Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Nihil paene nouum; sic enim trinitas praedicatur, ut unus deus credatur. non ergo additum est aliquid, sed sacramentum dei unius reuelatum. inter ipsa autem primordia manifestari non oportuit, quia prius praedicandum est et postea id quod praedicatum est reuelandum, ut scias patrem esse, a quo cuncta sunt, filium uero dici, per quem sunt omnia, spiritum autem sanctum appellari, per quem omnia, quae a patre quidem, sed per filium sunt, regenerantur ad fidem dei unius. h ergo tres sunt quidem, sed una diuinitas. ratio igitur facit ut [*]( 2 cf. Ifattb. 1, 16 7 Luc. 1, 32. 83 12 cf. Matth. 28, 19 etc. 21 ef. Ioh. 1, 3 ) [*](fĮ.P) [*]( 1 ab om. M (adci.), CNX (add. Am3) 2 eet om. C euangelista est GA traxit C 8 dispowata QA 4 pro et (corr. atr.) 14 5 exj et M sumne (cotrr. atr.) M 6 testes NFB proferimus] prostremas (corr. pQstremaa) C 8 legnauit CX 10 enioa N 12 unius atr. in ras. M 18 ęt] ex M 17 credatur (t in ras.) M 21 cuncta «I.ft e. I. oquua Mmd ctmcta (n in ras.) N 23 regerantar M oni (erae.) nnias M hii C ) [*]( 10* )

148
tres sint, non plures aut infra. omnis enim numerus usque ad nouem peruenit, quia tres, dum inuicem in se sunt, faciunt numero nouem, quia in uno tres sunt et tres in unum. qui enim uidet unum, uidet tres, dum nihil differt alter ab altero. tres ergo unum et ter tres unum; hoc est, in nono numero perfectio est, quantum ad numerum pertinet, quia de uno sunt omnia. addito enim uno, ex quo uel in quo tres qui numerantur nouem, fiunt decem aut XX. semper tamen usque ad nouem uenitur et unus additur, quia nouem unum sunt, ut plena perfectio sit unitatis.

LXXXVIII. SI MAIOR GRATIA ET MANIFESTIOR INTELLEGENTIA IN NOUO EST QVAM IN UETERI, QVARE ESEIAS PROFETA SEDENTEM IN THRONO MAIESTATIS UIDIT DOMINUM SABAOTH, QVI EST CHRISTUS, IUXTA INTERPRETATIONEM IOHANNIS EUANGELISTAE — DIXIT ENIM INTER CETERA: (HAEC LOCUTUS EST ESEIAS. QVANDO UIDIT MAIESTATEM EIUS ET LOCUTUS EST DE EO\' —, IN NOUO AUTEM STEPHANUS PRIMUS MARTVR STANTEM UIDISSE SE DICIT IESUM A DEXTRIS DEI? QVID EST ISTUD UT HIC QVASI SUBIECTCS UIDEATUR POST TRIUMPHOS ET ILLIC QVASI DOMINUS, ANTEQVAM UINCERET?

Prout causa se fecit, ita et dominus se ostendit. profetae enim uisus est quasi rex corripiens plebem et hoc se ostendit quod erat; in pace enim erat causa deitatis eius. Stephano autem ut stans appareret, fecit calumnia Iudaeorum. in Stephano autem saluatoris causa uim patiebatur; ideo sedente iudice deo [*]( 18 cf. Esai. 6, 1 16 Ioh. 12, 41 19 cf. Act. 7, 55 ) [*](dff. P) [*]( \' 2 nouem (in ras.) N in se sunt] inserunt X faciunt] adiciunt X 3 in uno tres] tres in uno GA 4 differt (ff in ras.) N defert X 5 ter om. X tres] ters (corr. m4) M 8 decim NX ad om. GA 13 trono C (add. h 8. l.), B 18 itefanus (s 8. i) M 19 uidisse om. (add. s. I.! N aj ad M 22 ..uinceret C 23 se fecit] refecit M; an rem fecit legendum? 24 res (corr.) M 26 stesphano (alt. s exp.) M 27 iudici C )

149
stans apparuit, quasi qui causam diceret, et quia bona causa eius est, ad dexteram iudicis erat. omnis enim qui causam dicit, stet necesse est.

LXXXVIIII.

SALUATOR INTER CETERA DICIT DE SPIRITU SANCTO, QVOD \'UENIENS,\' INQVIT, \'ILLE ARGUET MUNDUM DE PECCATO ET DE IUSTITIA ET DE IUDI- CIO: DE PECCATO QVIDEM, QVIA NON CREDUNT IN ME; DE IUSTITIA UERO, QVIA EO AD PATREM ET IAM NON HDEBITIS ME; DE IUDICIO AUTEM, QVIA PRINCEPS MUNDI HUIUS IUDICATUS EST.\' CAUSAM QVIDEM UI- DETUR DIXISSE ARGUENDI MUNDI, SED INDIGET EX- PLANATIONE.

Cum saluatori non crederent Iudaei neque mundanae potestates — quia non solum hominibus se manifestari uoluit, sed et principibus et potestatibus in caelestibus, sicut docet apostolus in epistula ad Efesios —, post passionem suam uera se locutum spiritum sanctum probaturum ostendit. et hoc est \'arguere mundum\', ostendere illi uera esse quae credere noluit. credere enim noluit a deo uenisse saluatorem. saluator autem seruata iustitia non trepidauit reuerti ad eum qui se miserat, et per id quod regressus est, probauit se inde uenisse, quia nemo ascendit ad deum, nisi qui descendit a deo. uidentes ergo potestates ascendere eum confusae sunt, uidentes uerum esse quod uelut falsum spreuerant. itaque ista iustitia arguit eos, qua iustum probatum est, quia regressus est unde uenerat. [*]( 6 Ioh. 16, 8-11 15 cf. Eph. 3, 10 21 cf. Ioh. 3, 13 ) [*]( : I\' ) [*]( 6 iustitia] iudicio GA iudicio] iustitia GA 7 crediderunt N 8 qui M ad patrem eo GA 10 huiua mundi NG 13 mandane* (corr. mundana m4) M potestas M 14 manifesHtari C 15 docet (corr. dicet) JI 16 ephesios C effesios X spiritum sanctum locutum (corr.) N 18 illi om. X quae] quia (corr.) M qui C noluit] .0- Init (n s. ras.) M 20 reuerti] reuerti (corr. reuera) M reuertenti G reuerenti (en exp. et eras.) A 21 se] sed (corr.) M 23 potestas corr.) M confusi C 24 apraeuerant N 25 quia regressas cst om. N )

150
sic autem arguit eos de peccato, quia non solum credere ei noluerunt, sed et occiderunt eum. de iudicio uero sic eos corripuit, dum ostendit principem mundi reum factum et conpressum ab eo, cuius fidei non communicarunt. uidentes enim animas de inferis ire in caelos cognouerunt adiudicatum esse principem huius mundi, ut reus factus in causa saluatoris quae tenebat amitteret.

Haec quidem ascendente saluatore uisa sunt, sed superueniente in discipulos spiritu sancto palam aperteque manifestata sunt. uera enim correptio tunc fuit, quando post passionem ad testimonium saluatoris publice a perfidis uidebantur resurgentes mortui, claudi currentes, leprosi mundati, paralytici confirmati, caeci aspicere, surdi audire, muti eloqui, daemoniatici purgati, infirmi recuperata sanitate gratias agere. hoc modo spiritus sanctus arguit mundum, quia in nomine saluatoris, qui reprobatus est a mundo, omnium curationum uirtutes operatus est.

XC. SI DIABOLUS IPSE EST SATANAS, QVID EST UT INTER CETERA DICAT AD IUDAEOS SALUATOR: \'UOS DE PATRE DIABOLO ESTIS ET CONCUPISCENTIAS PATRIS UESTRI UULTIS FACERE. ILLE HOMICIDA FUIT AB INITIO ET IN UERITATE NON STETIT, QVIA UERITAS NON EST IN EO. CUM LOQVITUR MENDACIUM, EX SUIS PROPRIIS LOQVITUR, QVIA MENDAX EST, SICUT ET PATER EIUS\'?

Diabolus non speciale nomen est, sed commune. in quocumque enim opera diaboli fuerint inuenta, sine dubio [*]( 4 cf. Act. passim 19 Ioh. 8, 44 ) [*](def. F) [*]( * 1 arguet C 3 compraesum. C 4 cu (add. ius s. 1.) N commu»nicaruiit N communicauerunt GA 7 ammitteret (pr. m exp. et eras. A) X 8 saluatorem (corr.) MN 9 aperte quae CFG manifesta GA 12 currentes (pr. r in ras.) C 14 d(a)emoniatici MKX (exp. et eras. ti A) daemoniaci C recuberata CF 20 de] ex GA patris (atr in ras.) N 26 quocum M (add. que s. l.), C )

151
diabolus appellandus est. operis enim nomen est, non naturae. itaque hoc in loco patrem Iudaeorum Cain significat, cuius imitatores uolentes esse saluatorem peremerunt Iudaei. hunc dicit, quia se parricidio maculauit et reum fecit mortis, in ueritate non stetisse. ab ipso autem forma data est fratricidii. istum ipsum dicit, cum loquitur mendacium, de suis propriis loqui, ut ostenderet unum quemque non nisi propria uoluntate peccare. sed quia imitator diaboli est, adiecit: quia mendax eat, sicut et pater eius. hic enim ut primum hominem morte condemnaret, simulauit se nescisse quid praeceptum fuisset a deo. similiter et Cain interrogatus finxit se nescire, ubi esset frater suus Abel, quem occiderat. hoc ergo in loco diabolum Cain esse dixit, patrem autem eius diabolum, cuius opera secutus est; diaboli enim filius diabolus est. sed diabolus ille, qui et satanas, patrem in malitia sua nullum habet; ipse enim sibi in malo auctor est. prior enim ipse peccauit, ac per hoc quicumque imitati illum fuerint filii eius dicentur, et ille pater eorum. etenim nos in fide Abraham patrem habemus, quia prior ipse credidit deo, ac per hoc nomine eius censemur; fideles enim dicimur sicut et ille.