De Interpellatione Iob et David

non inmerito ergo turbatur, qui uidet sibi aduersus carnem et sanguinem esse luctamen, atque [*](B ) in se ipso sibi graue esse naufragium, in suo corpore tempestatem, quam sustinere non ualeat, nisi caeleste auxilium suffragetur; nemo enim grauior hostis homini quam domestici eius. quid autem tam domesticum quam sibi homo et suae carnis infirmitas? et ideo festinat propheta et toto precatur affectu, ut Christus adueniat, fortitudo uniuersorum, qui suscipiat omnes infirmitates et faciat utraque unum conpugnantesque sibi mentis et carnis inimicitias sublato soluat pariete, qui internum quominus in concordiam conueniret [*]( C ) diuidebat affectum. ergo quia in se ipso sibi erat pugna, erat a proximis, qui legis et aequitatis inmemores laqueos fraudis et insidias praeparabant, speratumque differebatur remedium, repulsum se arbitrabatur, quasi recusaret uenire qui promiserat remedio se futurum, et tamquam ab spe lucescentis diei in tenebrarum profunda reuocatus orabat, ut squalorem huius saeculi repulsura lux inradiaret, aeterna [*]( 14 Mich. 7, 6 18 Ephea. 2, 14 sq. 27 Psalm. XXXXII 3 ) [*]( 3 honorificat DPC 4 posuimus P (i 8. u.) arbitretur DP\' quasi in estu B (in mg. m2 at metu) 7 suae fidei] domini B pertimiscat P 8 ∗∗∗∗ gente deposcit (i ex a) B 11 uidet P (e ex i) luctamen P (c 8. u.) 14 homini hostis B 17 xps P\'C et (s ex i m2) B zpi PD 18 compugnantes B (om. que et unum; in mg. m2 ai utraque unum, uidelicet compugnantes) 19 mentes DP\' soluat om. B (in mg. m2 a! sublato soluat) 22 proximis P (r 8. fl., i alt. ex u) 26 lucescentis P (e pr. ex i m2) 27 repulsa DP\', ) [*]( 19* )

adfuit deus uotis, qui solet et inprouisus adsistere et non rogantibus se manifestare, sicut ipse ait: palam factus sum non quaerentibus me, et piis adstipulatus oratis uotorum seriem celeri praeuenit effectu subitoque in ecclesiam et in tabernacula sua sanctum prophetam deduxit in spiritu atque ante oculos eius sacrum altare constituit, in quo futura esset totius mundi redemptio et uniuersorum toto orbe [*](E ) remissio peccatorum.

Uidens ergo in spiritu illam dulcedinem sacramentorum[*]( F ) caelestium, illam mensam, quae repellit insidias adterentum, sicut ipse in superioribus dixit: parasti in conspectu meo mensam aduersum eos qui conterunt me, ait: et introibo ad altare dei mei, ad deum, qui laetificat iuuentutem meam. pulchre dixit quasi Adam: et introibo. eiecti enim eramus de paradiso domini, ex quo Adam peccati sui conscius uultum domini declinauit. decore quoque addidit: et introibo ad altare dei, quasi in conspectum dei rediret. auersus enim erat a muneribus nostris, quando Cain parricidae illius munera non probauit. latebat Cain[*]( 651 A ) alienus a domini conspectu: furens effera uis animi, quod in fratris sui dominus respexerat munera, sub offensione proprios reliquit heredes. occiderat Abel non sibi, cuius et sanguis clamabat ad dominum, sed occiderat omnibus nobis. nullius prope iam sacrificium probabatur, quia non erat qui faceret bonitatem, non erat usque ad unum, quando nec deo fides nec fratris [*]( 3 Esai. 65, 1 6 Psalm. XXXXII 3 12 Psalm. XXII 5 14 Psalm. XXXXII 4 17 Gen. 3, 8 20 Gen. 4, 5 21 Gen. 4, 5 sq. 23 Gen.4,10 ) [*]( 5 eclesia P (c s. u.) ecclesia P\' 8 totius mundi esset B 11 atterentium DP\'C 12 dixit] ait B 13 conterunt] tribulant B me] nos DP\' ait om. B (dicit s. tt. m2) 15 pulchre P (r a. u.) adam] ad dfii DP\' 17 decore] de qua re DP\' 18 conspectum scripsi conspectu libri 19 aduersus PB a om. B 21 conspectu P (B S. fl.) conspectu dni DP\' uis PC ui B lis DP\' 23 occideret (in mg. m2 occiderat) autem B 25 bonum B (in mg. m2 al bonitatem) 26 fratri germanitatis B (in mg. m 2 ai fratris genllanitati) )

adstruamus [*]( C ) hunc locum, si possumus, etiam alterius prophetae exemplo, quemadmodum hominis et auersatus sit dominus prius sacrificia et postea sit eidem reconciliatus. habemus in Esaiae libro scriptum dicente deo: quo mihi multitudinem sacrificiorum uestrorum? dicit dominus. plenus sum, id est: abundo meis, uestra non quaero, holocautomata arietum et adipem agnorum et sanguinem taurorum et hircorum, nolo, nec sic ueniatis in conspectum meam. et utique a fetu [*]( D ) pecorum optulerat Abel sacrificium, in quo placuerat deo. sed typum non requirebat, qui expectabat sacrificii ueritatem; expectabatur enim passio domini salutaris. quis enim inquit ista requisiuit de manibus uestris? calcare regiam meam non adponetis. et infra: cum extenderitis manus ad me, auertam faciem meam a uobis. sed lauamini, mundi estote, auferte malitiam ab animis uestris. iudicate pupillo et iustificate uiduam et uenite disputemus, dicit dominus. claret igitur quod [*]( E ) [*]( 4 Gen. 4, 4 Hebr. 12, 24 8 Psalm. XXXXII 4 13 Esai. 1, 11 20 Esai. 1, 12 sq. 22 Esai. 1, 15-18 ) [*](3 fort. placuerant dominus Iesus om. B (in mg. m2 at ipsum dominus Jesus) 4 corporis sui B 5 est in terra BP\' 11 et hominis Erasmus aduersatus B (in mg. m2 ax auersatus) prius C praeter B (in mg. m2 primuDJ) cet. 12 eidem] ei DP\' 18 dno BDC, recte puto 15 oIocauBtomata P (s s. u.) holocaustomata cet. 17 conspectum P conspectu R meo P (ex meum) B 20 saluatoris DP\' 22 non P (n alt. 8. u.) 25 popillo P 26 igitur P (i alt. 3. u.) )

Ideo ergo securus intrat qui ad domini ingreditur misericordiam. denique bono seruo dicitur: intra in gaudium domini tui, de seruo autem nequam dicitur: tollite illum in tenebras exteriores. ideo et Adam eiectus de patria caelesti et illa sede paradisi in insulam peccati est relegatus. recte ergo dicit scriptura: renouamini, insulae, quia [*]( F ) peccatorum fluctibus sicut insulae m istius mundi freto circumuenimur. istae ergo insulae per aduentum domini peccatorum remissione renouatae sunt, id est homines in lauacro medii inter aquas quasi insulae constituti tundebantur undarum molibus sicut insulae sonoris peccatorum relidentibus fluctibus, sicut insulae, in quibus ante uelut fraudum scopulis erant simplicibus crebra naufragia, quia dolus erat in corde et in ore blanditiae. at uero posteaquam dominus Iesus, in quo [*]( 652 A ) dolus non est, adueniens in hunc mundum caelestis expositione doctrinae humanarum profunda mentium serenauit et tranquillitatem refudit affectibus singulorum auferens saepem discordiae, quasi quaedam portuum coepere adpropinquantibus suffragia, ut unusquisque nauigium suae quietis in proximi aut fratris constituat affectu et in secessu quodam piae mentis haereat litorali.

non inmerito ergo tamquam renouatus clamat Dauid: et introibo ad altare dei mei, [*]( B ) ad deum, qui laetificat iuuentutem meam. ut qui supra se inueterasse inter inimicos suos dixerat, uti [*]( 4 Matth. 25, 21 5 Matth. 25, 80 8 Esai. 41. 1 17 I Petro 2, 22 24 Psalm. XXXXII 4 26 Psalm. VI 8 ) [*]( 1 adnersus B a om. B 2 reconciliatus P (re 8. it. m2) 3 misericortiam P 4 gautium P 6 exterioris P Adam ... sede s. u. m2 P deiectua D 9 inweulae P 11 homines P (e ex i) 12 quasi insulae P (si in in ras.) 18 insulae om. DP\' consonoris B 14 fraudium B (r ex 1) scopolis P (v s. o alt.) 15 et (eras.) P, om. cet. 16 ad P 17 hunc P (n 8. u.) 18 tranquiHtatem P 19 aspectibus B (in mg. m2 ai affectibus) 21 naufragia DP\' quietis P (i alt. ex e) 22 fratris P (i ex e) 23 mentis P (i ex e) 26 uti] ut BC )

Confitebor tibi in cithara, deus meus. habet [*]( D ) citharam suam anima nostra; neque enim diceret Paulus: orabo spiritu, orabo et mente: psallam spiritu, psallam et mente, nisi haberet citharam, quae plectro sancti spiritus resultaret. cithara est caro nostra, quando peccato moritur, ut deo uiuat: cithara est, quando septiformem [*]( E ) accipit spiritum in baptismatis sacramento. testudo enim dum uiuit, luto mergitur; ubi mortua fuerit, tegmen eius aptatur in usum canendi et piae gratiam disciplinae, ut septem uocum discrimina numeris modulantibus obloquatur. similiter caro nostra, si uiuat inlecebris corporalibus, in quodam caeno uiuit et uoragine uoluptatum: si luxuriae moriatur atque incontinentiae, tunc ueram uitam resumit, tunc edere incipit [*]( F ) bonorum operum dulce modulamen. dulcis sonus est [*]( 5 Psalm. CII 5 6 Psalm. L9 8 Esai. 1, 18 13 Psalm. XXXXII 4 15 I Cor. 14, 15 21 Uerg. Aen. VI 646 ) [*]( 1 sexto P (se s. u. m2) 2 enim] ergo DP\' 3 sancti spiritus infusionem B 6 asperge P 8 eseia P (a 8. u.) ut P et (in mg. m2 ai sicut) B sicut cet. foenicium P (o 8. u.) D fenicium PC coccinium B (in mg. m2 ai fenitium) 10 lucem P (c 8. u.) 11 nimis] niuia DP\' fulgore P (o ex u) fulgure P4 18 deus deus meus B 16 psallam... mente om. DP\' psallam P (s S. u.) 21 gratiam P gratia B (in mg. m2 ai gratiam) cet. 22 modolantibus P (v 8. o alt.) 24 uoraginem P (m del.) luioriae P 25 resumit P (u s. u.) )