Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

Ad haec GERHANVS: Et nouellis exemplis et definitionibus antiquorum satis abundeque perpatuit discretionem fontem quodammodo radicemque cunctarum esse uirtutum. quomodo ergo adquiri debeat cupimus edoceri, aut quemadmodum utrum uera et ex deo, an falsa et diabolica sit possit [*]( 1 deceptione W quoque illius D 2 prouintia WX 7 circumcisionem W et \'6 ms.* apud Cuyckium: concisionem DXx (uei con in ras. m. 2 D) labsu W 11 christianos D\' 12 relegionis Dl 13 martirybus D tetrum DX malicie D* 14 mosi W moywe X 15 et proph. D2 atque prophetis Xv 18 profectu D 20 laborassent DtW: laborasset D2Xv quantis DWX (Bed D in ras. m. 2) quantum 0 discritionis W1 21 haberi W casos D1 et eras. in D 23 abnndeque W: abundandeque (dan deZ. m. 1) X abunde Dv discritionem W\' )

agnosci, ut secundum illam euangelicam quam superiore tractatu disseruisti parabolam, qua iubemur fieri probabiles trapezitae, nomismati inpressam ueri regis imaginem peruidentes deprehendere ualeamus quod non sit in moneta legitima figuratum, atque illud, sicut uulgari usus uerbo hesterna conlatione dixisti, tamquam paracharaximum reprobemus, illa instructi peritia, quam satis copiose et integre prosecutus spiritali atque euangelico trapezitae inesse debere signasti. quid enim proderit uirtutis eius et gratiae merita cognouisse, si quemadmodum expetenda uel adquirenda sit nesciamus P

Tum MOVSES: Vera, inquit, discretio non nisi uera humilitate conquiritur. cuius humilitatis haec erit prima probatio, si uniuersa non solum quae agenda sunt, sed etiam quae cogitantur, seniorum reseruentur examini, ut nihil suo quis iudicio credens illorum per omnia definitionibus adquiescat et quid bonum uel malum debeat iudicare eorum traditione cognoscat.

quae institutio non solum per ueram discretionis uiam iuuenem recto tramite docebit incedere, uerum etiam a cunctis fraudibus et insidiis inimici seruabit inlaesum. nullatenus enim decipi poterit, quisque non suo iudicio, sed maiorum uiuit exemplo, nec ualebit ignorationi eius callidus hostis inludere, qui uniuersas cogitationes in corde nascentes perniciosa uerecundia nescit obtegere, sed eas maturo examine seniorum uel reprobat uel admittit.

ilico namque ut patefacta fuerit cogitatio maligna marcescit, et antequam discretionis iudicium proferatur, serpens taeterrimus uelut e tenebroso ac [*]( 1 Conl. I, 20\' ) [*]( 1 agnusci D\' post agnosci W addit: desideramus audire 2 dea- seruisti D1W1 quiaD1 trapezetae ex trapizitae D 3 nomi«smatis (m eras. et s in fine addit. m. 2) D numismati W mati inpressam] hic incipit 0 5 adque DW esterna W 6 parachariiimam 0 paracarax.mum (i eras.) X 7 prosequutus 0 8 trapezetae ex trapizetae D trapizite W1 10 adquerenda D\' 11 moses DlWOl inquid DW 12 humilitates Dl 14 examine D\' 15 iuditio DW 16 malum uel bonum 0 18 a DOr: om. WXc 19 nullatinuB Wl 20 decepi Dl quisqui Dl quisque qui D* quiequis qui 0 24 ammittit Dl illico D illico U 25 marcwcit (cit in ras. m. 2) D 26 inditium (n in ras. m. 2) D teterrimns OX )

snbterranoo specu uirtute confessionis protractus ad lucem et traductus quodammodo ac dehonestatus abscedit. tamdiu enim suggeetiones eius noxiae dominantur in nobis, quamdiu celantur in corde. et ut uirtutem sententiae huius efficacius colligatis, referam uobis abbatis Sarapionis factum, quod ille iuuenioribus frequentissime instructionis gratia proponebat.\'

Cam adhuc, inquit, essem puerulus et cum abbate Theone conmanerem, haec mihi inimici inpugnatione ingesta fuerat consuetudo, ut postquam refecissem hora nona cum sene, unum pazamatium cotidie in sinu meo latenter absconderem, quod sero ignorante illo occulte edebam. quod furtum licet coniuentia uoluntatis et inoliti semel desiderii incontinentia sine cessatione conmitterem, expleta tamen concupiscentia fraudulenta ad memet ipsum reuertens grauius super admisso furti crimine cruciabar quam super esu eius fueram iucundatus.

cumque istud molestissimum opus uelut ab exactoribus mihi Pharaonis indictum uice laterum singulis diebus explere non sine cordis mei dolore conpelierer nec tamen eruere me possem ab hac eorum saeuissima tyrannide et clandestinum furtum seni manifestare confunderer, contigit dei nutu de hoc me captiuitatis iugo uolentis eripere, ut quidam fratres cellam seius obtentu aedificationis expeterent.

cumque refectione transacta conlatio spiritalis coepisset agitari respondensque senex propositis interrogationibus eorum de gastrimargiae uitio et occultarum cogitationum dominatione dissereret earumque naturam et atrocissimam uim, quam haberent donec celarentur, exponeret, ego conlationis huius uirtute conpunctus et [*]( 17 cf. Ez. 5. ) [*]( 1 snbteraneo D 2 hac W(0) abscedat D1 fort. marcescet.... abecedet tandiu D 3 anggessiones DxO quandiu 0 4 efficatias DW 5 serapionis D2W2Xv iabenioribua 0: iunioribus DWXv 7 inquid DW puerulus essem D theona (a in ras. n. 2) Dr 10 paximatium DW\' paxima..... 0 pazmatium X cottidie DX 12 coni.uentia D conibentia OX 15 iocundatus DWX 16 quumque stud 0 ezauctoribus 0 17 faraonis DWOX 18 possim D1 21 captiuitates W1 kaptiuitatis 0 uolentes W1 fratris W1 23 respondque D 24 senes 0 castrimaigiae WX 25 disserere et W ) [*]( xm. Cass. S. ) [*]( -4 )

conscientia redarguente perterritus, uelut qui crederem ob hoc ea fuisse prolata, quod seni dominus secreta mei pectoris reuelasset, in occultos primum gemitus excitatus, dein cordis mei conpunctione crescente in apertos singultus lacrimaaque prorumpens paxamatium, quod consuetudine uitiosa subtraxeram clancule comedendum, de sinu furti mei conscio ac susceptore produxi, eumque in medium proferens, quemadmodum cotidie latenter ederem, prostratus in terram cum ueniae postulatione confessus sum, et ubertim profusis lacrimis ut absolutionem dirissimae captiuitatis a domino poscerent inploraui.

tum senex: confide, ait, o puer. absoluit te ab hac captiuitate etiam me tacente confessio tua. uictorem namque aduersarium tuum hodie triumphasti, ualidius eum tua confessione prosternens quam ipse fueras ab eo tua taciturnitate deiectus. quem utique nequaquam uel tua uel alterius responsione confutans in te nunc usque permiseras dominari secundum illam Salomonis sententiam: quia non fit contradictio ab his qui faciunt malum cito, ideo repletum est cor filiorum hominis in ipsis ut faciant mala. et idcirco iam te post hanc publicationem suam iste nequissimus spiritus inquietare non poterit nec in te latibulum sibi taeterrimus serpens deinceps usurpabit, de tenebris cordis tui salutari confessione protractus ad lucem.