perfecta uictoria, u paruissimae cuiuslibet stipis in corde nostro residere non si-namus igniculum, certi quod restinguendi eum non habebimus ulterius facultatem, si quantulamcumque scintillae huius in nobis = materiam fouerimus.

Quam uirtutem non alias retinere ualebimus inlibatam, nisi in monasterio consistentes secundum apostolum habentes uictum et uestimentum his contenti fuerimus.

Damnationem ergo Annaniae et Sapphirae memoriter retinentes horrescamus aliquid ex his reseruare quae renuntiantes penitus abdicare deuouimus. Giezi quoque pertimescamus exemplum, qui ob filargyriae culpam aeterno supplicio leprae multatur, et aliquid ex his quae nec ante possedimus caueamus adquirere. nec non etiam Iudae uel meritum uel exitum formidantes quicquam pecuniae resumere, quam semel a nobis abiecimus, tota uirtute uitemus. super haec omnia considerantes condicionem fragilis incertaeque naturae nostrae caueamus, ne dies domini sicut fur in nocte superueniens maculatam uel uno obolo nostram conscientiam deprehendat, qui omnes fructus nostrae renuntiationis euacuans illud, quod in euangelio diuiti dictum est, ad nos quoque faciat uoce dominica dirigi: stulte, hac nocte animam tuam expetunt a te: quae autem praeparasti, cuius erunt? nihilque de [*]( 11] I Tim. 6, 8. 21J I Thess. 5, 4. 25} Luc. 12, 20. ) [*]( 2 et affectum H 3 amputarit ex amputaret H 4 XXVII H 5 huiuslibet H resedere Hl 6 restringuendi H1 7 ulterius om. L hius H in nobis om. L 9 non diatinguit H inlibata G\' 10 consistentes secundum apostolum om. G 12 non distinguit H auaniae G saffirw GH sapphyrae L 13 horriscamus Hl 14 iezi G gexi Hl pertimiscatnas AGlHl 15 aeternae A et e in textu (aeterno in marg.) suplicio H 16 lepra L mulcatur A ne H 17 uel ante mentum om. A 18 exitium A* resummerc L 19 totam LI 20 coDsideremus H conditionem GHL fragiles Lx 21 ucniens L 22 conscientiam nostram H 23 illut A 25 eipetunt HL: eipetcut GTv repetunt Ac d Uulg. 26 purasti GLTr et Uulg. )

149

crastino cogitantes numquam nos de coenobii disciplina patiamur auelli.

Quod sine dubio nequaquam permittimur inplere, sed ne sub institutionis quidem regula permanere, nisi prius patientiae uirtus, quae non aliunde quam de humilitatis fonte procedit, in nobis fuerit firma soliditate fundata. illa namque nulli commotiones nouit inferre, haec uero inlatas sibi magnanimiter tolerare.

DE SPIRITU IRAE. CAPITULA.

I. Quod quartum certamen aduersus irae sit uitium, et quanta mala generet haec perturbatio.

II. De his qui iram dicunt non esse noxiam, si delinquentibus irascamur, quia et ipse deus irasci dicatur.

III. De his quae in deo ex nostrae naturae consuetudine nominantur.

IIII. Qualiter de affectibus membrisque humanis, quae indemutabili et incorporeo deo adscribi legimus, sentiendum sit.

V. Cuius placiditatis monachum esse conueniat.

VI. De iniusta iracundiae commotione uel iusta.

VII. In quo tantummodo nobis ira sit necessaria.

VIII. Quibus beati Dauid exemplis ira salubriter adsumatur.

VIIII. De ira aduersus nosmet ipsos suscipienda.

[*](1 de om. H 2 repelli L 3 non distinguit H inplere HT: implere reU. 7 nnllas H 8 tolerare. Expl, de spu filargyriae. Inc de spu irae Å Eiplicit de spiritu fllargyriae. liber • VII • Incip oap sequentis lib. G Explicit de filargiria liber septimus. Incipit de ira liber VIII • Incipnt capil libri VIII- H Explicit de phylargiria id est amor* pecuniae liber VII :• Incip̃ de ira liber VIII • Incipiunt capitula eiusdem libri L 12 quod om. HT quantum HL aduersum Å 13 proturbatio H 15 irascantur Å quia] quibus Å et om. HT dicitur Å 16 consoitudine Å 18 quem demotabili H quae inmutabili L(v) 19 asscribi L adsacrificabili (sic!) H 21 de iusta HT commotatione H uel iniusta H 22 in quo dummodo H 23 dãd Å 24 suscipiendas H )

150

X. De quo sole dicatur, ut non occidat super iracundiam nostram.

XI. De his, quorum iracundiae ne occasus quidem solis istius modum ponit.

XII. Quod hic finis tristitiae uel irae sit, ut hoc quod praeualet unusquisque perficiat.

XIII. Quod ne momentaneam quidem iram liceat retentari.

XIIII. De reconciliatione fraterna.

XV. Quod uetus quoque lex iram non tantum de effectu, sed etiam de cogitatione conuellat.

XVI. De superflua secessione eorum qui ab inemendatis moribus non recedunt.

XVII. Quod tranquillitas cordis nostri non in alterius arbitrio, sed in nostra debeat dicione consistere.

XVIII. Quo studio heremum debeamus expetere et qualium inibi sit profectus.

XVIIII. Qua conparatione aestimandi sint qui tunc tantum patientes sunt cum a nemine prouocantur.

XX. De amputanda ira secundum euangelium.

XXI. In eo quod in euangelio scriptum est: qui irascitur fratri suo, utrum recipiendum sit quod adiectum est: sine causa.

XXII. Remedia quibus iram de cordibus nostris eradicare ; possimus.

[*]( 20] Matth. 5, 22. )[*]( 1 hunc titulum om. H ut om. L 2 nostram Ar: uestram Lc 3 o.ca- sus (c cras.) L istius quidem solis occasus A 4 modum om. Å in-ponit 4 5 fiuis om. HT 7 momentaneum quidem spatium iram A - 10 de om. L 11 emandatis H 13 titulon cnpp. 17 et 18 inter se commutauit L in om. HT 14 nostro HT ditione LT 15 studium LI 17 comparatione AL suut HT tu (u in ras.) L 19 au- putanda A 20 in anie eo om. A scribtum AH 21 sit om. L ab-iectum HL1 est] sit HT 23 ira L eradicari H 24 possiuius. Finiuut capitula de apu irae. Incj liber Å Incipit de spiritu irac liber \' octauua G Expliciunt capitula de libro VIII. locip teitus eiusdem libri L: om. H )

151

Quarto quoque certamine est irae mortiferum uirus de recessibus animae nostrae funditus eruendum. hac enim in nostris cordibus insidente et oculum mentis noxiis tenebris obcaecante nec iudicium rectae discretionis adquirere nec honestae contemplationis intuitum nec maturitatem consilii possidere nec uitae participes nec iustitiae tenaces, sed ne spiritalis quidem ac ueri luminis capaces poterimus exsistere, quia turbatus est, inquit, prae ira oculus meus.