Res Gestae

Quibus tam maculosis accessere flagitia disciplinae castrensis, cum miles cantilenas meditaretur, pro iubilo molliores: et non saxa (ut erant[*](saxa (ut erant antehac), Pighius; saxa merant uthac, V (c add. V2, ut hac, del. V3).) antehac)

Adeo autem ferox erat in suos illis temporibus miles et rapax, ignavus vero in hostes et fractus, ut per ambitiones otiumque opibus partis, auri et lapillorum varietates discerneret scientissime, contra quam recens memoria tradidit.

Notum est enim sub Maximiano Caesare vallo regis Persarum direpto, gregarium quendam post[*](post, added in G; scuto Parthico reperto, Val., Bent.; saccutum (sacculum, V3) repertum, V.) sacculum Parthicum (in quo erant margaritae) repertum, proiectis imperitia gemmis, abisse, pellis nitore solo contentum.

Evenerat eisdem diebus, ut ad demendum imperatoris capillum, tonsor venire praeceptus, introiret quidam ambitiose vestitus. Quo viso Iulianus obstipuit, et[*](obstupuit et, Her.; V omits et; obstupuit, WBG.) Ego inquit non rationalem iussi, sed tonsorem acciri. Interrogatus tamen ille quid haberet ex arte compendii, vicenas diurnas respondit annonas, totidemque pabula iumentorum, quae vulgo dictitant capita, et annuum stipendium grave, absque fructuosis petitionibus multis.

Unde motus omnes huius modi, cum cocis similibusque

Et quamquam a rudimentis pueritiae primis, inclinatior erat erga numinum cultum, paulatimque adulescens, desiderio rei flagrabat, multa metuens tamen agitabat quaedam ad id pertinentia, quantum fieri poterat, occultissime.

Ubi vero abolitis quae verebatur, adesse sibi liberum tempus faciendi quae vellet advertit, pectoris patefecit arcana, et planis absolutisque decretis, aperire[*](aperire, Clark; aperiri, V.) templa arisque hostias admovere, et restituere[*](etrestituere, add. Her.; admovere deorum, V.) deorum statuit cultum.

Utque dispositorum roboraret effectum, dissidentes Christianorum antistites cum plebe discissa in palatium intromissos, monebat civilius, ut discordiis consopitis, quisque nullo vetante, religioni suae serviret intrepidus.

Quod agebat ideo obstinate, ut dissensiones augente licentia, non timeret unanimantem postea plebem, nullas infestas hominibus bestias, ut sunt sibi ferales plerique[*](bestias ut sibi feralibus plerisque, Momm.; bestias sunt sibi feralibus plerique, V (ut sunt, G; ferales, W2HTN2, Lind.).) Christianorum expertus. Saepeque dictitabat:

Ille enim cum Palaestinam transiret, Aegyptum petens, Iudaeorum faetentium et tumultuantium saepe taedio percitus, dolenter dicitur exclamasse: O Marcomanni, o Quadi, o Sarmatae, tandem alios vobis inquietiores inveni.

Per hoc idem tempus, rumoribus exciti variis, Aegyptii venere complures, genus hominum controversum et assuetudine perplexius litigandi semper laetissimum, maximeque avidum multiplicatum reposcere, si compulsori quicquam dederit, ut levari debito possit, vel certe commodius per dilationem inferre quae flagitantur, aut criminis vitandi formidine, divites pecuniarum repetundarum interrogare.

Hi omnes in unum,[*](denseti in, Kiessling; densati in, G; densi coactique in, Brakman; densi (i add. V2) (lac. 10 letters) unum, V.) principem ipsum, et praefectos praetorio, graculorum more strepentes, interpellabant incondite, modo non ante septuagensimum annum extorquentes, quae dedisse se iure vel secus plurimis affirmabant.

Cumque nihil aliud agi permitterent, edicto proposito, universos iussit transire Chalcedona, pollicitus quod ipse quoque protinus veniet,[*](veniet, V; veniret, G.) cuncta eorum negotia finiturus.

Quibus transgressis, mandatum est navigiorum magistris, ultro citroque discurrentium, nequis transfretare auderet Aegyptium, hocque observato cura perpensiore,[*](perpensiore, V; inpensiore, Her.) evanuit pertinax calumniandi propositum, et omnes spe praesumpta frustrati, redierunt ad lares.