Conlationes Patrum (Collationibus)
Cassian, John
John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.
Quapropter studendum nobis est, ut uirtutum potius adpetitu et desiderio regni caelorum quam noxiis uitiorum recordationibus nosmet ipsos ad conpunctionem laudabilem prouocemus, quia necesse est tamdiu quempiam pestilentissimis cloacae faetoribus praefocari, quamdiu super eam stare uel caenum eius uoluerit commouere.
Nouerimus autem nos, ut saepe diximus, tunc demum pro praeteritis satisfecisse peccatis, cum ipsi motus atque [*]( 1 Ps. 128, 8 4 Prov. 23, 33-35 (LXX) 12 Ioh. 12, 26 17 Prov. 16, 26 (LXX) ) [*]( 2 menti ex mentis F cogitationis BlF 5 aliena BFO loquitur B 7 dicis 0 8 fsriont (τύϰτουσι) KZ1: ferierunt B FOZ2υ et otn. 0 delisenmt BlF 10 uniaenis emendati semper ad celestia nre mentis intentio dirigatur 0 est semper βυ. 12 inquid FOK* 14 vel ante snos om. BFO\' lapsos B\' 16 uoluntario BF prestringatur 0 17 obsooeno F 18 aput; B apnht 0 10 est nobis βυ 21 adpetitn OK1: app. rell. 24 fetoribus BFOK.Z foei K2 supra Οβυ 26 canam BO )
et rursum si in periurium ant furtum aut homicidium auti blasphemiam pecuniarum desiderio atque amore corruptus incurrit, materiam auaritiae inlectricem suae deceptionis abscidat: si in iracundiae uitium superbiae passione conpellitur, adrogantiae ipsius fomitem summa humilitatis uirtute coDuellat. et ita ut unumquodque peccatum possit extingui, causa atque occasio per quam uel ob quam admissum est debet primitus amputari. isto enim curationum remedio ad obliuionem quoque admissorum criminum sine dubio peruenitur.
Verum ista praedictae obliuionis definitio super capitalibus tantum sit criminibus constituta, quae Moysaica quoque lege damnantur, quorum sicut per conuersationem bonam abiciuntur uel consumuntur adfectus, ita etiam paenitentia accipit finem. ceterum ab istis minutis, in quibus septies iustus cadit ut scriptum est et resurgit, numquam deerit paenitudo.
aut enim per ignorantiam, ant per [*]( 24 Prov. 24, 16 ) [*]( 1 adfeotna Kl: aff. OK\'Z effectus BF 2 optinere B se posse BF 4 sui om. βυ 8 habQudantiam BF nimietatem scripsi: nimietate codd. c 9 inlicientram Fr: inlicentium B1O1 inlieitorum B* inlicita 0\' inlicitam βc cyborum B crapola 0 deetrlctione F10 11 blaefemiam 0 et (b ex p) K 13 abseidit 0\' propellitur βυ 14 conuellet 0* 16 et nt ita B nt om. F 17 ampntare BlFO etenim βυ 90 moysaica B\': moaayca OK* mosaioa rdl. 21 connersionem 01 22 penit. BOfi 28 minntiis K1 24 scribtum Z resnrget 0 25 paenitndo deerit F )
tanta enim in his facilitate tamquam naturali lege prolabimur, ut, quantalibet circumspectione atque custodia oaueantur, non possint ad plenum ista uitari. de istis siquidem unus discipulorum, quem diligebat Iesus, abrupta definitione pronuntiat dicens: si dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus et uerbum eius non est in nobis. proinde perfectionis culmen pertingere cupienti non magne proderit ad finem paenitentiae peruenisse, id est ab inlicitis temperare, nisi etiam in illis uirtutibus indefesso cursu semet ipsum semper extenderit, quibus ad satisfactionis indicia \'peruenitur.
nec enim a faetidis criminum sordibus quae abhorret dominus quemquam abstinuisse sufficiet, nisi etiam illam bonam uirtutum fragrantiam, qua dominus delectatur, puritate cordis et apostolicae caritatis perfectione possederit.
Hac usque abbas Pinufius de satisfactionis indicio ac paenitentiae fine disseruit. qui licet ut in eius coenobio residere [*]( 5 Pe. 18, 18-14 7 Bom. 7, 19 9 1. c. 24 15 1 Ioh. 1, 8 et 10 ) [*]( 1 aat per cogitttionem ant per Mrxnonem om. BF: cf. XXII, 7, 2. XI, 9,6 8 et Bomnii pollationem om. βυ 5 adque F 6 me die et 0 9 heinlans JF: h e*ulans (i eras.) 0 eiulans rell. 10 liberanit BIFZ1 11 in his om. F 12 cabeantur F1O 16 in nobis non est Z1 17 magne BO: magn* (ae eras.) F satis βυ 18 ad] ad in B 21 fetidifl BF: fę(foe-)tidissimis Οβυ 23 illam om- BF fraglantiam BFO flagrantiam 0 quam BF10 24 poeaident BlFZ 26 pinuphiua a )
Quomodo Theonas ad abbatem Iohannem uenerit.
Exhortatio abbatis Iohannis ad Theonan et ceteros qui cum eo conuenerant.
De decimarum et primitiarum oblatione.
Quod Abraham, Dauid ceterique sancti legis mandata fuerint supergressi.
Quod sub euangelii gratia agentes superare debeant mandata legalia.
Quod euangelii gratia, sicut perfectis tribuit regna caelorum, ita ueniabiliter sustentet infirmos.
Quod in nostra situm sit potestate, utrum sub euangelii gratia an sub legis uelimus terrore consistere.
Quemadmodum Theonas coniugem suam, ut et ipsa renuntiaret, hortatus sit. [*]( 6 eiortatio FO theonan β: tbeonam BFOv 7 uenerant F 8 de om. 0 oblationum 0 9 habraham F abràam 0 legis om. 0 11 eoangeli F gratiagentea 0 degentes βv 13 tribuet BF regnum 0 14 uenerabiliter K1 Bustinet B F sustentat 0 infirmus B 16 eqangelia BF, uellimus B 18 qaemammodum B, item infra )
Quemadmodum non adquiescente uxore sua ad monasterium peruolarit.
Satufactio pro eo, ne discidia coniugibus suadere uideamur.
Inquisitio, cur in Aegypto totis diebus Quinquagensimae non ieiunetur nec genua in oratione curuentur.
Responsio de natura eorum quae bona uel mala uel media sunt
Quale bonum sit ieiunium.
Quod non sit principale bonum ieiunium.
Quod principale bonum non propter inferius bonum debeat exerceri.
Quomodo a ceteris bonis principale discernatur bonum.
De ratione et utilitate ieiunii.
Non semper congruum esse ieiunium.
Interrogatio, cur totis Quinquagensimae diebus ieiunium resoluamus.
Responsio.
Interrogatio, utrum abstinentia ieiunii relaxata non obsit corporis castitati.
Responsio de seruando continentiae temperamentö.
De refectionis tempore atque mensura.
Interrogatio de diuersa obseruatione Quamgensimae.
Responsio, eo quod ad anni decimas Quadragensimae ieiunium referatur.
Quomodo etiam primitias nostras domino debeamus offerre. [*]( 2 pernolaret FO 5 quur FO qainqaagensimae β (passim): quinquages. BFO (pasum) 6 ieiunaretar β in oratione om. 0 9 sunt om. 0 13 debet 0 14 a om. F 18 quur BO quinquagesimae BF quinquaginta Ofiv 20 Besponsio de iptoht 0 21 abstinentię B 24 refectiones KI 25 dg; (t. e. qaadragerimae) F 27 ad om. 0β )
Cur diuerso dierum numero Qaadragensima a plerisque obseruetur.
Quare uocetur Quadragensima, cum XXXVI diebus tantummodo ieiunetur.
Quod perfecti supergrediantur legem Quadragensimae.
De causa et initio Quadragensimae.
Interrogatio, quemadmodum intellegi debeat quod apostolus ait: peccatum in uobis non dominabitur.
Responsio de differentia gratiae et legalium praeceptorum.
De eo, quod leniora sint euangelii praecepta quam legis.
Quemadmodum quis probetur esse sub gratia.
Interrogatio, cur interdum propensius ieiunantes carnalibus incentiuis acrius urgueamur.
Responsio, quod haec quaestio futurae conlationi debeat reseruari.
Priusquam uerba conlationis huiusce habitae cum summo uiro abbate Theona incipiamus euoluere, necessarium reor ut initium conuersionis eius breui sermone perstringam, quia ex [*]( 9 Bom. 6, 14 ) [*]( 1 quur BFO dinenoram 0β 3 quadraginBima K1 quum 0 XXX et sex Οβ 4 tantammodo om. 0 5 quadragm ο͠ F quadraginsimae K1 7 XXX om. B 8 XXX B quemammodom B 9 nobis 0 11 XXXI B 13 XXXIIB sunt 0 15 XXIII- Quemammodum B 16 XXXIIIIB qaur BFO 17 urgnamur 0 urgeamur β 18 XXXV B quaesto β 19 resernari. Finiunt capitula (Incp LIB; add. F) BF Explicit capitula. Incipit liber uicesimnB primus 0 Finiunt capitula de remissione quinquagensimae. Incipit conlatio -IIII- (de eodem add. K2Z) JZZ 20 habite BF(r): habita Oflc 21 theonam B1K1l 22 connersationis FO sermonem F1 prestringam 0 )
nuptiarum remedio credidernnt cum ergo hic unias lostri tempus cum coniuge peregisset, uenit ad abbatem Iohannem, qui tunc temporis merito mirae sanctitatis electus diaconiae praesidebat. non enim ad hunc gradum quilibet propria uoluntate ant ambitione prouehitur, sed is quem cunctorum seniorum coetus aetatis praerogatiua et fidei atque uirtutum testimonio excellentiorem omnibus sublimioremque censuerit.
ad hane, inquam, beatum Iohannem cum piae deuotionis studio praedictus tunc iuuenis aduenisset deferens religiosa donaria inter ceteros possessores, qui certatim decimas uel primitias frugum suarum memorato seni de suis substantiis offerebant, uideretque eos senex cum multis ad se muneribus confluxisse et deuotioni eorum uicissitudinem cuperet repensare, coepit eis secundum apostolum spiritalia seminare, quorum metebat dona carnalia. denique ita sermonem adhortationis instituit.
Delector quidem o filii, pia uestrorum munerum largitate, et deuotionem huius oblationis, cuius dispensatio mihi credita est, gratanter amplector, quia fideliter primitias uestras ac decimas indigentum usibus profuturas uelut sacrificium domino bonae suauitatis offertis, harum scilicet oblatione plenitudinem quoque fructuum uniuersaeque substantiae uestrae, ex qua [*]( 19 cf. I Cor. 9, 11 ) [*]( 2 adaliscensB1K1 adoliscens B\'Z adolesc. K* ammodum B F 4 relegiosa X1 Z soliditate 0 5 adalisc. BKlZ adolesc. K2 6 nnbt. 0 crediderant Kl quum 0 7 quum 0 8 mirae om. 0βv 9 praesedebat K1 10 prohibetur BF his BF1O 13 quum 0 14 relegiosa K1 15 donaria BF: munera 0βv cf. XX, 8, 6 16 frugwim K 18 et om. F 20 adortationis BO 23 deuotione BF 24 qui 0 26 offeritiB 0 )
Decimae siquidem praecepto domini usibus Leuitarum, oblationes uero ac primitiae erant sacerdotibus consecratae. sed primitiarum hic erat modus, ut quinquagensima pars uel frugum uel animalium templi et sacerdotum ministerio praeberetur: quem modum tepidiores quique infideliter minuentes, religiosiores uero etiam cumulantes, illi ex sexagensima,* hi autem ex quadragensima fructuum suorum parte pendebant. iusti enim, quibus lex non est posita, sic probantur non esse sub lege, ut iustitias legis non solum implere, uerum etiam superare contendant sitque deuotio eorum legali maior imperio, quae obseruantiam cumulans praeceptorum uoluntaria addat ad debita.