Conlationes Patrum (Collationibus)
Cassian, John
John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.
quamobrem dominum deprecemur, ut in nobis uel timor eius uel caritas quae nescit cadere inmobilis perseueret, quae nos et sapientes in omnibus faciet et a diaboli telis proteget semper inlaesos. his etenim custodibus inpossibile est quempiam laqueos mortis incurrere. inter perfectos autem et inperfectos ista distantia est, quod in illis quidem fixa et ut ita dixerim maturior caritas tenacius perseuerans firmius eos ac facilius facit in sanctitate durare, in his uero uelut infirmius conlocata ac facilius refrigescens cito ac saepius eos peccatorum conpellit laqueis inplicari. quibus auditis ita nos conlationis huius sermo flammauit, ut maiore mentis ardore abeuntes a cella senis quam ante uenientes doctrinae eius plenitudinem sitiremus. [*]( 4 EccleB. 7, 24 (LXX) 6 cf. I Cor. 13, 8 ) [*]( 1 quidam F1 2 introdaxit WOPX 3 imminsitas V 4 solo moDis V salamonis P magis om. V fort. recte 5 eum F 6 nabis V 7 immobiles F1 peraeuerit F1 nobis D sapientis V 8 faciat 0 a om. V diabnli VP thelis W protiget F protegit D1 protegat 0 inlaesug V 9 custudibus V 10 inconire F1 perfectas V inperfectns V distatia D 11 maturinr F1 12 karitas 0 tenatius VDX firmios W1 eas D 13 uel D ac] et W 14 refrigiseens D refriescens 0 15 inplicare W consolationis V 16 flamauit D 17 doctrina D1 18 siterimus F Explicit abbatis sereni conlatio -II- (coni abb sereni secunda D secunda conlatio abbatis sereni WX) de initio principatuum (seu potestatum add. X) VDWX De principatib. abb. sereni cotl secunda eipl. P Explicit conlatio abbatis sereni de principatibus. Deo gratias. Incipit abbatis isac prima de oratione 0 )
Prooemium conlationis.
Verba abbatis Isaac super orationis qualitate.
Quemadmodum pura ac sincera pariatur oratio.
De mobilitate animae plumae uel pinnulae conparatae.
De causis quibus mens nostra adgrauatur.
De uisione cuiusdam senis quam super fratris inquieta operatione perspexit.
Interrogatio de eo quod maioris difficultatis sit custodire cogitationes bonas quam parere.
Responsio de diuersis orationum qualitatibus.
De quadripertita orationum specie.
De ordine specierum quae super orationis qualitate ponuntur.
De obsecratione.
De oratione.
De postulatione. [*]( 4 Item (Incp D) capitula de abbatis isaac conlatione prima VD Incipit capitnlatio 0 Incipit conlatio prima abbatis isaac de oratione X (quae inscriptio post capitula iterattw) 5 proemiam DOX conlationes D\' 6 orationes D1 7 paritar X 8 pinnolae X pennulae D* 9 grabatur 0 10 patris D 11 puidit D prospexit 0 12 custudire V 18 parare Xv 14 diuirsis V 16 speciorum Y orationib; D 17 pununtur F1 )
De gratiarum actione.
Vtrum quattuor orationis species simul et omnibus, an singillatim et uicissim unicuique sint necessariae.
Ad quas orationum species nosmet ipsos tendere debeamus.
De quattuor supplicationum generibus a domino initiatis.
De oratione dominica.
De eo quod dicit: adueniat regnum tuum.
De eo quod dicit: fiat uoluntas tua.
De pane supersubstantiali siue cotidiano.
De eo quod dicit: dimitte nobis debita nostra, et reliqua.
De eo quod dicit: ne inducas nos in temptationem.
De eo quod non debeant alia postulari quam haec tantum, quae orationis dominicae modulo continentur.
De qualitate sublimioris orationis.
De diuersis conpunctionum causis.
De uariis conpunctionum qualitatibus.
Interrogatio de eo quod non sit in nostra potestate profusio lacrimarum.
Responsio de diuersitate conpunctionum quae per lacrimas digeruntur.
De eo quod elici non debeant lacrimae, quando non spontaneae proferuntur.
Sententia abbatis Antonii super orationis statu.
De exauditionis indicio. [*]( 9 sqq. Mt. 6, 10-18 ) [*]( 2 quatuor X orationis YO: orationum DXx 3 ao singulatim D an sigillatim 0 nicissem D\' 4 tenere D & ualeamus X 6 quatuor subplic. X initiatis a dno 0 11 supersabstantiale DO cottid. D 12 nubis V 14 et ne D nos indacas 0 tetatione 0 17 modo D1 18 sublimis 0 25 eligi D deici 0 lacrimas D 27 istatu 0 28 inditio D iudicio 0 )
Obiectio, quia praedictae exauditionis fiducia tantummodo sanctis conueniat.
Responsio de diuersis exauditionum causis.
De oratione intra cubiculum et cluso ostio deferenda.
De utilitate breuis ao tacitae orationis.
De perpetua orationis atque incessabili iugitate quod in secundo Institutionum libro promissum est, conlationes senis huius quem nunc in medium proferemus, id est abbatis Isaac domino fauente conplebunt. quibus explicatis et praeceptis beatissimae memoriae papae Castoris et desiderio uestro, o beatissime papa Leonti et sancte frater Helladi, satisfecisse me credo, uoluminis amplitudine primitus excusata, quae studentibus nobis non solum sermone succincto narranda praestringere, sed etiam plurima silentio praeterire in maiorem modum quam disposueramus extensa est. praemissa namque super diuersis institutis disputatione copiosa, quam nos studio breuitatis resecare maluimus, haec ad extremum beatus Isaac intulit uerba.
Omnis monachi finis cordisque perfectio ad iugem atque indisruptam orationis perseuerantiam tendit, et quantum humanae fragilitati conceditur, ad inmobilem tranquillitatem mentis ac perpetuam nititur puritatem, ob quam omnem tam laborem [*](7 cap. 9, 1 ) [*](1 fidutia D tantumudo V tantum Xx 4 cluso V: clauso DOXv 5 tacitate D oratioBis. Expliciunt capitula DX Explicit capitulatio. oxL VIIII a 0 Incipit conlatio (conlaci: V) abbatis isaac (isac F) prima (I V) [conl. (coJl P) pr. abb. isaac WPX] de oratione VDWPX: om. O hoc loco 6 orationis instantia W adque VW\'OP adquae Wl incissabili V 7 conlationis VO senes D\' 8 proferimus VX isabac 0 10 pap D disiderio V 11 eUadi WOPX 12 uolnmenis F1 14 praeetringere VOP: perstringere WXx perstingere D selentio D\' 15 dispusueramus V 17 iBahac 0 19 omnes DI adque VWOP 21 concidetnr VP 22 nititur] peruenire nit. W, )
quemadmodum enim sine illis adquiri uel consummari non potest haec de qua loquimur perpetua orationis iugisque tranquillitas, ita ne illae quidem uirtutes quae hanc praestruunt absque huius possunt adsiduitate conpleri. et ideo nec recte tractare de orationis effectu nec ad eius principalem finem, qui uniuersarum uirtutum molitione perficitur, subitanea disputatione poterimus intrare, nisi prius uniuersa, quae illius obtentu uel abscidenda sunt uel paranda, per ordinem dinumerata fuerint atque discussa, et secundum euangelicae parabolae disciplinam ea, quae ad spiritalis ac sublimissimae illius extructionem pertinent turris, subputata fuerint ac diligenter ante congesta.
quae tamen nec proderunt praeparata nec recte superponi sibimet excelsa culmina perfectionis admittent, nisi egesto prius omni repurgio uitiorum et effossis succiduis mortuisque ruderibus passionum uiuae ut aiunt ac solidae terrae pectoris nostri, immo illi euangelicae petrae superiecta fuerint simplicitatis et humilitatis firmissima fundamenta, quibus haec turris spiritalium uirtutum molitionibus extruenda et inmobiliter ualeat stabiliri et ad summa caelorum fastigia confidentia propriae firmitatis adtolli.
fundamentis etenim talibus innitentem, quamuis passionum imbres largissimi profundantur, [*](15 cf. Luc. 14, 28 22 cf. Luc. 6, 48 ) [*](2 alterum D1 4 tendit] pnritatis tendit W statura D 5 adqae FP 6 potueront D poterint P 7 illias plena cordis qviete adquiri W 9 ha∗c V praestrnunt animi puritatem W possunt] poBs. orationis W 10 adseduetate D tratare D 11 affectu X qui] q; D 18 instare V 14 adque VP 15 parabulae VP in ea W\' 16 ac om. 0 erstruct WX 18 prodeerunt 0 20 effosis F1 effusis V*P 22 snperiacta X 24 ezstruenda WX 25 summe D 26 propiae W 27 ymbres D inbres 0 )
Et idcirco ut eo feruore ac puritate qua debet emitti possit oratio, haec sunt omnimodis obseruanda. primum sollicitudo rerum carnalium generaliter abscidenda est, deinde nullius negotii causaeue non solum cura, sed ne memoria quidem penitus admittenda, detractationes, uaniloquia seu multiloquia, scurrilitates quoque similiter amputandae, irae prae omnibus siue tristitiae perturbatio funditus eruenda, concupiscentiae carnalis ac filargyriae noxius fomes radicitus I euellendus.
et ita his ac similibus uitiis extrusis penitus et abscisis, quae hominum quoque possunt patere conspectibus, talique ut diximus repurgii emundatione praemissa, quae simplicitatis et innocentiae puritate perficitur, iacienda sunt primum profundae humilitatis inconcussa fundamina, quae scilicet turrem intraturam caelos ualeant sustinere, deinde superponenda uirtutum spiritalis extructio et ab omni discursu atque euagatione lubrica animus inhibendus, ut ita paulatim ad contemplationem dei ac spiritales intuitus incipiat sublimari.
quidquid enim ante orationis horam anima nostra conceperit, necesse est ut orantibus nobis per ingestionem recordationis occurrat. quamobrem quales orantes uolumus inueniri, tales nos ante orationis tempus praeparare debemus. ex praecedenti enim statu mens in supplicatione formatur, eoruudemque [*]( 1 ei] et V pereequut. 0 3 demit Dl 5 qua hinc Wx 7 absciedenda D 8 nulius negutii V 9 detractationes WOli detrectationes FD detractiones O2ΡΧν seu multiloquia om. 0 10 Bcurrilitatis V1 scurilitates DWP 12 concupiscentia V ac] affectua ac W fylargiriae W fllargiriae OPX 14 abscissis V1P omnium 0 quoque om. DWO 15 repurgi OP permissa V 17 inconcusa W 19 adque VOP 20 inhibenda D\' 21 spiritalis V\'P intuitos Dt 22 quidquid V1 DP: quicquid rell. rationiB D oram 0 23 ut hoc W 24 inuenire tale D\' 25 tempore D 26 eorumque 0 )
et idcirco quidquid orantibus nobis nolumus ut inrepat, ante orationem de adytis nostri pectoris extrudere festinemus, ut ita illud apostolicum possimus inplere: sine intermissione orate, et : in omni loco leuantes puras manus sine ira et disceptatione. alias namque mandatum istud perficere non ualebimus, nisi mens nostra ab omni uitiorum purificata contagio uirtutibus tantum uelut naturalibus bonis dedita iugi omnipotentis dei contemplatione pascatur.