Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

cuius rei uolens nobis exempla proferre, auctoris nomine praetermisso, ne nos quoque [*]( 1 sir. 25, 5 3 Sap. 4, 8-9 16 Osee 7, 9 ) [*]( 1 mentiendae O1. 2 inquid D W senectute (nectntq in ras. n, 2) D et 0 3 honorabiles D1 A enim sunt DOXc: sunt utem W et cod. Amiat. autem sunt r Vuig. 6 caput 0 7 tdget Dl commendet D1 9 compererimus Wr 10 in om. 0 12 tempore D1 13 adulisceDtia DlW 14 auttoritatem D1\' 16 satis propriae D1: transpos. m. 2 proprietatis 0 robor D1X1, 19 adque D1 20 destrictio 0 corum 0 ,22 auttoritate D1 24 p exemplis 0 25 tepore ex tẽporẽ W disperat. D 27 anttoris D1 )

illms, qui patefacta sibi fratris uitia publicauit, simile aliquid admittamus, rem tantum gestam, quae instructionem necessariam uobis conferre possit, exponam. cum igitur ad senem. quendam nobis optime cognitum quidam non ignauissimorum innenom profectus sui et curationis gratia perrexisset et carnalibus incentiuis ac fornicationis spiritu semet ipsum inquietari simpliciter prodidisset, consolationem credens laboribus suis oratione senis et remedia inflictis uulneribus reperturum, ille amarissimis eum increpans uerbis miserabilemque et indignum nec monachi nomine censendum esse pronuntians, qui potuerit huiusmodi uitio et concupiscentia titillari, ita suis e contrario correptionibus uulnerauit, ut eam summa desperatione deiectum ac letali tristitia consternatum e sua dimitteret cella.

cumque ei tali maerore depresso nec iam de remedio passionis, sed de expletione conceptae concupiscentiae profunda cogitatione tractanti abbas Apollo seniorum probatissimus occurrisset laboremque et obpugnationis uehementiam, quae in corde eius tacite uoluebantur, de contemplatione uultus et deiectione coniectans cantam tantae perturbationis inquireret, atque ille molliter se conpellanti seni ne responsum quidem ullum posset referre, magis ac magis eum sentiens senex non inaniter causam tantae tristitiae silentio uelle contegere, quam ne uultu quidem dissimulare praeualeret, intentius ab eo causas occulti doloris coepit inquirere.

quibus ille constrictus pergere se confitetur ad uicum, ut quia secundum sententiam illius senis monachus esse non posset nec refrenare stimulos carnis et inpugnationis remedia consequi iam ualeret, uxorem duceret ac relicto monasterio reuerteretur ad saeculum. quem senex [*]( 1 aliquit 0 4 obtime D 8 orationd Wl repperturum WO 9 post uerbis addunt WK: ita sois e contrario correptionibns uperauit, quam dUtographiam e lectionu uarietate nalnerauit ortam esse manifestum est 10 esae om. 0 pronontians D1 12 diaperatione D 13 letari D* 14 me-rore (r eras.) D 18 aoluebatnr Xx 19 tentae D1 pertorbationee W\' 20 adque D1 21 possit D 23 causa D 26 possit Dl 28 relicto iam 0 secolum D actm WOX )

blanda consolatione demulcens seseque adserens isdem cotidie incentiuorum stimulis atque aestibus agitari, et idcirco non debere eum prorsus desperatione concidere nec mirari super iapngnatioms ardore, qui non tam laboris studio quam misericordia domini et gratia uinceretur, unius tantum diei ab eodem poposcit indutias, et ut reuerteretur ad suam cellulam deprecatus ad monasterium praedicti senis tota festinatione perrexit.

comqae eidem proximasset, expansis manibus orationem cum lacrimis fundens, conuerte, ait, domine, qui occultarum uirium et infirmitatis humanae solus arbiter pius ac secretus es medicus, inpagaationem iuuenis illius in senem istum, ut condescendere infirmitatibus laborantum et conpati fragilitati iuniorum uel in senectute doceatur. cumque ille hanc precem cum gemitu conclusisset, cernit Aethiopem taetrum contra illius cellulam stantem atque ignita aduersus eam iacula dirigentem. quibus cum fuisset ille protinus sauciatus et progressus e cella huc illucque uelut amens et ebrius cursitaret, atque egrediens et ingrediens iam se in ea continere non posset, eadem uia pergere concitus coepit, qua iuuenis ille discesserat.

quem abbas Apollo uelut amentem factum quibusdam furiis conspiciens agitari intellexit ignitum diaboli quod uiderat telum in corde eius fuisse defixum illamque in eo confusionem mentis ac perturbationem sensuum. intolerandis aestibus operari, accedensque ad eum, quo, inquit, properas aut quaenam te causae senilis illius grauitatis oblitum ita pueriliter inquietant ac mobiliter cursitare conpellunt ?

cumque ille pro conscientiae suae reatu ac turpi exagitatione confusus crederet ardorem sui pectoris [*]( 1 isdem X1: hisdem DWOX1 cottidie DX 8 diep. concedere D1 5 tamtum 0 6 iaducias DX cellolam D1X1 M depraeca∗t\'∗∗(n ante t eras.) W 7 praedicta Dl: om. 0 8 idem W 9 ocultorum 0 nirum D 11 stam Qx 12 fragilitate D1 13 genitn conclusitset D1 14 tetrum OX celulam D cellula W cellolam X1 17 adque D et ingrediens om. 0 18 ea] cella (c ita rat. m. 2) D possit D\'W 19 quia D apollo∗ (s eras.) W 21 diabuli Dx 22 perturbatione W 23 intoUerandis D 24 inquid DW 25 ac] et in ras. m. 2 D 27 crederit D\' )

deprehensam ac retectis seni sui cordis arcanis nullam responsionem percontanti reddere prorsus auderet, reuertere, inquit, ad cellam tandemque te intellege uel ignoratum hactenus a diabolo uel despectum nec in eorum numero reputatum, quibus ille cotidie confligere et conluctari profectibus eonun ac studiis instigatur, qui unum eius in te directum iaculum post tantam annorum seriem, quam in hac professione triuisti, non dicam respuere, sed ne uno quidem die differre potuisti. quo te idcirco dominus passus est sauciari, ut saltim in senecta disceres conpati infirmitatibus alienis et fragilitati condescendere iuniorum tuis exemplis atque experientia docereris, qui suscipiens iuuenem infestatione diabolica laborantem non modo nulla consolatione fouisti, sed etiam perniciosa desperatione deiectum inimici manibus tradidisti, quantum in te est ab eodem lugubriter deuorandum.

quem sine dubio nequaquam tam uebementi conflictu fuisset adgressus, quo te nunc usque est adpetere dedignatus, nisi futuro profectui eius inuidens inimicus illam uirtutem, quam animis eius inesse cernebat, anticipare ac praeuertere suis ignitis iaculis festinasset, procul dubio intellegens fortiorem, cui tanta uehementia confligere operae pretium iudicauit disce itaque tuis exemplis laborantibus conpati et periclitantes nequaquam perniciosa desperatione terrere nec durissimis sermonibus asperare, sed potius leni blandaque consolatione reficere, et secundum praeceptum sapientissimi Salomonis eruere eos qui ducuntur ad mortem et redimere eos qui interficiuntur ne parcas, nostrique saluatoris exemplo harundinem quassatam non conterere et [*](25 Pror. 24, 11 (LXX) 27 cf. Mt 12, 00 ) [*](1 retentis sui (om. seni) mi ras. D senis W\' archanis 0 nollamDl 2 petcuntanti W1 percanctanti X inquid DWO 3 a zabnlo actenns in. rae. m. 2 D \' 4 dispectum D numerum W depntatum 0 5 cottidie X ac] ras. 1-a litt. tn D 8 diferre D 3 saltem 0 11 adque Dx 13 disper. D 14 tradedisti D1 19 peruertere OXx iacolis W* 22 pereclitantee D\'W pernitioea DW ..disper. D 25 solomonis W\' salamoniB X 27 exemplum Wl arundinem WO confrlngere (fringere tn ras. m. 2) D )

linum fumigans non extinguere atque illam a domino gratiam poscere, qua ipse quoque fiducialiter ualeas opere ac uirtute cantare: dominus dedit mihi linguam eruditam, ut sciam sustentare eum, qui lassus est uerbo.

nullus etenim sufferre inimici posset insidias seu carnales aestus naturali quodammodo igne flagrantes uel extinguere uel reprimere, nisi dei gratia uel iuuaret fragilitatem nostram uel protegeret ac muniret et idcirco salutaris huius dispensationis ratione finita, qua uel illum iuuenem perniciosis aestibus dominus liberare uel de inpugnationis uehementia et conpatiendi affectu te uoluit erudire, communibus eum precibus inploremus, quo flagellum istud, quod utilitatis gratia tibi dominus inferre dignatus est, iubeat amoueri (ipse enim dolere facit et rursum medetur: percutit et manus eius sanauerunt ipse humiliat et exaltat, ipse occidit et uiuificat, deducit ad inferum et reducit) et ignita diaboli iacula, quae me arbitro tibi permisit infligi, redundante spiritus sui rore restinguat.