Expositio Psalmi CXVIII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Quinta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 62). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.

aquilo enim grauis uentus ut populus nationum. sed qui erant graues ante perfidia, nunc super aquilas [*](2 Eph. 4, 26 5 cf. Rom. 6, 10 7*Eccle. 1, 5 9*Ioh. 12, 32 11 cf. Rom. 6,6 l2*Ioh. 17, 24 14 Luc. 23,43 17*Eccle. 1, 5-6. 18*Zach. 6,12 23 ct I Petro 2, 9 ) [*](1 antem om.O 3 occidit MmlNml 4 intellegiMa hisdem NPmlRm2 oritur eodd. a occidit MNOa 5 gratiam illamioat (-et a)Na 6 pr. in om.N all. in] im R perpetuo AGMmlP R 8 inquid Pml 12 quomodo M 14 paradyso AJfR 15 quemadmodum M est] add. in Mm2NPtn2a 20 iudeorumO molliorum Mml 21 luxoria Rm1 fementeM immanitatis impktate (-em a)NTa 23 uindicari A prosapia R 24 perseueraoitO emeadauit O 25 iminanes Rml inanes Rm2T 26 grauis] add. est ORm2 populum Mml populi NPTa 27 ante] add. m M (s.L) NPTa )

265
leuiores facti sunt fide atque pietate, posteaquam uenit qui diceret: ab aquilone adduc, et in euangelio: uenient ab oriente et occidente et ab aquilone et austro et recumbent in regno dei. et ecce sunt nouissimi qui erant primi, et sunt primi qui erant nouissimi. denique et ipse psalmista ait: mons Sion, latera aquilonis, ciuitas regis magni, hoc est: qui erant aquilonis latus, populus factus est regis aeterni qui solus magnus est dominus.

Sed forte dicas: \'quomodo in Canticis est: exsurge, aquilo, et ueni, auster? plerique enim accipiunt, quasi proiciatur aquilo et inuitetur auster. quodsi ita accipiunt, exturbatur ab ecclesia perfidiae glacialis asperitas, ne fiat fuga nostra hieme uel sabbato, et inuitatur australis uerna temperies.

aut certe e xsurge, aquilo hoc est: surge qui dormis et exsurge a mortuis; populus nationum, qui diu ante dormisti, euigila aliquando, et inlucescet tibi Christus. postremo omnes inuitantur ad ecclesiam, et synagogae populus et gentilium, sed prius synagogae, quia priores ex Iudaeis apostoli crediderunt, per ipsos postea nationum populi congregati sunt.

Uide ergo uenientem solem nostrum ad austrum postea gyrantem ad aquilonem. Hierusalem Hierusalem — uenit utique ad eam quam etiam uocare dignatus est, sed haec Hierusalem terrena est, quae occidit prophetas, hoc est synagoga Iudaeorum —, quotiens, inquit, uolui congregare filios tuos sicut gallina pullos suos, et noluisti. ecce relinquetur uobis domus uestra deserta.

gyrauit igitur se ad gentes, gyrando autem gyrauit spiritus dei et [*]( 2*Esai. 43,6 *Luc. 13,2&-30 7Ps.47,3 9cf.Ps.94,3 10.14*Cant. 4, 16 13 cf. Matth. 34, 20 15 Eph. 5,14 22*Matth. 23,37-38 ) [*]( 1 postquam Nm2a 3 ab om.NOmlP 4 recumbentj add. cum Abraham (habraam G) GOv in regno dei cum habraam M 7 syon NOPa 8 iatus aquilonis 0 9 quia OPTa est magxmsNPav 10 est] add. dictum a exurge GMOPa 11 enim om.M 14 exurge MNOPa 15 exurge AMNOPa 16 popule Mm2 17 et uigila Mml 18.19 sinagogae AMPR 20 nationum—21 postea om-NT 21 nostrum om.0 22 alt. Hierusalem om.N 24 anagoga AMOPR 27 uobis om.GMN PRa 28 se om-a )

266
in gyros suos conuersus est, ut fieret deus omnia et in omnibus. ideo sanctus caelum dicitur, quia uicinior eum claritas solis semper inlustrat; habet splendorem suum domesticum, ut tenebras noctis non sentiat. ideo ecclesia et caelum dicitur et mundus, quod habeat

sanctos angelis et archangelis conparandos, habeat etiam plerosque terrenos. dicitur et orbis terrarum, qui est fundatus super maria et super flumina praeparatus. denique quasi orbis terrarum dicit ecclesia: nolite aspicere me, quoniam fusca sum, quia non respexit me sol, eo quod uelut pruinis hiemalibus geluque constrictam gentilis erroris congregationem gentium