Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Aquitani enim, ad quorum litora ut proxima placidaque, merces adventiciae convehuntur, moribus ad mollitiem lapsis, facile in dicionem venere Romanam.

Regebantur autem Galliae omnes, iam inde uti crebritate bellorum urgenti cessere Iulio dictatori, potestate in partes divisa quattuor, quarum Narbonensis una Viennensem intra se continebat et Lugdunensem; altera Aquitanis praeerat universis;

v1.p.190
superiorem et inferiorem Germaniam Belgasque duae iurisdictiones eisdem rexere temporibus.

At nunc numerantur provinciae per omnem ambitum Galliarum: secunda Germania, prima ab occidentali exordiens cardine, Agrippina et Tungris munita, civitatibus amplis et copiosis.

Dein prima Germania, ubi praeter alia municipia Mogontiacus est et Vangiones, et Nemetae et Argentoratus, barbaricis cladibus nota.

Post has Belgica prima Mediomatricos praetendit et Treveros, domicilium principum clarum.

Huic annexa secunda est Belgica, qua Ambiani sunt, urbs inter alias eminens, et Catelauni et Remi.

Apud Sequanos Bisontios videmus et Rauracos, aliis potiores oppidis multis. Lugdunensem primam ornat et et Senones et Biturigae et moenium Augustuduni vetusta.

Secundam enim Lugdunensem Rotomagi et Turini, Mediolanum ostendunt et Tricasini; Alpes Graiae et Poeninae exceptis obscurioribus[*](lobscurioribus, followed by lac. of 4 letters, V; no lac., G.) habent et Aventicum, desertam quidem civitatem sed non ignobilem quondam, ut aedificia semiruta nunc quoque demonstrant. Haec provinciae urbesque sunt splendidae Galliarum.

In[*](in, added by A; VBG omit.) Aquitania quae Pyrenaeos montes et eam partem spectat oceani quae pertinet ad Hispanos,

v1.p.192
prima provincia est Aquitanica, amplitudine civitatum admodum culta omissis aliis multis, Burdigala et Arverni excellunt, et Santones et Pictavi.

Novem populos Ausci commendant et Vasatae. In Narbonensi Elusa et Narbona et Tolosa[*](Tolosa, N, Val.; Tolosa et, V; Tolosa quae, BG.) principatum urbium tenent. Viennensis civitatum decore multarum, e[*](e, added by Damsté; V omits.) quibus potiores sunt Vienna ipsa et Arelate et Valentia; quibus Massilia iungitur, cuius societate et viribus in discriminibus arduis fultam aliquotiens legimus Romam.