Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Quae dum vanis conatibus agitantur, rex Sapor et procul absens et cum prope venisset, exploratorum perfugarumque veris vocibus docebatur, fortia facta nostrorum, foedas suorum strages,

v2.p.530
et elephantos, quot numquam se regnante[*](se regnante, Pet.; rex ante, G; numquam regnanterm, V.) meminerat, interfectos, exercitumque Romanum continuis laboribus induratum post casum gloriosi rectoris non saluti suae (ut memorabat) consulere, sed vindictae, difficultatemque rerum instantium aut victoria summa aut morte memorabili finiturum.

Ob quae reputabat multa et formidanda, diffusum abunde militem per provincias, levi tessera colligi posse expertus, et sciens populum suum, post amissam maximam plebem, ultimis terroribus deformatum, simul[*](simrulque, sugg. by Clark.) comperiens, in Mesopotamia relictum multo minorem exercitum.

Quae super omnia hebetarunt eius anxiam mentem, uno parique natatu quingenti viri transgressi tumidum flumen incolumes, custodibusque confossis, reliquos consortes suos ad similem fiduciam concitasse.[*](concitasse, V; concitasse delati, Novák; concitantes, G.)

Haec inter cum neque pontes compaginari, paterentur undae torrentes, et absumptis omnibus quae poterant mandi,[*](poterant mandi, tr. by Clark, c.c.) sine[*](sine, added by Her.; V omits.) utilibus ullis, acto miserabiliter biduo, furebat inedia iraque percitus miles, ferro properans quam fame, ignavissimo genere mortis, absumi.[*](absumi, erat, Pet.; absumi. erat, G; absumerit tamen, V.)

Erat[*](absumi, erat, Pet.; absumi. erat, G; absumerit tamen, V.) tamen pro nobis numen dei caelestis aeternum,[*](numen aeternum, transposui, c.c.) et Persae praeter sperata priores, super

v2.p.532
fundanda pace oratores Surenam et optimatem alium mittunt, animos ipsi quoque despondentes, quos omnibus paene proeliis pars Romana superior gravius quassabat in dies.

Condiciones autem ferebant difficiles et perplexas, fingentes humanorum respectu, reliquias exercitus redire sinere clementissimum regem, si[*](si, added by G after iubet. ) quae iubet impleverit cum primatibus Caesar.

Contra hos cum Salutio praefecto mittitur Arintheus, et dum[*](dum, added by G; V omits.) deliberatur examinatius, quid finiri[*](finiri, V; definiri, Clark; fieri, EBG.) deberet, dies quattuor sunt evoluti. inedia cruciabiles, et omni supplicio tristiores.

Quo temporis spatio, antequam hi mitterentur, si exabusus princeps paulatim terris hostilibus excessisset, profecto venisset ad praesidia Corduenae, uberis regionis et nostrae, ex eo loco in quo haec agebantur, centesimo lapide disparatae.