Res Gestae
Ammianus Marcellinus
Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).
Hac[*](hac, Eyssen.; hic, V.) ex causa collaticia stipe Valerius humatur ille Publicola, et subsidiis amicorum mariti, inops cum liberis uxor alitur Reguli, et
At nunc si ad aliquem bene nummatum tumentemque ideo, honestus advena salutatum introieris primitus, tamquam exoptatus suscipieris, et interrogatus multa coactusque mentiri, miraberis numquam antea visus, summatem virum tenuem te sic enixius observantem, ut paeniteat ob[*](ob, Val.; ut, V.) haec bona tamquam praecipua non vidisse ante decennium Romam.
Hacque affabilitate confisus, cum eadem postridie feceris, ut incognitus haerebis et repentinus, hortatore illo hesterno suos enumerando,[*](suos, scripsi; varia or foenera enumerando, Wagner; clientes n., suggested by Clark; te non n., Pet.; inter miracula n., Novák; numerando, preceded by lac. of 5 letters, V.) qui sis vel unde venias diutius ambigente. Agnitus vero tandem et asscitus in amicitiam, si te salutandi assiduitati dederis triennio indiscretus, et per totidem dierum[*](dierum, added by Val.; V omits.) defueris tempus, reverteris ad paria perferenda, nec ubi esses interrogatus, et ni inde miser[*](ni inde miser, Novák; et non temisero, in lac. of 10 letters, V2.) discesseris, aetatem omnem frustra in stipite conteres
Cum autem commodis[*](commodis, Val.; cum autem commotus, in lac. oF 15 letters, V2.) intervallata temporibus, convivia longa et noxia coeperint apparari, vel distributio sollemnium sportularum, anxia deliberatione tractatur, an exceptis his quibus debetur, peregrinum invitari conveniet, et si digesto plene consilio, id placuerit fieri, is adhibetur qui pro domibus excubat aurigarum, aut artem tesserariam profitetur, aut secretiora quaedam se nosse confingit.
Homines enim eruditos et sobrios, ut infaustos et inutiles vitant, eo quoque accedente, quod et nomenclatores, assueti haec et talia venditare, mercede accepta, lucris quosdam et prandiis inserunt subditicios ignobiles et obscure.
Mensarum enim voragines et varias voluptatum illecebras, ne longius progrediar, , illuc transiturus, quod quidam per ampla spatia urbis, subversasque silices, sine periculi metu properantes equos velut publicos, ignitis[*](ignitis, Pet.; signatis, V.) quod dicitur calcibus[*](calcibus, Bentley, Traube; calcis, V.) agitant, familiarium agmina tamquam praedatorios globos post terga trahentes, ne Sannione quidem (ut ait comicus) domi relicto. Quos imitatae matronae complures, opertis capitibus et basternis, per latera civitatis cuncta discurrunt.
Utque proeliorum periti rectores primo catervas densas opponunt et fortes, deinde leves armaturas,
Quod cum ita sit, paucae domus studiorum seriis cultibus antea celebratae, nunc ludibriis ignaviae torpentis[*](torpentis, vulgo; torrentes, V.) exundant, vocabili sonu, perflabili tinnitu fidium resultantes. Denique pro philosopho cantor, et in locum oratoris doctor artium ludicrarum accitur, et bibliothecis ritu in perpetuum clausis, organa fabricantur hydraulica, et lyrae ad speciem[*](ad, BG in E2; de specie, Eyssen.; de speciem, V.) carpentorum ingentes, tibiaeque et histrionici gestus instrumenta non levia.
Postremo ad id indignitatis est ventum, ut cum peregrini ob formidatam haud ita dudum alimentorum inopiam pellerentur ab urbe praecipites, sectatoribus disciplinarum liberalium, impendio paucis, sine respiratione ulla extrusis, tenerentur mimarum [*](adsaeculae, V.) veri, quique id simularunt ad tempus, et tria milia saltatricum, ne interpellata quidem, cum choris totidemque remanerent magistris.
Et licet, quocumque oculos flexeris, feminas affatim multas spectare cirratas, quibus (si nupsissent) per aetatem ter iam nixus poterat suppetere liberorum, ad usque taedium pedibus pavimenta tergentis, iactari volucriter[*]( uolucriter, Gronov; uoluetur, V.) gyris, dum exprimunt innumera simulacra, quae finxere theatrales.