Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

primum ergo interrogo, utrum impietatem secundum naturam putent esse an praeter naturam. si secundum naturam asserant, errare eorum opinionem certum est. denique dicant, utrum naturae peccatum conueniat an non. sed certum est peccare deuiare esse ab eo quod est secundum naturam. quid igitur tam ineptum quam ut dicant minus uideri impium esse quam peccatorem, cum omnium acerbissimum sit quicquid in dei fieri uidetur iniuriam?

quodsi impie agere non est praeter naturam, uiuere ergo impie secundum naturam nec peccati loco habendum est nec dignum reprehensione aestimandum; nemo enim reprehenditur qui operatur secundum naturam. unde concluditur, quia impietas praeter naturam est. quomodo igitur cum perditione consuetudinis ovvcmokovjuevag <pvoeiq, [*]( 7 cf. Ps. 67, 3 cf. Ps. 21, 15 8 cap. 47] cf. Ps. 1, 5 10 *Ps. 17, 43 12 *Esai. 41,11 ) [*]( 2 redimerunt Bml 3 infernis BCfi ad poenam B 5 ut om. (t ueemens Aml 7 proicitur] add. ut puluis (t 10 dixit BCfib 11 et om. fi 15 si om. ft asserunt DF, add. quod ea que naturaliter subsistant interire funditus nequeant {J 16 eorum] quorum [t 19 peccare\'{Ja 20 quidquid Dv 21 non del. C uidere Cml impie om. BC 22naturam] add. est fiav est om. BCmlfiv 23 existimandum av 25 consuetudinis = uitae; cf. Index awanoXovfxivaQ scripsi ematioasmet AC (E BC) AA (M BCE) ATIO (770 BCD) AXMEN (T BC) ET (om. BC) BO{J dno?J.r)cofiivaQ av q>voeiQ av irsit A s YCIT BC s Y IT 0 (fysis F s. I) )

40

hoc est perituras naturas inducit scriptura, cum impietas non utique \' naturalis sit, sed praeter naturam quod enim non habes, non amittis nec potest ea substantia perire quae non fuit. nam et puluis commotus aut in aquae substantiam transfertur aut in aerem aut in ignem, hoc est: in aliam uidetur saepe transire naturam. non ergo in nihilum deficit, sed in aliud transit.

Quid obstat igitur, quin et ille, qui uerbi uirtute et ratione comminuitur ut puluis, non in nihilum dissipetur, sed commutetur in melius, ut ex terreno fiat spiritalis homo et ut lutum platearum sic deleatur, ut. tollatur quicquid asperum ac sordidum uidetur, remaneat quicquid planum ac mundum est ? et quod ait de aduersariis Hierusalem:

sunt sicut quinonsunt, utique potuit dicere: Lnon erunt\'. sed cum dixerit: confundentur et reuerebuntur, utique intellegis, quia erunt per substantiam et profectum conuersionis, sed non erunt quasi aduersarii, quod fuerunt. itaque per improbitatis defectum non erunterunt fide ac deuotione mutati. denique et alibi ex peccatoris persona dicitur: et iram dei sustinebo, quia peccaui, donec iustificet iudicium meum; conuertere enim deus cupiens peccatorem punit eum et urit, ut purget.

unde ait: e t educet me 1n 1ucem. nam et ceram urit ignis, liquescit ut purgetur, et nos per ignem probamur, et fumus consumpto omni materiali expurgatur [et] neque naturam transit. itaque et anima purgata ab omni labe in id quod est deficit, non in id quod non est, ut ait Balaam: moriatur anima mea in anima iustorum, ut moreretur lapsus eius et quidam improbitatis usus, transiret autem [*](12 *Esai. 41, 12 13 *Esai. 41,11 17.20 *Mich. 7, 9 22 cf. Hier. 9, 7 25 *Num. 23,10 ) [*]( 2 habes — amittis scripsi habet — amittit codd. av 4 arem B 6 defecit F 9 ex] in ex Fml alt. ut om. BCmlfi 10 deletur B{J quidquid Dm1 11 planum] purum fia ac] aut DF 12 hyerusalem B iherusalem 0 îerusalemfJ (v) pr. sunt] erunt a alt. sunt s. l. A utique] add. nonF 15 aduersarii quasi fJ 17 mutati] add. id v 19 deus om. BC 21 ignis] add. et (iav 22 expurgat AO. 23 pr. et del. a natura BO{Jvt add. est fJ 24 ut] unde BCv ut ait Balaam om. fJ 25 utinam moreretur {J in anima iustorum om. (3 in (èv) Aa ut BCv moreretur om. fia 26 autem om. pa )

41
in consuetudinem uitamque iustorum; omnia enim deus salua uult esse. unde et Salomon dixit: deus mortem non fecit nec laetatur in perditione uiuorum.

fecit animam ut sit, creauit hominem in incorruptionem quem ad imaginem sui fecit; sed homines a naturae munere deuiantes obnoxios fecere se morti, ut quasi terreni corrumpantur. sed deus per tribulationes ad paenitentiam cogit, ut per paenitentiam uratur et consumatur illud accidens malum inprobitatis et pereat et locus ille animae, qui erat accidentis impietatis possessio, pateat ad receptionem uirtutis et gratiae. certum est autem animae naturam esse pretiosam, quae ad similitudinem dei facta receptionem omnis uirtutis admittit, utpote quae cognitionis supernae non sit fraudata consortio.