Conlationes Patrum (Collationibus)

Quodsi etiam manifestioribus adhuc testimoniis huius sententiae rationem uoluerimus adstruere, nonne cum multa pronuntiari bona in euangelio legerimus, et arborem bonam [*]( 1 Sir. 39, 16 (LXX) 7 Rom. 1, 20 15 Esai. 30, 26 19 Ps. 101, 27-28 ) [*]( 5 nobis ut Kl nobis ait Zx 6 adconmoda 0 9 conspicere et 0 11 omnia F 18 repromissionibus O2β c 20 oporturium B\' 23 omnes nero creaturae Οβν 26 consecnotar 0 consequentar (3 27 conlatae B\'(f), ) [*]( 41* )

cuius intuitu etiam ipsi apostoli, qui electionis merito bonitatem generis humani multis excesserant modis, mali esse dicuntur, domino ad eos ita loquente: si ergo uos, cum sitis mali, nostis bona dare filiis uestris, quanto magis pater uester qui in caelis est dabit bona petentibus se. denique sicut bonitas nostra supernae bonitatis intuitu in malitiam uertitur, ita etiam iustitia nostra diuinae conlata iustitiae panno menstruatae similis deputatur dicente Esaia propheta: sicut pannus menstruatae uniuersae iustitiae nostrae.

et ut aliquid adhuc euidentius inferamus, legis quoque ipsius praecepta uitalia, quae dicitur data per angelos in manu mediatoris, et de qua idem apostolus: itaque lex quidem sancta, et mandatum sanctum et iustum et bonum, si perfectioni euangelicae conferantur, minime bona diuino pronuntiantur oraculo. ait enim: et dedi eis praecepta non bona, et iustitias, in quibus non uiuent in eis. apostolus quoque ita noui lumine testamenti gloriam legis adfirmat obtundi, ut euangelici conparatione fulgoris nec glorificandam esse proclamet dicens: nam nec gloriosum est id quod [*]( 2 Mt. 7, 18 3 Mt. 12, 36 4 Mt 26, 21 7 Luc. 18, 19 10 Mt. 7, 11 16 Esai. 64, 6 19 G&L 3, 19 20 Rom. 7, 12 23 Bzech. 20, 25 (LXX) 27 II Cor. 3, 10 ) [*]( 1 theaaurum bonum nam et p 2 inquid BFOKlZ fructoB 0 3 bonos Zx bono] pono Kl 4 bone serue p 5 ait] est B 10 si] sic Kl cum 0 11 bona data dare B\'x 13 nostre Bl 16 esaya 0 prof. F 19 dicuntur β data BF: ordinata Οβν et Vulgata 20 quidem F et B s. I. m. 2: inquit (inquid K1) Οβν 26 ut eam Οβν glorificatam Οβν 27 pronuntiet βν : cf. cap. 6, 1)

quam conparatioDem etiam in parte contraria, id est in peccatorum meritis conpensandis scriptura conseruat, ut eos qui multo minus peccauerunt impiorum conlatione iustificet dicens: iustificata est Sodoma ex te, et iterum: quid enim peccauit soror tua Sodoma? et: iustificauit animam suam auersatrix Israhel, conparatione praeuaricatricis Iudae. ita igitur et uniuersarum merita uirtutum, quae superius conprehendi, cum per se bona atque pretiosa sint, tamen theoreticae claritatis conparatione fuscantur. multum etenim sanctos quamuis bonorum operum, terrenis tamen studiis occupatos a contemplatione sublimis illius boni retrahunt ac retardant.

Nam quis eripiens inopem de manu fortiorum eius et egenum et pauperem a diripientibus eum, quis conterens molas iniquorum et de medio dentium eorum rapinas extorquens in ipso intercessionis opere diuinae gloriam maiestatis quieta mente suspiciat ? quis alimoniam pauperibus subministrans aut aduenientium turbas beniuola humanitate suscipiens in eo temporis puncto, quo pro necessitatibus fratrum sollicita mente distenditur, inmensitatem supernae beatitudinis speculetur, et cum praesentis uitae angoribus curisque concutitur. futuri saeculi statum eleuato e terrenis contagiis corde prospiciat?

unde beatus Dauid solum hoc bonum homini esse definiens deo iugiter inhaerere desiderat dicens : mihi autem adhaerere deo bonum est: ponere in domino spem meam. quod etiam Ecclesiastes a nemine sanctorum sine querella perfici [*]( 5 Ezech. 16, 52. 49 6 Hierem. 3, 11 14 Ps. 34, 10 16 Iob 29, 17 (LXX) 26 Pa. 72, 28 ) [*]( 3 scribturs K1 4 peocaaerint 00 7 isrt Z 9 adque tl B 10 theorecae B 12 occupatus Kl sublimis] summi βν 14 fortioris 0 15 deripientibus 0 18 snscipiat BF 20 tempores Kl 24 e B: et FOl a O2βν 25 hominis F 27 domino BF: deo 0 domino deo βν et VvAgata 28 sanctorum B: iusttorum rell. v qaerela B2F2K2Z )

quis enim umquam quamuis praecipuus omnium iustorum atque sanctorum huius corporis uinculis conligatus summum hoc bonum ita possidere potuisse credendus est, at numquam a diuina contemplatione discedens ne paruo quidem tempore ab eo qui solus bonus est terrenis cogitationibus putetur abstractus? qui umquam nullam cibi, nullam indumenti aliarumue carnalium rerum gesserit curam, numquam de fratrum susceptione, de loci conmutatione, de cellulae extructione sollicitus aut opem aliquam humani concupierit adiumenti aut inopiae sterilitate uexatus illam sententiam dominicae increpationis incurrerit: ne solliciti sitis animae uestrae quid manducetis, neque corpori uestro quid induamini?

denique illum ipsum apostolum Paulum, qui omnium sanctorum laborem passionum numerositate transcenderat, nequaquam hoc inplere potuisse confidenter adstruimus, ipso in Actibus apostolorum discipulis adtestante: ipsi scitis quoniam ad ea quae mihi opus erant et his qui mecum sunt ministrauerunt manus istae-, uel cum Thessalonicensibus scribens uelabore et fatigatione nocte et die operatum se fuisse testatur. quibus licet magna eidem meritorum stipendia pararentur, tamen mens eius quamuis sancta atque sublimis non poterat non ab illa caelesti theoria intentione terreni operis aliquando diuelli.

denique cum se tantis actualibus ditari fructibus cerneret et e contrario theoriae bonum corde pensaret ac uelut in una lance tantorum laborum profectum, [*]( 1 Ecclet. 7, 21 (LXX) 13 Mt. 6, 25 18 Act. 20, 34 21 II Thesa. 3, 8 ) [*]( 1 pronuntiat К2Z inqmd BFO: om. (t homo iustus βν 2 peccabit 0: peccauit F1β peccat F* peccet B 3 umquam om. BF (non 0) 8 umquam nullam (nullam umqaam 0) cibi nnllam BFO: numquam ullam cibi ullam βν10 strnctione px 11 humanam B inopia B sterelitate BlFOK\'Z 14 quod 0 ipsom Qlum βν 17 actis B\' 20 tesalonic. B thesalonic. F . 21 ac die BF 25 ac talibus BFOv )

cum igitur multis modis boni huius excellentiam j cunctis etiam praedicationis suae fructibus praetulisset, tamen caritatis, sine qua nemo dominum promeretur, contemplatione submittitur ac propter illos, quibus adhuc lac uelut nutricula uberibus euangelicis inmulgebat, diuulsionem a Christo sibi quidem noxiam sed ceteris necessariam non recusat. etenim ad electionem huius potissimum rei illa nimia pietatis uirtute conpellitur, qua pro salute fratrum suorum, si esset possibile, etiam ultimum anathematis malum optat se incurrere.

optabam enim, inquit, ipse ego anathema esse a Christo pro fratribus meis, qui sunt cognati secundum carnem, qui sunt Israhelitae, hoc est: uellem ego non solum temporalibus, uerum etiam perpetuis addici . poenis, dummodo omnes si fieri posset homines Christi consortio fruerentur: certus etenim sum utiliorem Christo et mihi omnium salutem esse quam meam. bonum ergo hoc summum, id est dei conspectu frui et Christo iugiter inhaerere ut perfecte apostolus posset adipisci, dissolui optat hoc corpore, quod [*]( 6 Phil. 1, W-24 18 Rom. 9, 3-4 26 cf. Phil. 1, 23 ) [*]( 2 peccatoris FO1 quodadmodo Bill 3 hanc Fl laborem B 4 et om. BFO* inseperabilis Z societatis 0: societas BF Ov 6 ancxins Kl tamen B elegam B1 9 post nos in c cap. 6 incipit 11 contemplationi K2Z 18 inmulcebat β1 14 quidem sibi B 16 delectionem BF1 16 qvun K 17 optat ee BF: obtaraet 0 optasset βνcf. VIIII, 18, 3 18 optabam B: optarem rell. c inquid BlFOK\'Z ego ipse B 20 israiitQ F 21 solum om. BF 22 pollet B\'OC: potens BlF possit βr 83 niliorem F 24 post meam in BFOx cap. 6 incipit . hunc B1F1O 26 conspectni F 26 possit βν hoc BFO: a βν )