Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. Libetur tibi candidas ad aras
  2. Secta plurima quadra de placenta.
  1. Ad cenam si me diversa vocaret in astra
  2. Hinc invitator Caesaris, inde Iovis,
  3. Astra licet propius, Palatia longius essent,
  4. Responsa ad superos haec referenda darem:
  5. 'Quaerite qui malit fieri conviva Tonantis:
  6. Me meus in terris Iuppiter, ecce, tenet.'
  1. Quae mala sint domini, quae servi commoda, nescis,
  2. Condyle, qui servum te gemis esse diu.
  3. Dat tibi securos vilis tegeticula somnos,
  4. Pervigil in pluma Gaius, ecce, iacet.
  5. Gaius a prima tremebundus luce salutat
  6. Tot dominos, at tu, Condyle, nec dominum.
  7. 'Quod debes, Gai, redde' inquit Phoebus et illinc
  8. Cinnamus: hoc dicit, Condyle, nemo tibi.
  9. Tortorem metuis? podagra cheragraque secatur
  10. Gaius et mallet verbera mille pati.
  11. Quod nec mane vomis nec cunnum, Condyle, lingis,
  12. Non mavis, quam ter Gaius esse tuus?
  1. Addere quid cessas, puer, inmortale Falernum?
  2. Quadrantem duplica de seniore cado.
  3. Nunc mihi dic, quis erit, cui te, Catacisse, deorum
  4. Sex iubeo cyathos fundere? 'Caesar erit.'
  5. Sutilis aptetur deciens rosa crinibus, ut sit
  6. Qui posuit sacrae nobile gentis opus.
  7. Nunc bis quina mihi da basia, fiat ut illud
  8. Nomen, ab Odrysio quod deus orbe tulit.
  1. Santonica medicata dedit mihi pocula virga:
  2. Os hominis! mulsum me rogat Hippocrates.
  3. Tam stupidus numquam nec tu, puto, Glauce, fuisti,
  4. χάλκεα donanti χρύσεα qui dederas.
  5. Dulce aliquis munus pro munere poscit amaro?
  6. Accipiat, sed si potat in elleboro.
  1. Alfius ante fuit, coepit nunc Olfius esse,
  2. Uxorem postquam duxit Athenagoras.
  1. Nomen Athenagorae credis, Callistrate, verum.
  2. Si scio, dispeream, qui sit Athenagoras.
  3. Sed puta me verum, Callistrate, dicere nomen:
  4. Non ego, sed vester peccat Athenagoras.
  1. Clinicus Herodes trullam subduxerat aegro:
  2. Deprensus dixit 'Stulte, quid ergo bibis?'
  1. Rumpitur invidia quidam, carissime Iuli,
  2. Quod me Roma legit, rumpitur invidia.
  3. Rumpitur invidia, quod turba semper in omni
  4. Monstramur digito, rumpitur invidia.
  5. Rumpitur invidia, tribuit quod Caesar uterque
  6. Ius mihi natorum, rumpitur invidia.
  7. Rumpitur invidia, quod rus mihi dulce sub urbe est
  8. Parvaque in urbe domus, rumpitur invidia.
  9. Rumpitur invidia, quod sum iucundus amicis,
  10. Quod conviva frequens, rumpitur invidia.
  11. Rumpitur invidia, quod amamur quodque probamur:
  12. Rumpatur, quisquis rumpitur invidia.
  1. Vindemiarum non ubique proventus
  2. Cessavit, Ovidi; pluvia profuit grandis.
  3. Centum Coranus amphoras aquae fecit.
  1. Marcus amat nostras Antonius, Attice, Musas,
  2. Charta salutatrix si modo vera refert:
  3. Marcus Palladiae non infitianda Tolosae
  4. Gloria, quem genuit Pacis alumna Quies.
  5. Tu qui longa potes dispendia ferre viarum,
  6. I, liber, absentis pignus amicitiae.
  7. Vilis eras, fateor, si te nunc mitteret emptor;
  8. Grande tui pretium muneris auctor erit:
  9. Multum, crede mihi, refert, a fonte bibatur
  10. Quae fluit, an pigro quae stupet unda lacu.
  1. Denaris tribus invitas et mane togatum
  2. Observare iubes atria, Basse, tua,
  3. Deinde haerere tuo lateri, praecedere sellam,
  4. Ad viduas tecum plus minus ire decem.
  5. Trita quidem nobis togula est vilisque vetusque:
  6. Denaris tamen hanc non emo, Basse, tribus.
  1. Appia, quam simili venerandus in Hercule Caesar
  2. Consecrat, Ausoniae maxima fama viae,
  3. Si cupis Alcidae cognoscere facta prioris,
  4. Disce: Libyn domuit, aurea poma tulit,
  5. Peltatam Scythico discinxit Amazona nodo,
  6. Addidit Arcadio terga leonis apro,
  7. Aeripedem silvis cervum, Stymphalidas astris
  8. Abstulit, a Stygia cum cane venit aqua,
  9. Fecundam vetuit reparari mortibus hydram,
  10. Hesperias Tusco lavit in amne boves.
  11. Haec minor Alcides: maior quae gesserit, audi,
  12. Sextus ab Albana quem colit arce lapis.
  13. Adseruit possessa malis Palatia regnis,
  14. Prima suo gessit pro Iove bella puer;
  15. Solus Iuleas cum iam retineret habenas,
  16. Tradidit inque suo tertius orbe fuit;
  17. Cornua Sarmatici ter perfida contudit Histri,
  18. Sudantem Getica ter nive lavit equum;
  19. Saepe recusatos parcus duxisse triumphos
  20. Victor Hyperboreo nomen ab orbe tulit;
  21. Templa deis, mores populis dedit, otia ferro,
  22. Astra suis, caelo sidera, serta Iovi.
  23. Herculeum tantis numen non sufficit actis:
  24. Tarpeio deus hic commodet ora patri.
  1. Quadringentorum reddis mihi, Phoebe, tabellas:
  2. Centum da potius mutua, Phoebe, mihi.
  3. Quaere alium, cui te tam vano munere iactes:
  4. Quod tibi non possum solvere, Phoebe, meum est.
  1. Quae nova tam similes genuit tibi Leda ministros?
  2. Quae capta est alio nuda Lacaena cycno?
  3. Dat faciem Pollux Hiero, dat Castor Asylo,
  4. Atque in utroque nitet Tyndaris ore soror.
  5. Ista Therapnaeis si forma fuisset Amyclis,
  6. Cum vicere duas dona minora deas,
  7. Mansisses, Helene, Phrygiamque redisset in Iden
  8. Dardanius gemino cum Ganymede Paris.
  1. Si nimius videor seraque coronide longus
  2. Esse liber, legito pauca: libellus ero.
  3. Terque quaterque mihi finitur carmine parvo
  4. Pagina: fac tibi me quam cupis ipse brevem.
  1. Festinata prior, decimi mihi cura libelli
  2. Elapsum manibus nunc revocavit opus.
  3. Nota leges quaedam, sed lima rasa recenti;
  4. Pars nova maior erit: lector, utrique fave,
  5. Lector, opes nostrae: quem cum mihi Roma dedisset.
  6. 'Nil tibi quod demus maius habemus' ait.
  7. 'Pigra per hunc fugies ingratae flumina Lethes
  8. Et meliore tui parte superstes eris.
  9. Marmora Messallae findit caprificus, et audax
  10. Dimidios Crispi mulio ridet equos:
  11. At chartis nec furta nocent et saecula prosunt,
  12. Solaque non norunt haec monumenta mori.'
  1. Vernaculorum dicta, sordidum dentem,
  2. Et foeda linguae probra circulatricis,
  3. Quae sulphurato nolit empta ramento
  4. Vatiniorum proxeneta fractorum,
  5. Poeta quidam clancularius spargit
  6. Et volt videri nostra. Credis hoc, Prisce?
  7. Voce ut loquatur psittacus coturnicis
  8. Et concupiscat esse Canus ascaules?
  9. Procul a libellis nigra sit meis fama,
  10. Quos rumor alba gemmeus vehit pinna:
  11. Cur ego laborem notus esse tam prave,
  12. Constare gratis cum silentium possit?
  1. Qui legis Oedipoden caligantemque Thyesten,
  2. Colchidas et Scyllas, quid nisi monstra legis?
  3. Quid tibi raptus Hylas, quid Parthenopaeus et Attis,
  4. Quid tibi dormitor proderit Endymion?
  5. Exutusve puer pinnis labentibus? aut qui
  6. Odit amatrices Hermaphroditus aquas?
  7. Quid te vana iuvant miserae ludibria chartae?
  8. Hoc lege, quod possit dicere vita 'Meum est.'
  9. Non hic Centauros, non Gorgonas Harpyiasque
  10. Invenies: hominem pagina nostra sapit.
  11. Sed non vis, Mamurra, tuos cognoscere mores
  12. Nec te scire: legas Aetia Callimachi.
  1. Quisquis stolaeve purpuraeve contemptor,
  2. Quos colere debet, laesit impio versu,
  3. Erret per urbem pontis exul et clivi,
  4. Interque raucos ultimus rogatores
  5. Oret caninas panis inprobi buccas;
  6. Illi December longus et madens bruma
  7. Clususque fornix triste frigus extendat:
  8. Vocet beatos clamitetque felices,
  9. Orciniana qui feruntur in sponda.
  10. At cum supremae fila venerint horae
  11. Diesque tardus, sentiat canum litem
  12. Abigatque moto noxias aves panno.
  13. Nec finiantur morte supplicis poenae,
  14. Sed modo severi sectus Aeaci loris,
  15. Nunc inquieti monte Sisyphi pressus,
  16. Nunc inter undas garruli senis siccus
  17. Delasset omnis fabulas poetarum:
  18. Et cum fateri Furia iusserit verum,
  19. Prodente clamet conscientia 'Scripsi.'
  1. Felices, quibus urna dedit spectare coruscum
  2. Solibus Arctois sideribusque ducem.
  3. Quando erit ille dies, quo campus et arbor et omnis
  4. Lucebit Latia culta fenestra nuru?
  5. Quando morae dulces longusque a Caesare pulvis
  6. Totaque Flaminia Roma videnda via?
  7. Quando eques et picti tunica Nilotide Mauri
  8. Ibitis, et populi vox erit una 'Venit'?
  1. Nympharum pater amniumque, Rhene,
  2. Quicumque Odrysias bibunt pruinas,
  3. Sic semper liquidis fruaris undis,
  4. Nec te barbara contumeliosi
  5. Calcatum rota conterat bubulci;
  6. Sic et cornibus aureis receptis
  7. Et Romanus eas utraque ripa:
  8. Traianum populis suis et urbi,
  9. Thybris te dominus rogat, remittas.
  1. Nubere Paula cupit nobis, ego ducere Paulam
  2. Nolo: anus est. Vellem, si magis esset anus.
  1. Undenis pedibusque syllabisque
  2. Et multo sale nec tamen protervo
  3. Notus gentibus ille Martialis
  4. Et notus populis—quid invidetis?—
  5. Non sum Andraemone notior caballo.
  1. Cum tu, laurigeris annum qui fascibus intras,
  2. Mane salutator limina mille teras,
  3. Hic ego quid faciam? quid nobis, Paule, relinquis,
  4. Qui de plebe Numae densaque turba sumus?
  5. Qui me respiciet, dominum regemque vocabo?
  6. Hoc tu—sed quanto blandius!—ipse facis.
  7. Lecticam sellamve sequar? nec ferre recusas,
  8. Per medium pugnas et prior ire lutum.
  9. Saepius adsurgam recitanti carmina? tu stas
  10. Et pariter geminas tendis in ora manus.
  11. Quid faciet pauper, cui non licet esse clienti?
  12. Dimisit nostras purpura vestra togas.
  1. Nil aliud loqueris, quam Thesea Pirithoumque,
  2. Teque putas Pyladi, Calliodore, parem.
  3. Dispeream, si tu Pyladi praestare matellam
  4. Dignus es aut porcos pascere Pirithoi.
  5. 'Donavi tamen' inquis 'amico milia quinque
  6. Et lotam, ut multum, terve quaterve togam.'
  7. Quid, quod nil unquam Pyladi donavit Orestes?
  8. Qui donat quamvis plurima, plura negat.
  1. Aemiliae gentes et Apollineas Vercellas
  2. Et Phaethontei qui petis arva Padi,
  3. Ne vivam, nisi te, Domiti, dimitto libenter,
  4. Grata licet sine te sit mihi nulla dies:
  5. Sed desiderium tanti est, ut messe vel una
  6. Urbano releves colla perusta iugo.
  7. I precor et totos avida cute combibe soles,—
  8. O quam formosus, dum peregrinus eris!
  9. Et venies albis non cognoscendus amicis
  10. Livebitque tuis pallida turba genis.
  11. Sed via quem dederit, rapiet cito Roma colorem,
  12. Niliaco redeas tu licet ore niger.
  1. Ducit ad auriferas quod me Salo Celtiber oras,
  2. Pendula quod patriae visere tecta libet,
  3. Tu mihi simplicibus, Mani, dilectus ab annis
  4. Et praetextata cultus amicitia,
  5. Tu facis; in terris quo non est alter Hiberis
  6. Dulcior et vero dignus amore magis.