Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

quapropter liquido conprobatur perfectum esse non posse famulum legis, qui uel illa quae prohibentur canet uel illa quae praecipiuntur exsequitur, sed illos uere esse perfectos, qui etiam his quae a lege concessa sunt non utuntur. et hac ratione cum de Moysaica lege dicatur: nihil enim ad perfectum perduxit lex, nonnullos sanctorum in ueteri testamento perfectos legimus extitisse, quia transcendentes legis imperium sub euangelica perfectione uixerunt, scientes quod iustis lex non est posita, sed iniustis et non subditis, impiis et peccatoribus, sceleratis et contaminatis, et cetera.

Sciendum sane hanc obseruantiam Quadragensimae, quamdiu ecclesiae illius primitiuae perfectio inuiolata permansit, penitus non fuisse. non enim praecepti huius necessitate nec quasi legali sanctione constricti artissimis ieiuniorum terminis claudebantur, qui totum anni spatium aequali ieiunio concludebant.

uerum cum ab illa apostolica deuotione desciscens cotidie credentium multitudo opibus suis incubare coepisset nec eas usui cunctorum fidelium secundum apostolorum instituta [*]( 12 Hebr. 7, 19 15 I Tim. 1, 9-10 ) [*]( ; 1 coartaret F 2 audent iBtam B: audenti F1 audent F1 Οβν deecept. K1 3 quia 0 8 famulus B1 9 prohibentur... illa quae om. BF canit K1 exequitur 0 11 bac] hęc K quam O de om. a mosaica BF mosayca 0 13 uetere K1Z 14 exstitisse Z qui 0 leges Kl cnuangelica B 15 refectione F non est lex B (?) v 18 quadragis. B quadlages. FO 21 iuBtissimis BF1 istis F1 22 per totum K2Z 23 concludebantur a quum 0 24 cottid. B§ quo- * tidie 0 24 operibus suis BFl suis opibus Οβν incubare (incuruare, e mut. ini F) coepisset BF: incabaret Οβν 25 ne β )

606

diuideret, sed priuatim inpendiis suis consulens non seruare tantum sed etiam augere contenderet, Annaniae et Sapphirae exemplum non contenta sectari, id uniuersis tunc sacerdotibus placuit, ut homines curis saecularibus inligatos et paene ut ita dixerim continentiae uel conpunctionis ignaros canonica ieiuniorum ad sanctum opus indictione reuocarent et uelut . legalium decimarum necessitate conpellerent, quae utique infirmis prodesse possit, perfectis praeiudicare non possit, qui sub gratia euangelii constituti uoluntaria legem deuotione transcendunt, ut ad illam apostolicae sententiae peruenire beatitudinem possint:

peccatum enim in nobis non dominabitur: non enim estis sub lege sed sub gratia. uere enim dominationem in illo non potest exercere peccatum, qui fideliter sub gratiae libertate consistit.

GERMANVS : Quia non potest fallax haec apostoli esse sententia, quae securitatem non solum monachis, sed etiam omnibus Christianis generaliter repromittit, nimium nobis uidetur obscura. cum enim cunctos qui euangelio credunt a iugo et dominatione peccati liberos atque alienos esse pronuntiet, quomodo paene in omnibus baptizatis uiget dominatio peccatorum secundum sententiam domini qua ait: omnis qui facit peccatum seruus est peccati?

THEONAS: Quaestionem nobis rursus inmodicam inquisitio uestra conmouet. cuius uim licet sciam ab inexpertis nec tradi posse nec percipi, tamen in quantum potero [*]( 11 Bom. 6, 14 21 Ioh. 8, 34 ) [*]( 2 ananiae eodd. safirae B saffyrae F saffire 0 saphirae β 3 sectare B* - tum (dum KI) p 4 inlegatos K1 5 canonica Οβ: canonico BF 6 indictione OK: inditione Z ingenio BF 8 pOllit (post prodesse) BFO: posse et K1Z1 posset et K2Z2 11 possent Kl 14 fideliter... consistit BFr: dominatur adfectibus (aff. OZc) peccatorum Οβc cf. XVII, 30, 1 15 Germanus] Theonas B\' potest om. F hec fallaz 0 est F1 16 monacho Bx 18 obacura uidetur B quum 0 20 pęne 0: pene B poena redi. uicit K1 nincit K2Z 21 qua βr: qui BFOc omnes K1 22 seruos Kl 23 rursum 0 24 conmobit 0 commonit 0 eias BF 25 perfici 0 )

607

uerbis absoluere et breuiter expedire temptabo, si modo intellectus uester ea quae dicimus etiam operibus subsequatur. quaecumque enim non per doctrinam, sed per experientiam cognoscuntur, sicut tradi ab inexperto nequeunt, ita nec mente concipi uel teneri ab eo qui non simili studio fuerit atque institutione fundatus.

et idcirco necessarium reor, ut primum diligentius mquiramus quodnam sit propositum uel uoluntas legis uel quae gratiae disciplina atque perfectio, ut consequenter ex his seu dominationem peccati seu expulsionem eius possimus agnoscere. itaque lex principaliter iubet expeti copulam nuptiarum dicens: beatus qui habet semen in Sion et domesticos in Hierusalem, et: maledicta sterilis quae non peperit.

e contrario gratia ad incorruptionis perpetuae puritatem et castimoniam nos beatae uirginitatis inuitat beatae, inquiens, steriles, et ubera quae non lactauerunt, et: qui non oderit patrem et matrem et uxorem, non potest meus esse discipulus, et illud apostoli: reliquum est ut etqui habent uxores tamquam non habentes sint. lex dicit: decimas tuas et primitias non tardabis offerre, gratia: . si uis perfectus esse, uade uende omnia quae habes et da pauperibus.

lex talionem conuiciorum etiniuriarum non prohibet ultionem dicens: oculumpro oculo, dentem pro dente. gratia congeminatione iniuriarum uel caedis [*]( 11 Esai. 31, 9 (LXX) 12 ? ? 15 Luc. 23, 29 16 Lac. 14, 26 18 I Cor. 7, 29 19 Ex. 22, 29 21 Mt. 19, 21 23 Ex. 21, 24 ) [*]( 2 dicemus β 3 per post sed om. FO 4 cognoscentur F cognascantur K1 mentem K1 5 ab eo qui non BF: nisi ab eo qui Οβv adque K1 ac BF 8 adque K1 seqaenter B 9 sine ... seu 0 sine... siue βν 10 eias om. Bl agnuscere K1 11 copolam K1 18 sterelis BFOK1Z1 incorraptiones KI 14 castimoniae B\' castimonia F 15 stereles B\'F sterelis K1 sterilee quae non genuerunt et ubera 0 17 discipolus K1 18 illut B relicum 0 ut] ait B 20 et primitias om. BF uerbi gratia Kx 21 et uende (uinde Kx) β 22 talionum β conuitiorum BKI ■ 24 congeminationem BF )

608

quae fuerit inrogata nostram patientiam unIt probari et ad duplicis dispendii tolerantiam paratos esse nos praecipit, qui te percusserit, inquiens, in dextera maxilla taa, praebe illi alteram. et illi qui uult teeam in iudicio contendere et tanieam tuam tollere, remitte ei et pallium illa inimicos odio habendos, haec ita diligendos esse decernit, ut pro ipeis etiam deo semper censeat supplcaaendum.

Quisquis igitur hoc euangelicae perfectionis culmen ascenderit, iste profecto supra omnem legem tantarum uirtutum meritis sublimatus et uniuersa quae per Moysen praecepta sunt quasi parua despiciens tantum sub gratia saluatoris se esse cognoscit, cuius adiutorio se ad illum sublimissimum statum intellegit peruenisse. non ergo dominatur in eo peccatum, quia caritas dei quae diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis omnem alterius cuiusquam rei excludit adfectum, nec potest aut uetita concupiscere aut imperata contemnere, cuius totum studium totumque desiderium diuino amori semper intentum usque adeo uilium rerum oblectatione non capitur, ut etiam his quae concessa sunt non utatur.

in lege autem, in qua coniugiorum iura seruantur, quamuis cohibita luxuriae euagatio uni tantum feminae mancipetur, tamen nequaquam possunt carnalis concupiscentiae aculei non uigere, et difficile est ut ignis, cui etiam studiose pabula suggeruntur, ita praefixis terminis includatur, ut non etiam extra euagatus amburat quidquid adtigerit. cui etiamsi sua illa ita semper occurrat [*]( 2 Mt. 5, 39-40 7 cf. Mt. 5, 44 15 Rom. 5, 5 ) [*]( 1 fuerint K2Z inrogatae a nostra patieotia BF 2 toller. K1 praecepit B 8 dexteram Z mazillam K1Z taa om. β 4 illi et alteram 0 in Bl: om. rell. 5 tonicam fJ 6 hodio F\' 7 etiam om. §r 8 Buplicandum K 9 Dum quisquis β 18 cognuscit K 15 dei om. β defnsa K1 16 que data K1 17 cuiusque βν 18 inperata 0 19 denino K1 22 cohebita K1 luxoriae BIKIZ 27 quicquid 0 illa ista 0 )

609

obiectio, ut exaestuare extrinsecus non sinatur, tamen etiam dum cohibetur incendit, quia uoluntas ipsa culpabilis est et ad uelocissimos adulteriorum raptatur excessus consuetudo concubitus.