Conlationes Patrum (Collationibus)

quae si non m nostra potestate consisterent, nec Pharisaeos dominus increpasset: quid cogitatis mala in cordibus uestris? nec per prophetam praecepisset dicens: auferte malum cogitationum uestrarum ab oculis meis, et: usque quo morabuntur in te cogitationes noxiae? nec in die iudicii earum qualitas quemadmodum operum exigeretur a nobis, ita per Esaiam domino conminante: ecce, inquit, ego uenio ut congregem opera et cogitationes eorum cum omnibus gentibus et linguis, sed ne condemnari quidem earum testimonio uel defendi in illo terribili atque metuendo examine secundum beati apostoli sententiam mereremur ita dicentis: et inter se inuicem cogitationibus accusantibus aut etiam defendentibus, in die qua iudicabit deus occulta hominum secundum euangelium meum.

Huius ergo perfectae mentis figura per iMum euangelicum centurionem pulcherrime designatur, cuius uirtus atque constantia, qua non quibuslibet ingruentibus cogitationibus [*]( 4 Ps. 83, 6 (LXX) 10 Mt. 9, 4 12 Esai. 1,16 13 Hierem. 4, 14 16 Esai. 66, 18 20 Kom. 2, 1&-16 ) [*]( 1 ut om. V inuenire D\'W 4 cui VDlW: coins D2OPXv 5 eine om. DPXv 6 dicione WO: ditione rell. 8 discensus DXWPX 10 fariseos DO phariseos WPX 11 praecipisset D* 13 usqueq; D\' cogitionee W 16 et operum 0 isaiam W esaja 0 16 inquid VDWOP 17 cogitationis V 18 nec X condempnari W 19 adque VP 20 meremur D\'OXI 21 aut etiam defendentibus om. W 22 iudecabit V1 25 pulccrrime 0 adque VWP )

si igitur nos quoque uiriliter aduersus perturbationes et uitia dimicantes potuerimus ea dicioni nostrae discretionique subicere ac militantes in carne nostra extinguere passiones uel instabilem cogitationum nostrarum cohortem rationis imperio subiugare ac dominicae crucis salutari uexillo dirissimas aduersariarum potestatum turmas a terminis nostri pectoris propulsare, pro tantorum meritis triumphorum ad spiritalis huius centurionis ordinem prooehemur, quem in Exodo quoque per Moysen mystice legimus designatum: constitue tibi χιλιἁχας, et centuriones, et quinquagenarios, et decanos.

et ita nos quoque dignitatis huius apice sublimati habebimus hanc imperandi potestatem atque uirtutem, qua non quibus nolumus cogitationibus abducamur, sed his quibus spiritaliter delectamur inmorari uel inhaerere possimus, malis quidem suggestionibus imperantes \'abite\' et abibunt: bonis uero dicemus \'uenite\' et uenient seruo quoque nostro, id est corpori ea quae castitatis uel continentiae sunt similiter iniungemus et sine ulla contradictione deseruiet, non iam suscitans nobis aduersos conoupiscentiae stimulos, sed omnem exhibens spiritui famulatum.

hoiua centurionis qualia arma sint uel ad quae proeliorum [*](3 Mt 8, 9 15 Ex. 18, 21 ) [*]( 1 inditio YD admitebat W 8 discripta WO 4 potestate constitutus D2OXv 5 alio DWOPX: alii V(?)v 7 eas W 8 diacritioniqae D\' 11 aixillo DlWOP 12 tubus DIPX Dostris D 13 ipiritales D1W1 huiua om. D* 14 moyaen VDOPX: moeen W 15 XIMaPxae 0 centnrionis D* 16 quiDqugin. V 18 adque WP quia D\' 19 set W 21 abiite Wl abebnnt Dl dicemns DW: dicimus VOPX dicentes malim: sed ef. Inst. V, 38, a; X, 19 fm. 28 iniunginms y 24 tam W aduersus V1D1WP adnenus spm X 25 stimulus K1 26 ad quae] atq; Dl W prael. W )

quae quoniam singillatim percurrere sicut necessarium, ita etiam alterius temporis est, armorum tantummodo uolo uobis genera proprietatesque patefacere, quibus nos quoque, si uolumus bella domini proeliari et inter centuriones euangelicos militare, accincti iugiter debemus incedere. sumite, inquit, scntumfidei, in quo possitis omnia tela nequissimi ignita restinguere. ergo fides est quae excipiens ardentissima libidinum tela metu futuri iudicii et caelestis regni credulitate mortificat.

et luricam, inquit, caritatis. ipsa nempe est quae uitalia pectoris nostri circumdans atque conmuniens letalibus perturbationum obiecta uulneribus contrarios retundit ictus nec ad interiorem hominem nostrum iacula diaboli penetrare permittit : omnia enim suffert, omnia patitur, omnia sustinet. et galeam spem salutis. galea capitis est munimen. quia ergo caput nostrum Christus est, debemus istud semper spe [*]( 2 II Cor. 10, 4 5 l. c. 4-6 16 Eph. 6, 16 19 I Thess. 5, 8 23 I Cor. 13, 7 24 I Thess. 5, 8 t. ) [*]( 2 inquid VDWP 5 exercendo D exerenda O1 et f ita marg. fort. reete diBtruet. WP deitrnct. 0 6 monit. V 8 in oboedientia .VW(OP) 13 satisfacere V 14 domini] dtl Dl prael. W . 15 centarionis Wl enangelicns V ennangelicos W1X accinti D 16 inquid VDWOP 17 nequiaimi W ignea eztisgnere DIX 18 excip.] extingnena D\'P 19 crednlitatem WP luricam VW2P: loricam DW1OX 20inquid VDWOP 21 adque VWP letalium 0 22 contrarius V* 28 iacola W1 diabuli VDsP 26 capud V ietut W stut 0 * )

aliis enim membris truncatum quempiam, licet debilem, possibile tamen est utcumque superesse: sine capite uero nemini uel breuis uitae spatium propagatur. et gladium spiritus, quod est uerbum dei. penetrabilius namque est omni gladio ancipiti et pertingens usque ad diuisiones animae ac spiritus, conpagum quoque et medallarum, et discretor cogitationum et intentionum cordis, diuidens scilicet et abscidens quidquid in nobis carnale terrenumue reppererit.