Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

De his octo uitiis et in euangelio ita significatur: [*]( 1 ad tenebras D\'P 3 fumic. V 4 coeperat codd. praeter 0 5 uindicabitur Wl 6 letitia OX* posaedebit D1 7 acidia D1iW1P eztollere 0 10 isrlis W uidentes VOPX 11 Hcupantur D 13 sint V 14 qnntum W 15 cananeorum 0 isrt D frhl 0 17 adque VP cam W 18 possidit Y iuditium V 19 alienos D\' 20 prosapia D1 22 uolontas V 25 channaeis V cananeis DO 28 recipisse W1OP1 )

149
cum autem inmundus spiritus exierit ab homine, ambulat per loca arida quaerens requiem, et non inuenit. tunc dicit: reuertar in domum meam unde exiui: et ueniens inuenit uacantem, scopis mundatam et ornatam: tunc uadit et adsumit alios spiritus septem nequiores se, et intrantes habitant ibi: et fiunt nouissima hominis illius peiora prioribus. ecce ut ibi septem gentes legimus excepta Aegyptiorum de qua egressi fuerant filii Israhel, ita et hic septem reuerti spiritus dicuntur inmundi excepto eo qui ab homine prius narratur egressus.

de hoc septenario fomite uitiorum Salomon quoque in Prouerbiis ita describit: si te rogauerit inimicus uoce magna, ne consenseris ei: septem enim nequitiae sunt in anima eius: id est si superatus gastrimargiae spiritus coeperit tibi sua humiliatione blandiri, rogans quodammodo ut aliquid relaxans a coepto feruore inpertias ei quod continentiae modum et mensuram iustae districtionis excedat, ne resoluaris eius subiectione nec adridente inpugnationis securitate, qua uideris paulisper a carnalibus incentiuis factus quietior, ad pristinam remissionem uel praeteritas gulae concupiscentias reuertaris. per hoc enim dicit spiritus ille quem uiceras: reuertar in domum meam unde exiui, et procedentes ex eo confestim septem spiritus uitiorum erunt tibi acriores quam illa passio quae in primordiis fuerat superata, qui te mox ad deteriora pertrahent genera peccatorum.

Quapropter ieiuniis et continentiae incubantibus nobis festinandum est, ut gulae passione superata protinus animam [*]( 1 Mt. 12, 43—46 12 Prov. 26, 25 (LXX) ) [*]( 1 meret W1 3 in] ad 0 4 inuenit eam W 5 ornata D\' adsompsit Y adsumet W adsQmit 0 9 lsrbt W isrt V DX frhi 0 vt solet 11 septinario VP solomon VWl 12 diserib. 0 15 blandire D1X1 16 quodamodo W aliquit 0 accepto W 17 disoretionis OX 20 praeteritis W guile 0 (pasaim) 21 ctLcnpiscentias D concupiacentiis W1 dicet WO 24 separata VO 25 pertnuhent F 26 continentiia D1 incobantes ex incubantis D )

150
nostram uacuam. esse a necessariis uirtutibus non sinamus, sed eis uniuersos recessus cordis nostri studiosius occupemus, ne reuersus concupiscentiae spiritus inanes nos ab ipsis uacantesque repperiat et non sibi iam soli aditum parare contentus introducat secum in animam nostram septenarium hunc fomitem uitiorum et faciat nouissima nostra peiora prioribus.

turpior enim erit post haec et inmundior anima ac supplicio grauiore plectetur, quae se renuntiasse huic saeculo gloriatur dominantibus sibi octo uitiis, quam fuerat quondam in saeculo constituta, cum nec disciplinam monachi fuisset professa nec nomen. nam et nequiores hi septem spiritus illo priore qui egressus fuerat idcirco dicuntur, quia desiderium gulae, id est gastrimargia per sese non esset noxia, nisi intromitteret grauiores alias passiones, id est fornicationis, filargyriae, irae, tristitiae siue superbiae, quae per semet noxia animae ac peremptoria esse non dubium est.

et idcirco perfectionis puritatem numquam poterit obtinere, quisquis eam de hac sola continentia, id est ieiunio corporali sperauerit adquirendam, nisi nouerit ob id se hanc exercere debere, ut humiliata carne ieiuniis facilius possit aduersus alia uitia inire certamen non insolescente carne saturitatis ingluuie.

Sciendum tamen non eundem esse in omnibus nobis ordinem proeliorum, quia sicut diximus non uno modo inpugnamur omnes, et oportet unumquemque nostrum secundum qualitatem belli quo principaliter infestatur concertationum luctamen adripere, ita ut alium necesse sit aduersus uitium quod tertium ponitur primum exercere conflictum, alium contra quartum siue quintum. et ita prout ipsa uitia in nobis obtinent [*](1 a om. 0 annecessariis V 2 recessos D1WOP1 occuperimus D\' occupemur W 3 inanis DlPl 4 reperiat OX 5 septinarium V 10 condam 0 11 hi. Y hii DlPX his 0 13 grastrimargia W gastrimargiae B\'OP esse VPl 14 intromittere V fornicationes V1D) 15 fllargiriae DOPX 16 peremptnria F pemtoria DO 18 ac WO 20 facilioa Dl adnirsas Y 21 insoliscente D\' saturatatis D* 28 praeliorum VW 24 opurtet F* 26 alium om. W 28 obtinent (opt. W) in nobis D\'\'W )

151
principatum utque inpugnationis exigit modus, nos quoque oportet ordinem instituere proeliorum, secundum quem prouentus quoque uictoriae triumphique succedens faciet nos ad puritatem cordis et perfectionis plenitudinem peruenire.

Huc usque abbas Sarapion de natura octo principalium uitiorum nobis disserens latentium in corde nostro passionum genera, quarum causas atque adfinitates, cum ab ipsis cotidie uastaremur, nec cognoscere penitus antea nec discernere poteramus, ita lucide reserauit, ut eas quodammodo ante oculos positas intueri nobis uelut in speculo uideremur. [*]( 1 atque O* 2 praelioram W 8 nictariae V 5 abba D serapion X principalum D 7 adque VP cottidie DX 9 quoddammodo W1 10 uideremur. Explidt conlatio (conic. D) abbatis serapionis (lerap. X) de coto (VIn D) uitiis (aieia D1) priaci. palibus (principalia Dl principalibus nitiis X) VDWOX EzpL coll. abb. sarapionis P, in quo Conl. septima sequitur. in V sequitur indiculus Conlationum VI-X; cf. Prolegomena. post indiculum V habet : Capitula de abbatis theodori conlatione. sequuntur capitula Conlationum VI-X. )

152

Descriptio heremi et inquisitio de nece sanctorum.

Responsio abbatis Theodori ad propositam quaestionem.

De tribus quae in hoc Mundo sunt, id est bonis et malis et mediis.

Quod malum nulli inuito ab alio possit inferri.

Obiectio, quemadmodum ipse deus dicatur creare mala.

Responsio super interrogatione proposita.

Interrogatio an reus sit qui iusto intulit mortem, cum iustus habeat de morte mercedem.

Responsio ad praecedentem interrogationem.

Exemplum Iob a diabolo temptati et domini a Iuda traditi, et quod iusto tam prospera quam aduersa proficiant ad salutem.

De uirtute uiri perfecti qui ambidexter figuraliter nuncupatur. [*]( Incip capitula de conlam abEc theodori de nece Morum D Incipit conlatio abbatis theodorum de nece scorum amen. Incipit capitulatio 0 Item capitula de abbatis theodori conlatione X 5 describtio Y reecriptio X 6 theoduri V 7 tribus ex rebus V 9 deferri O 10 creare] creatura V 13 morte V 16 beati iob Xx diabulo VO 17 prospera quadueraa (aic) Y )

153

De duplici genere temptationum quae triplici modo inferuntur.

Quomodo uir iustus non cerae, sed adamantino signatorio debeat esse consimilis.

Interrogatio, si possit mens iugiter in una atque eadem qualitate durare.

Responsio ad interrogantis propositionem.

Quod detrimentum sit discedentis e cella.

De mutabilitate etiam supernarum caelestiumque nirtntum.

Quod nemo ruina subitanea conlabatur.

In Palaestinae partibus iuxta Thecue uicum, qui Amos prophetam meruit procreare, solitudo uastissima est usque Arabiam ac mare mortuum, quo ingressa. deficiunt fluenta Iordanis, et cineres Sodomorum amplissima extensione porrecta. in hac summae uitae ac sanctitatis monachi diutissime conmorantes repente sunt a discurrentibus Sarracenorum latrunculis interempti.

quorum corpora licet sciremus tam a pontincibus regionis illius quam ab uniuersa plebe Arabum tanta ueneratione praerepta et inter reliquias martyrum condita, ut innumeri populi e duobus oppidis concurrentes grauissimum sibi certamen indixerint et usque ad gladiorum conflictum pro sancta rapina sit eorum progressa contentio, dum pia inter se deuotione decertant quinam iustius eorum sepulturam ac reliquias [*]( 13 cf. Amos 1, 1 ) [*]( 3 amantino D adadamantino X 5 adque in eadem V 7 interrogantes F1 8 e VX: a D ad cellft 0 11 rainae X1 Finiunt capitola conlai. ( post capitula Conl. VI-X) V Explicunt capitula D: om. OX Incipit conlatio (conlac D) abbatis theodori de nece sanctorum VD WX Incipit liber sextus de nece scorum 0 12 palastinae V iusta 0 thecnae YD\' thaecue WO 13 usque ad YO 15 et in ceneres (s add. m. 2) D extentione 0 16 hac] ac DlW 17 sarracin. 0 saracen. X latronibus W 24 decertarent D sepulturas D possederent V )

154
possiderent, aliis scilicet de uicinia conmorationis ipsorum, aliis de originis propinquitate gloriantibus, nos tamen uel nostra uel quorundam non mediocriter ex hac parte scandalizantium fratrum offensione permoti inquirentesque, cur tanti meriti ac tantarum uirtutum uiri ita sint a latrunculis interfecti tantumque dominus passus fuerit erga suos famulos facinus perpetrari, ut uiros cunctis mirabiles in manus traderet inpiorum, maesti ad sanctum Theodorum singularem in conuersatione actuali perreximus uirum.