Conlationes Patrum (Collationibus)

IIIam igitur caritatem, quae dicitur ἀγάπη, possibile est omnibus exhiberi. de qua beatus apostolus ergo dum tempus habemus, inquit, operemur quod bonum est ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei. quae in tantum omnibus eet generaliter exhibenda, ut eam [*]( 3 cf. n Cor. 13, 3 5 cf. Gal. 2, 1-2 13 I Ioh. 4,16 16 Rom. 5, 5 21 Bom. 8, 26—27 26 Gal. 6, 10 ) [*]( 1 fallit 0 graues T 5 hierusolimam II hierosolimam T iherosolimam 0 8 unianimitatem ΠΥ1 : unanim. ET* unauimitate 0 12 iohannis Π1 13 et qui ΥΟυ 18 quod tale..... 20 in nobis om. T 25 non distinguit T In illam 77 araumr T 26 ab omnibus 0 exhibere Tv 27 inquid ΠΥΟ )

aliter enim parentes, aliter coniuges, aliter fratres, aliter filii diliguntur, et in ipsa quoque horum affectuum necessitudine magna distantia est, nec uniformis parentum dilectio erga filios inuenitur. quod etiam Iacob patriarchae probatur eiemplo, qui cum esset duodecim filiorum pater omnesque paterna caritate diligeret, tamen propenso Ioseph dilexit affectu, ut de eo aperte scriptura conmemoret: inuidebant autem ei fratres sui, eo quod diligeret eum pater suus: scilicet non quo uir iustus et pater non ualde diligeret etiam ceteram prolem, sed quod huius, quia typum domini praeferebat, affectui dulcius quodammodo atque indulgentius inhaereret.

hoc etiam de Iohanne euangelista legimus euidentissime designari, cum de ipso dicitur: discipulus ille, quem diligebat Iesus, cum utique etiam reliquos undecim similiter electos ita praecipua dilectione conplexus sit, ut hoc etiam euangelica adtestatione designet dicens: sicut dilexi uos, et uos diligite inuicem: de quibus et alibi dicitur: diligens suos qui erant in mundo, usque in finem dilexit eos. sed hic unius dilectio non erga reliquos discipulos teporem caritatis, sed largiorem erga hunc superabundantiam amoris expressit, quam ei uirginitatis priuilegium et carnis incorruptio conferebat.

quae idcirco uelut sublimior cum quadam exceptione signatur, quia eam non odii [*]( 2 Mt. 5, 44 12 Gen. 37, 4 18 Ioh. 13, 23 21 1. c. 34 23 1. c. 1 ) [*]( 2 dicit diligite IP inquid TO: om. II διάϑεσις] aΓΔΠΗ TP in ras. 4 ante licet in T est: XIIII 5 διάϑεσις] dilectio Π2 in ras. 7 eorum 0 8 uniformes 71\' 9 in iacob 0 12 commemoraret Π1 15 quia] qui Tr 19 ihesus 0 22 ut et uos diligatis O 23 ad finem T 24 hic ∑Π1ΥΟ : haecIPc 25 discipuluB III superhabundantiam TIT 26 ei] et II 28 eam] eum 2 ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 29 )

E contra nouimus (quod utinam nesciremus!) nonnullos fratrum tantae esse obstinationis atque duritiae, ut cum uel suos aduersus fratrem uel fratris aduersum se senserint animos excitatos, ad dissimulandam mentis suae tristitiam, quae ex indignatione alterutrae conmotionis exorta est, secedentes ab eis, quos humili satisfactione atque conloquio lenire debuerant, aliquos psalmorum incipiant decantare uersiculos. qui dum conceptam corde amaritudinem delenire se putant, insultando augent quod statim extinguere potuerunt, si magis anxii atque humiles esse uoluissent, ut oportuna conpunctio et ipsorum cordibus mederetur et fratrum animos deleniret. nam illo utique modo pusillanimitatis, immo superbiae suae uitium palpant et nutriunt potius quam extirpant fomitem iurgiorum, dominicae illius praeceptionis inmemores qua ait: qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio, et: si recordatus fueris quod frater tuus habet aliquid aduersum te, relinque ibi munus tuum ad altare, et uade prius reconciliare fratri tuo, et tunc ueniens offers munus tuum. [*]( 3 Cant. 2, 4 (LXX) 23 Mt. 5, 22 24 1. c. 23-24 ) [*]( 1 affluentior 71T gratia om. II 2 tale quid) aliquid T 4 est om. Π1, ante enim addidit Π2 uera 0 8 superextolluntur II 9 exoepit 0 10 nonnallas Π1 12 aduersus] aduersum T adnerans se 71 13 excitatns Π1 16 incipiunt ∑ΠΟυ quibus TO 17 cordis TIv delinire Π2ΥΟ 19 oportona T1 20 cordis II1 deliniret Π2ΥΟ 21 pusillanimitates Π1 22 stirpant 71 28 praeoeptionee Π1 25 fuerit Π1 aduersus TO 26 prius om. T . 27 reconciliari ∑Υυ offer Π2r offeres Tc offerre 0 )

In tantum igitur non uult nos dominus noster alterius despectui habere tristitiam, ut si aliquid aduersum nos frater habuerit, nec munera nostra suscipiat, id est nec orationes sibi a nobis permittat offerri, donec de animo eius tristitiam iuste iniuafceue conceptam celeri satisfactione tollamus. neque enim ait (si habet nexam querellam aduersum te frater tuus, relinque munus tuum ad altare et uade, prius reconciliare ei\', sed si recordatus fueris, inquit, quia frater tuus habet aliquid aduersum te, id est etiam si leue aliquid ac uile sit quo fratris in te fuerit excitata conmotio, et hoc memoriam tuam subita recordatione pulsauerit, scias offerre te precum tuarum spiritalia munera non debere, nisi prius qualibet ex causa ortam tristitiam de corde fratris benigna satisfactione depuleris.

si igitur euangelious sermo etiam pro praeterita et minima simultate ac de exiguis oborta causis satisfacere nos irascentibus iubet, quid de nobis miseris fiet, qui recentes et maximas causas nostroque errore conmissas pertinaci dissimulatione contemnimus et inflati tumore diabolico, dum humiliari erubescimus, auctores nos fraternae tristitiae denegamus, ac rebelli spiritu subici praeceptis domini dedignantes nequaquam ea uel obseruari debere uel inpleri posse contendimus? eoque fit, ut iudicantes eum inpossibilia uel incongrua praecepisse efficiamur secundum apostolum non factores, sed iudices legis.

IIIud quoque quibus lacrimis est deflendum, quod nonnulli fratrum, cum fuerint contumelia cuiuslibet sermonis accensi, si alterius cuiuspiam qui eam lenire desiderat precibus fatigentur, cum audierint nequaquam debere aduersus fratrem concipi retineriue tristitiam secundum illud quod scriptum [*]( 23 lac. 4, 11 ) [*]( 2 aduersas T . 6 ait om. TI quaerellam X querelam aduersus T 8 inquid quod TO 13 hortam Z 16 nos] non H 18 contempnimns II diabnlico Π1 19 erabiscimns Π1 20 denegamus] designamas ex dedignamus II rebelles T 21 obseraare TO implere T 26 contamilia 71 29 concipere tenerene T retinerene IP, ) [*]( 29* )

IIIud uero quale est quod interdum nos patientes esse credimus, quia respondere contemnimus lacessiti, sed ita conmotos fratres amara taciturnitate uel motu gestuque inrisorio subsannamus, ut eos magis ad iracundiam uultu tacito prouocemus quam tumida potuissent incitare conuicia, in eo nos aestimantes minime apud deum reos, quia nihil ore [*]( 1 Mt 5, 22 2 Eph. 4, 26 16 Mt. 5, 22 ) [*]( 2 occidet T tuam] uestram TOv 3 ita T 5 conuitium II 6 adque 0 7 athibenda 2 adibenda TO aut om. T 8 fratres II extimanda 0 12 discernat To 14 sensuum 2 non conaortes 0 15 conaersionis ∑Π1Oc 19 in hoc loco Π (hoc 8. L m. 2) ac om. II conaersatione participes Π1 20 ethnicus) alienne m. 2 uia enim II ipso om. n et inimicus hic pro 0 designetur ...П ..... 21 patientee esse nos ΠΥΟυ 22 credere T credamus 0 nem m. I contempnimus Π1 23 commotio. fratris 77 26 extimantes 0 aput ∑O rena Π1 )

non enim sola conmotionis inlatae qualitas, sed etiam propositum inritantis in noxa est, et idcirco non quemadmodum iurgium fuerit excitatum, sed cuius conflagrauerit uitio, uerum iudicis nostri perquiret eiamen: efifeotus enim peccati, non ordo est considerandus admissi. quid enim refert utrum quis gladio ipse peremerit fratrem an aliqua ad mortem fraude conpulerit, cum ipsius eam dolo uel crimine constet extinctum? quasi uero caecum in praeceps manu propria non inpegisse sufficiat, cum similiter reus sit qui pronum et inminentem iam foueae, cum potuerit, reuocare contempserit, aut ille solus in crimine sit qui manu sua quempiam laqueauerit et non etiam is qui uel parauerit uel ingesserit laqueum uel certe, cum potuerit, auferre noluerit.

ita igitur tacere nihil prodest, si idcirco nobis indicamus silentium, ut quod agendum conuicio fuerat hoc taciturnitate faciamus, adsimulantes quosdam gestus, quibus et ille quem curari oportuit uehementiore inardescat iracundia et nos super haec omnia damno illius ac perditione laudemur: quasi uero non etiam ei hoc ipso quis criminosior sit, quod gloriam sibi de fratris uoluerit perditione conquirere. utrique enim tale silentium erit aequaliter noxium, quia sicut exaggerat in alterius corde tristitiam, ita in suo non permittit extingui contra quos illa prophetae satis proprie est directa maledictio:

[*](1 protulemus Π1 condempnare 77 2 aput IO 3 culpam et] perturbatione 77 4 et ante non om. IITOr 5 quod Ov unusquiaque fecerit per loquellam (loquelam. Π2Υ pro loquilla Π1) et non quid (quod v) etiam per taciturnitatem facere stnduerit TIT Ov 6 conmutationis inlata aequalitas 2 7 in tantis 2 innoxia Π1 O1 9 indices Π1 10 affectna T 11 in admissia T referet 2 differt ΥΟυ 12 ad mortem] morte S 16 contemserit ZO 17 his Π1 O 19 prodeest 0 22 uehementiori Π2 υ 24 criminioBior 2 25 inquirere T 28 prof. 77 propria T )

de quibus proprie dicitur per prophetam: molliti sunt sermones eius super oleum: et ipsi sunt iacula, et alibi: uerba callidorum mollia, haec autem feriunt in penetralia uentris. quibus etiam illud potest eleganter aptari: in ore pacem cum amico suo loquitur, et occulte ponit ei insidias, quibus tamen decipitur magis ipse qui decipit. nam qui praeparat ante faciem amici sai rete, circumdat illud pedibus suis, et: qui fodit foneam proximo suo, incidet in eam ipse. denique cum magna ad conprehendendum dominum cum gladiis et fustibus multitudo uenisset, nemo in auctorem uitae nostrae illo cruentior extitit parricida, qui cunctos ficto salutationis honore praeneniens osculum subdolae caritatis ingessit.

cai dominus: Iuda, inquit, osculo filium hominis tradis? id est: amaritudo persecutionis atque odii tui hoc tegmen adsumpsit, [*]( 1 Hab. 2, 15-16 4 Hierem. 9,4—5 7 1. c. 3 13 Ps. 54, 22 14 Prov. 26, 22 (LXX) 16 Hierem. 9, 8 19 Prov. 29, 5 (LXX) 20 Prov. 26, 27 (LXX) 26 Luc. 22, 48 .,. ) [*]( 4 frater om. S supplantabitur B 5 omnes IP 6 inri4ebit Π(c) 9 arcus ∑ 13 prof. 71 15 penetrabilia ZTO \' 16 eliganter 77 . 18 magis decipitur ΠΟυ magis tamen decipitur T 19 sni om. T 20 fodet IP fonea Z 21 ea ZO 24 exatitit II quam qui fc 26 inquid 0 trades 2 27 hodii Π1 assumsit ∑ )

Aliud quoque profanum tristitiae genus est, quod dignum conmemoratione non fuerat, nisi id a nonnullis fratribus sciremus admitti, qui cum tristificati fuerint uel irati ab ipso etiam pertinaciter abstinent cibo, ita ut, quod etiam dicere absque pudore non possumus, illi, qui dum placidi sunt refectionem cibi usque ad horam sextam uel ut multum nonam negant se posse differre, cum fuerint tristitia uel furore suppleti, ieiunia etiam biduana non sentiant tantamque inediae defectionem iracundiae satietate sustentent.