Conlationes Patrum (Collationibus)

quod tamen nemo ita proposuisse me credat, ut neminem eorum penitus inueniri posse confirmem perfecta abrenuntiatione flagrantem, sed quia naturam quodammodo suam uincant, si qui forte eorum ad propositam perfectionis palmam summa animi districtione contendunt, cuius ardor ac desiderium eum quem semel accenderit funem, sitim, uigilias, nuditatem cunctosque labores corporis non solum patienter, uerum etiam libenter sustinere conpellit. uir enim in doloribus laborat sibi et uim facit perditioni suae, et iterum: animae autem egenti etiam amarais dulcia uidentur.

alias namque non poterunt desideria praesentium rerum uel reprimi uel auelli, nisi pro istis affectibus noxiis, quos cupimus amputari, alii salutares fuerint intromissi. nullatenus enim ualet uiuacitas mentis absque alicuius desiderii uel timoris, gaudii uel maeroris affectione subsistere, nisi haec eadem in bonam partem fuerint inmutata. et idcirco si carnales concupiscentias de cordibus nostris desideramus extrudere, spiritales in earum locis plantemus protinus uoluptates, ut his animus noster semper innexus et habeat quibus iugiter inmoretur et inlecebras praesentium ac temporalium respuat gaudiorum.

cumque in hunc statum mens nostra cotidianis exercitiis erudita profecerit, tunc uersiculi illius affectum experientia docente percipiet, quem omnes [*]( 18 Prov. 16, 26 (LXX) 15 Prov. 27, 7 (LXX)-) [*]( 8 sphadones Z spad. sunt T 8 qui T (in marg. add. uel quod) 9 uindiouat Tl quia Π1O 10 deBtrict. Σ0 destructione Υ1 conscendant 0 14 perditionis 0 15 suae om. II 18 alia ΠΥ1 salutaris II 20 uel gaudii vel 0 21 faerit II innitata X 22 scarnalis concupiscentia S 24 noluntates Υv uolutates 0 innixus T 27 cott. T profic. IP 28 concipiet IITOv )

dominus enim sanctis suis non a sinistris, quia nihil habet sinistrum uir sanctus, sed a dextris semper adsistit, a peccatoribus uero et inpiis non uidetur, quia non habent illas dextras quibus dominus consueuit adsistere nec possunt dicere cum propheta: oculi mei semper ad dominum: quia ipse euellet de laqueo pedes meos. quod nullus poterit ueridice profiteri nisi qui uniuersa quae in hoc mundo sunt aut noxia aut superflua aut certe inferiora summis uirtutibus iudicans omnem intuitum suum, omne studium omnemque curam erga cultum sui cordis et castimoniae defizerit puritatem. atque ita mens istis exercitiis elimata et profectibus expolita adperfectam corporis atque animae perueniet sanctitatem.

Quantum enim quis in lenitate ac patientia cordis, tantum in corporis puritate proficiet, quantoque longius iracundiae propulerit passionem, tanto castitatem tenacius obtinebit. non enim aestus corporis declinabit nisi qui animi motus ante conpresserit. quod apertissime saluatoris nostri ore laudata beatitudo declarat: beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram.

non ergo aliter nostram possidebimus terram, id est non alias dicioni nostrae rebellis [*]( 2 Pa. 15, 8 14 Pt. 24, 15 27 Mt. 5, 4 ) [*](-2 exertique Π1 prenid. 0 8 dnο͠ Π1 4 enim TO- 5 ads (ass-) equitur ΠΥO 7 rarsum T ad eadem reuolbator O 8 dexterasqae O 12 dextetas Σv 13 prof. Π 14 quoniam Υv euellit Π 15 meus Π1 ueredice II 18 omnem curam ΠΥΟv 20 ita om. T 23 irancundiae II 24 opi. H 26 decliuauit 2 )

constat igitur ad possessionem terrae istius firmiter obtinendam neminem posse conscendere nisi illos tantum, qui per inmobilem patientiae lenitatem uias domini duras ac praecepta seruantes de caeno carnalium passionum extrahente eodem fuerint exaltati. mansueti ergo possidebunt terram et non solum possidebunt eam, sed etiam delectabuntur in multitudine pacis, qua nemo, in cuius carne adhuc bella concupiscentiae suscitantur, stabiliter perfruetur. necesse est enim infestari eum dirissimis daemoniorum proeliis et ignitis luxuriae iaculis sauciatum a terrae suae possessione deuolui, donec dominus auferat bella usque ad fines terrae eius, arcum conterat et confringat arma, et scata conburat igni, illo scilicet quem uenit dominus mittere super terram, arcus etiam et arma confringa.t, quibus aduersus eum nequitiae spiritales diebus ac noctibus dimicantes ignitis configebant cor eius iaculis passionum.

et ita cum eum dominus conterens bella ab omnibus incentiuorum aestibus liberarit, ad illum puritatis perueniet statum, ut deposita confusione, qua semet [*](4 Ps. 36, 11 et 29 7 l. c. 34 14 1. c. 11 20 Ps. 45, 10 22 ef. Luc. 12, 49 ) [*](1 corporis nostri T 3 conpremere Π 4 emm] autem T 6 opt. ΣΥ 7 prof. II edooet Πv exspecta T 8 uiss. Υ20 exaltauit Σ 9 hereditatem Π terrae Π2 10 opt. ST 13 passionem Π1 14 ergo] antem Υ 15 eam om. T moltitudinem Π16 quia Σ1Π1qui0 18 durissumis Σ1O daemoniorum Σ1; daemonom rell. v lnzoriae II 20 arcumque T 21 confringit H1 combnrit Π1 conburet Tl 22 igne 2 25 passionem II\' )

ubi autem adhnc superest sollicitndo certaminis, pacis esse non potest multitudo. non enim ait \'deleetabuntur in pace\', sed in multitudine pacis. per quod euidenter ostenditur ita efficacissimam medicinam cordis esse patientiam secundum illud Salomonis: mansuetus uir cordis est medicus, ut non solum irae, tristitiae, acediae, cenodoxise, superbiae, uerum etiam libidinis omniumque pariter extirpet fomitem uitiorum. in longanimitate enim, ut ait Salomon, prosperitas regibus. nam qui mitis semper atque tranquillus est, nec iracundiae perturbatione succenditur nec acediae atque tristitiae angore consumitur nec cenodoxiae uanitate distenditur nec superbiae tumore sustollitur. pax enim muita diligentibus nomen domini: et non est illis scandalum.

et ideo non inmerito pronuntiatur: melior patiens forte, et qui continet iram capiente urbem. hanc igitur pacem donec firmam atque perpetuam obtinere mereamur, multis necesse est nos inpugnationibus adtemptari frequenterque nobis est uersiculus iste cum gemitu lacrimisque repetendus: miser factus sum, et adflictus sam usque quaque: tota die contristatus ingrediebar. quoniam lumbi mei inpleti [*]( 2 Pe. 90, 10 6 Ps. 36, 11 11 Prov. 14, 30 (LXX) 14 Prov. 25,15 (LXX) 19 Pb. 118, 165 21 Prov. 16, 32 (LXX) 25 Ps. 37, 7—8 ) [*]( 1 orrebat TO 2 uelnd T 3 accedunt ΣΟ approprinquabit 2 4 prof. n 7 adhuc om. T 11 salamonia 2 mansueti II 12 irae et T 14 extirpet ΣΟ: exst. Π̄Υ 15 salamon ΣΠ 17 consumetureΠ1 19 domini) tuum. 0 21 forte ΣΠΥΟ(in 2 e corr. c i m.1) ef. XVIII, 13, 2 continent ΣΠ1 22 oapient Π1 capienti JP capiet 0 23 opt ΣΥ 24 adtemtari ΣΟ uerseculusn 26 adflictus] incuruatus T )

tunc enim haee eonpetenter et in ueritate deftebimus, quando post longam puritatem corporis nostri, sperantee iam carnalia nos omnimodis euasisse contagia, stimulos carnis ob elationem cordis aduersum nos rursum sentimus insurgere uel certe per fallaciam somniorum inpuritas nos pristinae conluuionis adspargit. cum enim coeperit quis diuturna cordis et corporis puritate gaudere, necesse est ut, dum se credit ulterius iam non posse ab illa sinceritate deuolui, intra semet ipsum quodammodo glorietur et dicat: ego dixi in abundantia mea:

non mouebor in aeternum: sed cum utiliter a domino subreliotus illum puritatis statum, in quo sibimet confidebat, senserit proturbari seseque in illo spiritali uiderit titubare suceessu, recurrat protinus ad illius integritatis auetorem et agnoscens infirmitatem suam confiteatur et dioat: domine, non in mea, sed in tua uoluntate praestitisti decori meo uirtutem. auertisti faciem tuam, et factus sum eonturbatus: illud quoque beati Iob: si lotus fuero quasi. aquis niuis, et fulserint uelut mundissimae manus meae: tamen sordibus intingues me, et abominabuntur me uestimenta mea.

quod tamen is qui suo uitio se in sordibus tinguit non potest suo dicere creatori. donec ergo ad perfectum puritatis perueniat statum, necesse est eum inaequalitatibus istis frequentius erudiri, quoad usque per dei gratiam confirmatus in illa quam adpetit puritate efficaciter dicere mereatur: expectans expectaui dominum, et respexit me. et exaudiuit deprecationem [*]( 1 L c. 4 12 PS. 29, 7 17 L c. 8 00 Iob. 9, 30—31 28 Pa. 89, 2—3 ) [*]( 3 eompetenter haec T 6 stimulusΠ1 7 per] ad Π 8 adspargit O: aspergit Π1 aspergit ΣΠ2ΥT enim] ergo Πv 12 mea abundantia T 19 anertia Π tnam a me et ΥΟv 21 uelad Υ 22 intinges Π 24 tinguit Υ O: tingit SII 27 per d. gr.] dei gratia T 28 exspectans exsp. Π 29 precem n )