Conlationes Patrum (Collationibus)

non solum enim hic credendus est adhuc esse sub lege, qui ea quae lex praecipit detractat inplere, sed etiam ille, qui ea tantum quae lex iubet obseruare contentus est ac nequaquam uocationi et gratiae Christi condignos exhibet fructus, ubi non dicitur: decimas tuas et primitias offeres domino deo tuo, sed: uade uende omnia. quae habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in caelo, et ueni sequere me, ubi ob perfectionis magnificentiam discipulo postulanti ne breuissimum quidem horae spatium pro patris conceditur sepultura et humanae caritatis officium diuini amoris uirtute praeuertitur.

Quibus auditis beatus Theonas inextinguibili desiderio euangelicae perfectionis accensus semen uerbi fecundo corde [*]( 19 Ex. 22, 29 20 Mt. 19, 21 24 cf. Mt. 8, 21 Bq. ) [*]( 2 infirmum OK* 8 dicitur 0 4 hac B1F1O 4 tantummodo BF: modo OKv 5 lucuplex Bl locaplex B\'FO et (ante honorab.) B: ac c om. FOKr 7 VII oм. B 8 uellimuB B1. 10 aut quid supergradientes K1 11 suscepit OK1 12 retentat lex B regalium BlF 16 qui ea] quia BlF praecepit BF 0 detrectat B2FK2 17 iubet et K1 18 uocationis BF gratia B1F 20 offerres Fl offerre 0 23 postulante JB1 26 diuina moris F 26 extinguibili BlF\' )

ad domum itaque reuertitur maestus illaque adfectus tristitia, quae paenitentiam ad salutem stabilem operatur, ac de sua iam uoluntate et definitione non dubius erga salutem coniugis omnem mentis sollicitudinem . curamque conuertit, eamque ad desiderium quo fuerat ipse succensus exhortatione coepit simili prouocare et ut deo pariter in sanctimonia et castitate seruirent diurnis nocturnisque fletibus monere, dicens conuersionem melioris uitae nequaquam esse lentandam, quia necessitati subitae mortis uana spes inmaturae non praeiudicaret aetatis, quippe . quae pueros, adulescentes ac iuuenes pari ut senes sorte praeriperet.

Cumque huiusmodi obsecrationibus iugiter persistenti coniunx durissima non praeberet adsensum seque diceret solacio maritali pro aetatis suae flore penitus abstinere non posse, ac proinde si quid deserta ab eo criminis admisisset, illi potius adscribendum qui coniugii foedera disrupisset: ad haec ille, cum diu condicionem naturae praetendisset humanae, quam fragilem et incertam periculosum esset carnalibus [*](11 cf. II Cor. 7, 10 ) [*]( 1 ani pectoris om. OKv 2 uel om. BF 3 adtegisse BF adtingeese 0\' 5 quum 0 7 deflebat om. K etiam BXF O 8 implesse F non longe B1F 9 destare Kl ad om. OKv 14 successusKl simili coepit exhortatione OK 16 castitate OK: sanctitate BF 16 admonere OKv 17 ne-. cesfitate BFO 19 pueros BF: infantes pueros OKv adulisc. B ac iuuenes om. OKv ut] et BlF senex 0 20 morte BF praeciperet B\'F 21 VIIII om. B Qumque 0 22 coniuz B2FOK1 24 admississet Fl 26 quum 0 condit. BO K 27 esse B\'O. )

ad omnem sane aetatem omnemque sexum perfectionis magnificentiam pertinere et uniuersa ecclesiae membra ad conscendendam sublimium meritorum celsitudinem prouocari dicente apostolo: sic currite ut conprehendatis, nec propter lentorom et segnium moras paratos atque alacres debere subsistere, cum rectius sit ut desides a praecurrentibus incitentur quam ut properantes a residentibus obligentur. proinde statutum sibi decretumque esse renuntiare saeculo ac mori mundo, ut uiuere possit deo, et si hanc beatitudinem nequeat obtinere, ut cum socia sua in consortium transeat Christi, malle se uel cum unius membri dispendio saluum fieri et uelut debilem intrare in regna caelorum quam cum soliditate corporis condemnari.

adiciebat autem etiam ista dicens: si Moyses pro duritia cordis dimitti permittit uxores, quare hoc non sinat Christus pro desiderio castitatis, praesertim cum idem dominus inter ceteras adfectiones, id est patrum matrumque ac filiorum, quibus omnem reuerentiam non solum lex sed etiam ipse praeceperat exhiberi, tamen pro nomine suo ac desiderio perfectionis non solum contemnenda simpliciter, sed etiam odio habenda esse decernens coniungat eis similiter etiam nomen uxorum dicens: et omnis qui [*]( 10 I Cor. 9, 24 18 cf. Mt 5, 30 20 cf. Mt. 19, 8 27 1. c. 29 ) [*]( 2 quicquam 0 cni... 3 ease] quod OKv, 3 pericnli BF: noiae OXv, dispicere BlK 6 donis OKv sordita B1 7 omniumque 0 seDum F 8 et ut F1 huniuerse 0 uniuersae K 10 apostnlo Bl adprehendatis B\'F 11 Bignium Kl 12 quum 0 desedes K1 13 a] ac F\' resedentibus Kl 16 consortio 0 18 introire ΟΚυ 19 ata 0 . 20 moses B\'F uxorem F 22 quum 0 fratrum Kl 24 praeciperat K1 exhibere Kx 25 contemnendas K1 26 hodio B1F1 27 reliquid FK1 reliquerit Ov )

in tantum ergo perfectioni quam praedicat nihil patitur conparari , ut illam quoque necessitudinem solui patris ac matris, quae secundum apostolum primum obtinet in repromissione mandatum (honora scilicet patrem ac matrem, quod est mandatum primum in repromissione, ut bene sit tibi et sis longaeuus super terram), eamque despici pro suo amore praecipiat. euidenter itaque sicut eos euangelicus sermo condemnat qui non interueniente adulterii crimine uxoria uincla disrumpunt, ita ob amorem Christi et desiderium castitatis his qui iugum carnale reiecerunt etiam centupla praemia repromittit.

quapropter si fieri potest, ut ad hanc mihi optatissimam partem accepta tandem ratione flectaris, scilicet ut domino seruienles poenam gehennae pariter euitemus, caritatem coniugii non refuto, immo etiam maiore adhuc dilectione conplector. agnosco enim et ueneror adiutricem meam domini mihi sententia deputatam et indisrupto eidem foedere caritatis in Christo cohaerere non respuo, nec a me separo quod dominus mihi primae statim conditionis lege coniunxit, dummodo sis et ipsa quod conditor esse te uoluit.

si uero non adiutrix esse uolueris sed deceptrix et adminiculum te non mihi, sed aduersario malueris exhibere, atque ob hoc adtributum putas coniugii sacramentum, ut te huic quae ingeritur fraudans saluti insuper et me a discipulatu retrahas saluatoris, ita [*]( 7 Eph. 6, 2-3 11 cf. Mt. 5, 32 19 cf. Gen. 2, 18 ) [*]( 2 post filios add. OKv aut agros: at hoc loco non agitur nisi de affectibus necessitudinum 4 ergo] enim 0 6 soluat OKv 7 optinet B 8 ac K: hac 0 aut BF et v 10 eaque dispici B\' 11 eos om. BF 12 nxorea F\' uincula F 13 ab F 14 carnalem B\'0 reiecerint OKx centuplS Bl 16 acceptam K1 17 coniungii B1 18 athuc F 19 sententiam K1 20 indisrumpto K1 castitatis BF 22 condic. FO coniunciit K1 23 adiutrix BF: adiutorium K in adiut. Or ad adiut. c 24 deceptrix BF: in deceptionem OK v amminiculum B 25 mallueris B uolueris 0 adque F 27 et BF: etiam OK v )

cum ergo his atque hninsmodi uerbis muliebris non flecteretur intentio et in eadem obstinationis duritia permaneret, si ego te, inquit beatus Theonas, abstrahere a morte non possum, nec tu me separabis a Christo: tutius est autem mihi cum homine quam cum deo habere diuortium. adspirante itaque gratia dei definitionis suae exsecutionem instanter adgressus est nec intepescere per aliquam moram desiderii sui est passus ardorem. nam confestim omni mundana facultate nudatus ad monasterium peruolauit, ubi in breui tanto splendore sanctitatis et humilitatis enituit, ut beatae memoriae Iohanne ad dominum ex hac luce migrante, sancto quoque Helia, uiro qui non minor decessore suo fuit, similiter decedente tertius Theonas uniuersorum electus iudicio in diaconiae eis dispensatione successerit.

Nemo autem existimet nos haec ad prouocanda coningiorum diuortia texuisse, qui non solum nuptias minime condemnamus, uerum etiam apostolicam sequentes sententiam dicimus: honorabile coniugium in omnibus et torus inmaculatus, sed ut lectori initium conuersionis, quo tantus ille uir deo dicatus est, fideliter panderemus.

a quo bona gratia hoc primum deposco, ut, siue hoc ei placeat siue displiceat, quoquo modo me a calumnia alienum esse concedens in suo [*]( 3 Luc. 14, 26 23 Hebr. 13, 4 ) [*]( 2 ab OK 3 inquid FOK1 7 mulieris Fl 8 ergo 0 . inquid FOK1 10 totius F\'KI 12 execut. BO 13 sui om. 0 14 facultata Fl 15 in splendore BF (i. e. isplendore) 17 ęliã O non BF: aut 0 haut K1 haud K2υ 18 suo om. K decidente K 19 praelectos OK praeelectus v 20 enim F 23 conobium K1 conubium OKx et Vulgata 24 conuersationis 0 26 siue dupliceat om. BF 27 quomodo 0 concedat 0)