Explanatio Psalmorum XII
Ambrose, Saint, Bishop of Milan
Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919
Qua ratione autem non cognouit in infructuosis et fragilibus gloriantes ? quia malis operibus et iniquitatis suae securibus euertunt animae fidelis ingressus et crudelibus factis findunt piae mentis uestibula, ne per ea possit Christus intrare. debet autem unusquisque portas suas et ianuas custodire, ut, cum uenerit Christus et pulsauerit, dicant ministrae potestates quae praeeunt et praecurrunt:
tollite portas, principes, uestras, et eleuamini, portae aeternales. uere principes qui se bene rexerint, ut in animas eorum Christo ingressus sit. simile quoque illud est Salomonis: si spiritus habentis potestatem ascenderit aduersum te, locum tuum non relinquas, quia cura mitigabit delicta magna. diligentia enim et fides superiorem locum tenent, inferiorem perfidia. ideo ascendat ad te bona diligentia, quae insidias excludit ini-
mici et aufert peccatum, ne malitia potestatem habentis nocere possit. in Canticis hanc uidit Ecclesiastes malitiam sub sole, hoc est in hoc mundo, unde et subsolanum locum hunc scriptura memorauit. sub sole ergo uidit, non supra solem, ubi pax angelorum est uel sanctitas caelestium potestatum. aut forte sub sole iniquitatis dixit; malitiae enim diabolus praesidet, uirtutibus Christus. [*](1 cf. Ps. 88, 42 . 3 cf. Matth. 13, 30 10 cf. Luc. 12, 36 12 *Ps. 23, 7 15 *Eccle. 10, 4 21 cf. Eccle. 6, 1.10, 5 ) [*]( 1 meliorarentur DF 3 non] add. ea fJav fasces av 5 in culpa] mala DEm2F et mg. a, om. BCmlEml 6 autem om. Bml 8 scindunt BCfiav 9 eam C 11 potestatis Bml praemunt ABml pereunt D 12 principis Bm2Cm2 uestri BC 13 ueri Bm2 14 XPC (= christus) Cm2F Christus a simele Bml 16 relinquere ABCml relinque Cm2 (an noli relinquere?) 17 qui B mitigat AC mitigauerit B delictum BC 18 enim diligentia a inferiorem] add. uero B perfidi fJ 19 excludat BC 20 auferat Cm2 21 hanc uidetEcclesiastes inCanticis v uidit (Idov) scripsi uidet codd. v )
Et rugiebat a gemitu cordis sui. rugit qui gemitum solum, non uerba exprimit. haec est ergo illa praeclara oratio, quando interpellat pro nobis spiritus gemitibus inenarrabilibus, ut uas electionis asseruit. hic est gemitus quem non despicit deus, qui non despicit s.eruum iuniorem orbatum patre nec uiduam, si effundat loquelam.
Gemitum ergo ante omnia signum spiritus sancti apostolus ponit, ut legimus. denique custodiamus animae nostrae ianuas, ne multiloquii securibus scindatur nostrae confessionis ingressus. nihil insolens et superbum nostro ex ore procedat nec securim leuemus aut malleum, quae non intrant in ecclesiam domini. claude ianuas, cum oras, ne se ingerat spiritus nequam, ut ibi peccatum extorqueat ubi lucrum uolumus pietatis adquirere.
qui sic orat, non est a domino gemitus eius absconditus. denique Petri sancti gemitus et cognitus et exauditus est, quando fleuit amarissime; utique non lacrimae amarae, sed amarus qui eas fundebat affectus. in ipso perfido Achab gemitus inuenisset gratiam, nisi manens inuidia cumulasset offensam. non enim perfunctorius gemitus praedicatur, sed [*](2 cf. Esai. 58, 5 3 cf, Eccli. 32(35), 21 6 cf. Ps. 37, 9 n cf. Rom. 8,26 8 cf. Act. 9,15 9 cf. Ps. 37, 10 cf. Eccli. 32 (35), 17 13 cf. Ps. 73, 5—6 14 cf. III Reg. 6, 12 (7) 15 cf. Matth. 6, f 18 cf. Ps. 37, 10 19 cf. Matth. 26, 75 21 cf. III Reg. 20(21), 27 ) [*]( 1 ediceret (pr e s l.) A diceret BC spiritum] chri to B haoentem ACv habenti* B 2 incurua: BCml 6 rugit om. « 8 inennarrabilibus « 10 effundant « loquelam — 12 denique] loquelam gemitu (gemFus Cm2). Ergo ante omnia signum quod mimicus ponit non recipiamus quale signum anti xps (antechristi Bml) ponet (ponit Cml) ut legimus. Deinde (sic) « (uerba Gemitum — ut legimus pro spuriis habeo) 13 multiloquiis Bmlfia multiloquis Bm2, add. quasi DEmZFa 14 nec] ne BCftav 15 mallium Bml 16 ianuam BCpav, cf. pag. 159, 9 164,10 ut] add. et BCav 18 petri sancti petri BCml sanctipetriCm2 sancti petri sic £ sic Petri (om. sancti) a sic sancti Petri t\' 20 afectus B 21 acab DF muenisse DF 22 perfunctoris B )