Conlationes Patrum (Collationibus)
Cassian, John
John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.
Praeclari ae singularis uiri abbatis Pinufii de fine paenitentiae praecepta dicturus magnam materiae partem mihi uideor amputare, si humilitatis eius laudem, quam in quarto institutionum libro, qui eet super instituendis renuntiantibus titulatus, breui sermone praestrinD, lectoris fastidio consulens hic silentio praetermittam, eum praesertim multi illius opusculi notitiam non habentes in hanc possint incurrere lectionem et omnis dictorum uacillet auctoritas, si dicentis meritum subtrahatur.
hie siqaidem eam haud longe a Paaephysi, Aegypti ut illic dictum est ciuitate, abbas et presbyter ingenti coenobio praesideret tantumque eum omnis illa prouincia uirtutum suarum atque signorum gloria subleuasset, ut sibi iam uideretur retributione laudis humanae laborum suorum recepisse mercedem, timens ne sibi specialiter inuisa popularis fauoris inanitas fructum praemii uacuaret aeterni, occulte monasterium suum fugiens ad intima Tabennensiam monachorum secreta contendit, ubi non heremi solitudinem, non singularis uitae securitatem, quam etiam inperfecti quique laborem oboedientiae in coenobiis non ferentes superba nonnumquam praesumptione
seetanttur, sed celeberrimo praelegit coenobio subiugari ubi tamen, ne ullo habitus sui proderetur indicio, indutus ueste saeculari multis ut illic moris est diebus lacrimans pro foribus excubauit, atque ad omnium genua prouolutus post diuturna fastidia eorum, qui ad explorandum eius desiderium in ultima eam iam aetate uelut ob panis egestatem conpulsum non sincere illius propositi sanctitatem expetisse dicebant, tandem [*]( 4 cap. 30-81. ) [*]( 1 pinuphii a (passim) 5 praestrinxi BFO: perstrinxeram a perstrinxi v 6 qum 0 8 naccilldt BF 9 quum O aut B1FO baut B2K1 panefesi BF panefisi I pane∗∗∗∗ 0 aegyptia β 10 presbiter B 11 praesederet Kr eum In omni βν proaintia β 12 subleuasset BF: snblimasset Οβν cf. VIII, 19, 3 summis laudibus eleaatas 16 praemie B1 euacuaret FO 16 thabennensium a taaeaentiam 0 17 solitadini F* 18 securitati F* labore BF 19 superbia B1 20 pro | elegit K1 preclegit 0 23 diurna BF 25 ob om. βν egestate Fβν aelnt panis egestate diam O1: om. O1 )
qui cum de indumentorum eius atque officii uilitate promptissimae agnitionis facilitatem diu haesitans cohiberet, post explorationem manifestissimam ad eius genua prouolutus primum stuporem fratribus cunctis, dehinc prodito etiam nomine, quod apud illos quoque praecipuae sanctitatis fama uulgauerat, etiam dolorem conpunctionis incussit, quod scilicet tanti meriti et sacerdotii uirum tam iniuriosis operibus deputassent.
sed postquam flens ubertim et diabolicae inuidiae quasi grauem proditionis suae inputans casum ad monasterium suum honorifica fratrum custodia ambiente perductus est, exiguo illic tempore demoratus rursus offensus est ipsis honoris sui ac primatus obsequiis ac furtim conscendens nauem ad Palaestinam Syriae prouinciam transmeauit, ubi uelut incipiens atque nouicius in illo in quo nos degebamus monasterii receptus habitaculo in nostra cellula ab abbate praeceptus est conmanere. qud nec illic quidem diu uirtutes eius ac merita latere [*]( 1 optin. B adnliscenti BXIZ adolesc. K2 2 ortam BO suscip. F amminiculo B adminicolo F quom 0 3 eidem 0 4 quum 0 ammizatione B 6 ita fnrtiio per om. p 7 noctis β2 perfecerit 0 adueniente om. Οβν 9 quumque 0 caudens F 10 subiectionibus B1F1 exigisset β1 11 ipse BF: ille Οβν 18 officii Ofb: off. eius BF prumpt, B 16 apnt BO 17 fulgauerat F 18 et] ac βν hac O 22 demoratur rursum § ipsius B2O 23 ascendens O inscendens I ( Z), palestinam codd. 24 pronintiam β incapiena K1 27 nec BFr: ne Οβc uirtutis KZ1 )
Cum igitur post non longum tempus nos quoque Aegyptum petere sanctae institutionis desiderium conpulisset, summo cum affectu ac desiderio perquirentes tanta eius sumus gratia atque humanitate suscepti, ut nos tamquam pristinos syncellitas etiam cellulae suae. quam in extrema horti sui parte construxerat, honoraret hospitio.
abi eum satis ardua atque praecelsa cuidam fratri monasterii regulam subeunti coram omnibus in synaxi fratribus praecepta tradidisset, quae in quarto ut diximus institutionum libro quanta potui breuitate conplexus sum, tam inconprehensibilia nobis., tam mirifica uerae abrenuntiationis culmina uidebantur, at nullo modo illuc humilitatem nostram crederemus posse conscendere.
igitur desperatione deiecti et ipso etiam uultu intimam cogitationum amaritudinem non celantes ad beatum senem satis anxia mente recucurrimus: cui protinus causam tantae maestitudinis inquirenti abba Germanus grauiter ingemescens ita respondit.
Quanto magnificentior atque sublimior incognitae nobis sermo doctrinae iter arduum praecelsissimae renuntiationis aperuit et quasi remota oculorum nostrorum caligine conditum caelo eius culmen ostendit, tanto maiore desperationis mole deprimimur. inmensitatem siquidem eius eam exiguitate nostrarum uirium metientes et nimiam humilitatem ignorantiae nostrae cum infinita uirtutis ostensae celsitudine conferentes paruitatem nostram non solum ad illam non posse proficere, [*](11 cap. 32—43 ) [*](1 ad om. 0 2 reuocatus tandem quod erat cum cospulsus est Οβν: at cf. Inst. IIII, 31 fin. 3 Quum 0 quoque] qaot BF 7 tyncillitas BF sinceritas O hortis F1 orti O sui om. Οβν 10 sinaxi BOZ 11 praediximus Οβν 12 tamque mirifica Οβν 14 illic O 15 disperatione B2O ipsom X1 17 recarrimus Οβν 18 abbas K2Zν 11 precellentissime O 23 disperationis B1OZ1 24 deprimessur F depremimur JP quum O 25 hnmilitetem ignorantiae BF: abiactiom ignauiae Οβν 26 quum O 27 illa βν)
PINVFIVS : Delector quidem admodum copiosis humilitatis uestrae fructibus, quos etiam cellulae illius quondam habitatione susceptus non incuriosa aestimatione perspexi, ualdeque gaudeo quia id, quod a nobis omnium Christianorum infimis sola forsitan uerborum libertate praecipitur, tanta admiratione suscipitis, ut, cum ea si non fallor haud segnius quam a nobis dicta sunt impleatis, cumque sicut memini labore operis uestri paene dictorum grauitas adaequetur, ita meritum uestrae uirtutis occultetis, tamquam si nulla ad uos eorum quae cotidie exercetis aura peruenerit.
sed quia id ipsum summa laude dignissimum est, quod uelut adhuc rudes incognita esse uobis ista sanctorum instituta testamini, id quod a nobis sedulo postulatis breuiter ut possumus conplectemur. necesse est enim ut ultra possibilitatem nostram atque uirtutem antiquae familiaritatis uestrae pareamus imperio. itaque de paenitentiae exoratione uel merito multi non solum dictis, uerum etiam scriptis plurima uulgauerunt monstrantes quanta eius utilitas, quanta uirtus quantaque sit gratia, ita ut deo praeteritis facinoribus offenso iamque iustissimam [*]( 2 disperationis B\'Z 4 medelam B2F2Z2 5 maxime de 0\' βν 8 pinuphiua Οβ ammodum BF curioeis BF 9 condam 0 quandam K1 10 snsoeptos β 11 congandeo Οβν 12 infirmis Fl 13 ammiratione B cum eras. in Z haut B aut 0 14 Bint BF expleatis qnmque 0 15 laborem 0 dict. nostrorum 0 granitas adaequetnr scripsi: granitas adsequetnr (adsequatnr 0) BFO Domorum ezaequetnr (ezequitnr c) industria (instrnctio r) βν 16 cocnltetis scripsi: occnletis. BFO cocnlitis β 19 stitnta 0 10 brebiter Bl0 conplectamur βc 22 parcamus F 28 exortatione B\'O\' exhortatione βν 24 scrib∗tis (i eras.) B 26 iamque F\': tamque BF1O1 itaque 0\' tamquam 0 )
aerum haec omnia uobis nl pro supientia naturali uel pro indefesso sacrarum studio litterarum ita cognita esse MB ambigo, ut de bis prima plantatio uestrae conuersionis. denique non de paenitentiae qualitate, sed de eius fine ae satisfactionis indkio sollieiti id quod ab aliis praetermissum est sagacissima interrogatione disquiritis.