Conlationes Patrum (Collationibus)

Quapropter secundum illam institutionem, quam paruulorum eruditioni prudentissime conparastis (qui alias elementorum traditionem primam percipere non possunt nec eorum uel agnoscere lineas uel intrepida manu queunt describere characteres, quam protypiis quibusdam et formulis cerae diligenter inpressis effigies eorum exprimere contemplatione iugi et cotidiana imitatione consuescant), huius quoque spiritalis theoriae tradenda nobis est formula, ad quam semper tenacissime uestrum intuitum defigentes uel eandem salubriter uoluere indisrupta iugitate discatis uel sublimiores intuitus scandere illius usu ae meditatione possitis.

haec igitur nobis huius quam quaeritis disciplinae atque orationis formula proponetur, quam unusquisque monachus ad iugem dei memoriam tendens incessabili cordis uolutatione meditari expulsa omnium cogitationum uarietate consuescat, quia nec alias eam ullo modo poterit retentare, nisi ab omnibus fuerit corporalibus curis ac sollicitudinibus absolutus. quae sicut nobis a paucis qui antiquissimorum patrum residui erant tradita eet, ita a nobis quoque non nisi rarissimis ac uere sitientibus intimatur. erit itaque ad perpetuam dei memoriam possidendam haec inseparabiliter proposita nobis formula pietatis: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mi festina.

hic namque nersicnlus non inmerito de toto scripturarum excerptus est instrumento. recipit enim omnes adfectus quicumque inferri humanae possunt naturae et ad [*]( 28 PI. 69. 2 ) [*]( 1 nro ex nroa D 2 reseratam 0 8 non distinguit 0 4 alius V1 5 percepere V 6 discribere D 7 caract. OP\'X protypiig VD\'r: protipis Q protypis PX* protypicis D\' 8 eorum om. OP 9 cottid. D 10 spiritales D est om. V 14 adque V proponetur DOPX: proponitur V 19 absolutur Dl gicut] sunt D1 a paucis om. D 20 a om. 0 23 adiu- turium V 25 1 m (i. e. mihi) D\': me VD2OPXv fistina V tuto V1 26 acribt. VX recepit D\'P 27 et om. 0 )

qui enim iugiter suum inuocat protectorem, certus eat eum semper esse praesentem. habet amoris et caritatis ardorem, habet insidiarum contemplationem inimicorumque formidinem, quibus perspiciens semet ipsum die noctuque uallatum confitetur se non posse sine sui defensoris auxilio liberari. hic uersiculus omnibus infestatione daemonum laborantibus inexpugnabilis murus est et inpenetrabilis lurica ac munitissimus clypeus. iste in acedia et anxietate animi conlocato9 seu tristitia uel cogitationibus quibuscumque depressos salutis remedia desperare non patitur, ostendens illum quem inuocat inspicere iugiter nostra certamina atque a suis supplicibus non abesse.

iste nos in spiritalibus successibus cordisque laetitia constitutos admonet extolli penitus non debere nec inflari de prospero statu, quem sine protectore deo retineri non posse testatur, dum non solum eum semper, sed etiam uelociter ut sibi auxilietur inplorat. iste, inquam, uersiculus unicuique nostrum in qualibet qualitate degenti necessarius et utilis inuenitur. nam qui se semper atque in omnibus desiderat adiuuari, manifestat quod non tantum in rebus duris ac tristibus, sed etiam in seonndis ac laetis pari modo deo egeat adiutore, ut quemadmodum ex illis erui, ita in istis eum faciat inmorari, in neutro sciens humanam fragilitatem sine illius opitulatione subsistere.

gastrimargiae passione [*]( 1 adque VO uniuersos] omnes 0 incursos D\' proprie satia] proprietatis V 2 abtatur 0 5 fidutiam VD 6 praesentes V 10 prospiciens DX 11 . uirBiculuB V 13 lorica. D\'OX. clipeus 0 clippeua X 14 conlocatus VDO tristitię 0 15 depreasus 0 disper. DP 17 adque VO 20 reteneri Dl posset VI 24 se om. OX adque V 26 Becuris 0 laetis] legis D 27 adiutord D 28 fragelitate V 29 caetrim. D* )

ieiuniis me ob inpugnationem oarms districtionbus indigentem stomachi prohibet lassitudo seu uentris ariditas constrictioque deterret: ut effectus meo desiderio tribuatur uel certe ut aestus carnalis concupiscentiae absque temperamento districtioris ieiunii conquiescant, orandum mihi est: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina. accedens ad refectionem hora legitima suggerente perceptionem panis exhorreo atque ab omni esu naturalis necessitatis excludor: cum heiulatu proclamandum est mihi : deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina.

uolentem me ob stabilitatem cordis insistere lectioni interpellans capitis prohibet dolor horaque tertia faciem meam ad sacram paginam somnus adlidit ac deputatum quietis tempus uel transgredi uel praeuenire conpellor, ipsum denique canonicum synaxeos psalmorumque modum intercidere me grauissima somni cogit inpressio: similiter proclamandum est mihi: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina. sublato ab oculis meis sopore multis me noctibus diabolicis insomniis uideo fatigatum omnemque a palpebris meis refectionem nocturnae quietis [*]( 1 ignorat heremus 0 inqaire Y 2 adque VO 4 adiutorium Y et sic saepius 5 mihi] me D2OP, et sic passim OPv 6 inatigur V solide 0 7 retenere D1 8 gemitus est mihi 0 10 destrict. 0 11 sthomaci D Btomaci 0 18 aesti D\' 14 destrict. OX1 17 adque V 18 eiulata DOX 13 quieti P 24 deiniqtte D1 95 synaxeus V 26 mihi est 0 28 sublatu V soporS Y 80 palphebris D1 palfebris 0 )

adhuc me in conluotatione positum uitioram titillatio carnis repente conpungit et ad consensum pertrahere dormientem blanda oblectatione conatur: ne ignis alienus exaestuans urat suMe olentes flosculos castitatis, clamandum mihi est: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina. extincta sentio libidinis incentiua et genitalem membris meis intepuisse feruorem: ut parta haec uirtus, immo gratia dei in me diutius uel perpetuo perseueret, intente dicendum est mihi: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina.

irae, filargyriae, tristitiae stimulis. inquietor cogorque propositam atque amicam mihi interrumpere lenitatem : ne in amaritudinem fellis perturbatione furoris abducar, cum summo mihi gemitu proclamandum est: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina. acediae, cenodoiiae, superbiae elatione pertemptor ac de aliorum neglegentia uel tepore quiddam sibi mens subtili cogitatione blanditur: ne in me praeualeat haec inimici perniciosa anggeatio, cum omni contritione cordis orandum est mihi: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina.

humilitatis et simpucitatis gratiam superbiae tumore deposito iugi conpunctione spiritus adquisiui: ne rursum ueniat mihi pessuperbiae et manus peccatoris moueat me grauiusque de uictoriae meae elatione confodiar, totis mihi proclamandum est uiribus: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina. euagationibus animae innumeris ac diuersis et [*]( 25 Ps. 35, 12 ) [*]( 1 adorandum 0 6 olente V 9 genetalem D\' 10 nirtatia D\' 13 fllargiriae DO philargiriae X triatiticiae D 14 inqaietar Fl adqae V 21 pernit. D suggessio 0 22 deus] dfie D 26 peooatorum (ἀμαρτωλω̃ν) DO 27 grauius qui Di niotnriae V me elatione confodiat 0 )

directionein rursns animae, stabilitatem cogitationum, alacritatem cordis cum ineffabili gaudio et mentis excessu uisitatione sancti spiritus me sentio consecutum, exuberantia quoque spiritalium sensuum redundare reuelationem sacratissimorum intellectuum et antea mihi penitus occultorum repentina domini inlustratione percepi: ut in his merear diutius inmorari, sollicite mihi est frequenterque clamandum: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina.

nocturnis daemonum terroribus circumuallatus exagitor et inmundorum spirituum phantasmatibus inquietor, spes ipsa mihi salutis ac uitae trepidationis horrore subtrahitur: ad salutarem uersiculi huius portum confugiens totis uiribus exclamabo: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mihi festina. rursus cum fuero consolatione domini reparatus et ipsius animatus? aduentu uelut innumeris angelorum milibus me sensero circumsaeptum, ita ut eorum, quos morte grauius antea tremescebam et quorum tactum, immo uiciniam horrore mentis et corporis sentiebam, repente congressus expetere audeam ac prouocare conflictus: ut in me constantiae [*]( 1 ne Y disparsionesD: dispersiones VOX 2 cohercere YPX: coercere DO 3 adque YO fanthasmatae Y fantasmate DOP 7 gimitibna V 8 adque VO 10 mihi om. D 13 cũsecutum D conseqaatam 0 quoqui D* 16 frequenterqui D1 19 ezagitar V1 20 fanthasm. Y fantasm. D OP inquietnr F1 24 fistina Y rursum OPXv reparatar D1 25 animatur D1 26 circamseptam eodd. 27 tremiseebam D eorum taotn 0 28 repetente D )

hnios igitur uersiculi oratio in aduersis ut eruamur, in prosperis at seraemar nec extollamur incessabili iogitate fundenda est. huius, inquam, uersiculi meditatio in tuo pectore indisrapta uoluatur. hunc in opere quolibet seu ministerio uel itinere constitutus decantare non desinas. hunc et dormiens et reficiens et in ultimis naturae necessitatibus meditare. haec uolutatio cordis uelut formula tibi salutaris effecta non solum inlaesum ab omni daemonum incursione custodiet, sed etiam cunctis te uitiis terrenae contagionis expargans ad illas inuisibiles theorias caelestesque perducet atque ad illum ineffabilem ac perpaucis expertum prouehet orationis ardorem.

hunc uersiculum meditanti tibi somnus inrepat, deaec incessabili eius exercitatione formatus etiam per soporem eum decantare consuescas. hic tibi expergefacto primus occurrat, iste euigilantis cogitationes anticipet oniaenas, iste te de tuo surgentem cubili oaruationi genuum tradat atque iliiae deinceps ad omne opus actusque deducat, hic te omni tempore prosequatur. hano meditaberis secundum praecepta legislatoris sedens in domo et ambulans in itinere, dormiens atque consurgens. hane scribes in limine et ianuis Oris tui, hano in parietibus domus tuae ac penetralibus tui pectoris eonlooabis, ita at haec ad orationem procumbenti sit tibi adclinis decaotatio et exinde consurgenti atque ad omnes usus uitae necessarios incedenti fiat erecta et iugis oratio. [*]( 22 Dent. 6, 7 ) [*]( 1 nignr V totis V1 4 uirsiculi V 5 oe Oe extullamar V 8 constitatur Dl 9 aecissit V 18 perdaoit Dl adque VDO 14 huc D proueit D 16 sumnus V 18 euigilautis r: euigilantes VD oigilaatw OP eoigilanti X is te enigilante c uniuirsasV te om. 0 19 eabieulo 0 adqae VO illic DO 20 deinde O 22 ambelans V itanere D 23 adqae VO 24 eris] cordia 0 penetrabilibus VDOPX 98 adque V 27 incidenti 0 )