Res Gestae

Sed Alexandria ipsa non sensim (ut aliae urbes), sed inter initia prima aucta per spatiosos ambitus internisque seditionibus diu aspere fatigata, ad ultimum multis post annis, Aureliano imperium agente, civilibus iurgiis ad certamina interneciva

Unde Aristarchus grammaticae rei dumis[*](dumis, Her., cf. Anth. Pal. xi. 322, 347; doctrinis, G; dotibus, Pet.; domis, V.) excellens, et Herodianus artium minutissimus sciscitator, et Saccas Ammonius Plotini magister, aliique plurimi scriptores multorum in litteris nobilium studiorum, inter quos Chalcenterus eminuit Didymus, multiplicis scientiae copia[*](copia, Bent., M. Schmidt, Haupt; copti, V.) memorabilis, qui in illis sex libris, ubi non numquam imperfecte Tullium reprehendit, sillographos imitatus, scriptores maledicos,[*](scriptores maledicos, regarded as a gloss by Corn.; male edi eos, V.) iudicio doctarum aurium incusatur, ut immania frementem leonem trepidulis[*](trepidulis, Her. from Gell. ii. 29, 8; putredulis, P; stridulis, Corn.; pitredulis, V.) vocibus canis catulus longius circumlatrans.

Et quamquam veteres cum his quorum memini floruere complures, tamen ne quidem in eadem urbe doctrinae variae silent; nam et disciplinarum magistri quodam modo spirant, et nudatur ibi geometrico radio quicquid reconditum latet, nondumque apud eos penitus exaruit musica, nec harmonia conticuit, et recalet apud quosdam adhuc (licet raros[*](raros, Lind., Val; atros, V.) ), consideratio mundani motus et siderum, doctique sunt alii numeros; pauci super his scientiam callent, quae

Medicinae autem— cuius in hac vita nostra nec parca nec sobria, desiderantur adminicula crebra—ita studia augentur in dies ut (licet opus ipsum redoleat)[*](redoleat, V; refellat, Haupt; edoceat, Corn.) pro omni tamen experimento sufficiat medico ad commendandam artis auctoritatem, Alexandriae si[*](si, added in G before Alexandriae; si arbitrii, Momm.; V omits.) se dixerit eruditum.

Et haec quidem hactenus. Sed si[*](si, added in G; V omits.) intellegendi divini editionem multiplicem, et praesensionum originem mente vegeta quisquam volverit replicare, per mundum omnem inveniet mathemata[*](inveniet mathemata, G; inveniet cuncta or universa, Her.; inveni (lac. of 11 letters) a, V.) huius modi ab Aegypto circumlata.

Ibi[*](ibi, addidi; ubi, Her.; hic, G.) primum homines longe ante alios ad varia religionum incunabula (ut dicitur) pervenerunt et initia prima sacrorum caute tuentur condita scriptis[*](scriptis, cod. Fauchetii; scribis, WBG; scribus, V.) arcanis.

Hac institutus prudentia Pythagoras colens secretius deos, quicquid dixit aut voluit auctoritatem esse instituit ratam, et femur suum aureum apud Olympiam saepe monstrabat, et cum aquila colloquens subinde visebatur.

Hinc Anaxagoras lapides e caelo lapsuros et putealem limum contrectans, tremores praedixerat terrae. Et Solon sententiis adiutus Aegypti , latis iusto moderamine legibus, Romano quoque iuri maximum addidit firmamentum. Ex his[*](Iesus (ihs) added by A. de Gutschmidt.) fontibus

Homines autem Aegyptii plerique subfusculi sunt et atrati, magisque maestiores, gracilenti et aridi, ad singulos motus excandescentes, controversi et reposcones acerrimi. Erubescit apud eos siqui non infitiando tributa, plurimas in corpore vibices ostendat. Et nulla tormentorum vis inveniri adhuc potuit, quae obdurato illius tractus latroni invito elicere potuit, ut nomen proprium dicat.

Id autem notum est (ut annales veteres monstrant), quod Aegyptus omnis sub avitis[*](avitis, Pet. in Index; amicis, V.) erat antea regibus, sed superatis apud Actium bello navali Antonio et Cleopatra, provinciae nomen accepit, ab Octaviano Augusto possessa. Aridiorem Libyam supremo Apionos regis consecuti sumus arbitrio, Cyrenas cum residuis civitatibus Libyae Pentapoleos, Ptolomaei liberalitate suscepimus. Evectus longius ad ordinem remeabo coeptorum.

Haec eo anno (ut[*](ut, added by BG; V omits.) praetereamus negotiorum minutias) agebantur. Iulianus vero iam[*](iam, added by Bent.) tertio[*](tertio, Her. c.c.; ter, V.) consul, adscito in collegium trabeae Sallustio praefecto per Gallias, quater ipse amplissimum inierat magistratum et videbatur novum adiunctum esse Augusto privatum, quod post Diocletianum et Aristobulum, nullus meminerat gestum.

Et licet accidentium varietatem sollicita mente praecipiens, multiplicatos expeditionis apparatus flagranti studio perurgeret, diligentiam tamen ubique dividens,[*](dividend, Val.; diffundens, Bent.; diffidens, V.; perhaps diffindens. ) imperiique sui memoriam, magnitudine operum gestiens propagare, ambitiosum quondam apud Hierosolymam templum, quod post multa et interneciva certamina, obsidente Vespasiano, posteaque Tito, aegre est expugnatum, instaurare sumptibus cogitabat immodicis, negotiumque maturandum Alypio dederat Antiochensi qui olim Britannias curaverat pro praefectis.

Cum itaque rei idem fortiter instaret Alypius, iuvaretque provinciae rector, metuendi globi flammarum prope fundamenta crebris assultibus erumpentes, fecere locum exustis aliquotiens operantibus inaccessum, hocque modo elemento destinatius repellente, cessavit inceptum.

Eisdem diebus, legatos ad se missos ab urbe aeterna, dare natos meritisque probabilis vitae compertos, imperator honoribus diversis affecit. Et Apronianum Romae decrevit esse praefectum, Octavianum proconsulem Africae, Venusto vicariam commisit Hispaniae, Rufinum Aradium comitem Orientis, in locum avunculi sui Iuliani, recens defuncti, provexit.

Quibus ut convenerat ordinatis, terrebatur omine quodam, ut docuit exitus, praesentissimo. Felice enim largitionum comite profluvio sanguinis repente exstincto, eumque comite Iuliano secuto, vulgus publicos contuens titulos, Felicem Iulianum Augustumque pronuntiabat.

Praecesserat aliud scaevum[*](scaevum, Brakman; saevum, V.) ; namque kalendis ipsis Ianuariis ascendente eo gradile Genii templum, e sacerdotum consortio quidam ceteris diuturnior, nullo pulsante, repente concidit animamque insperato casu efflavit, quod adstantes (incertum per imperitiam an adulandi cupiditate), memorabant consulum seniori portendi, nimirum Sallustio, sed (ut apparuit) non aetati sed potestati maiori, interitum propinquare monstrabat.[*](monstrabat Bent.; monstrabatur, A; monstrabant, V.)

Super his alia quoque minora signa subinde quod acciderat[*](quod acciderat, V; quid accideret, T2; quid accidet, Novák.) ostendebant. Inter ipsa enim exordia