Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. Calvam trifilem semitatus unguento,
  2. Foditque tonsis ora laxa lentiscis,
  3. Mentitur, Aefulane: non habet dentes.
  1. Cum mittis turdumve mihi quadramve placentae,
  2. Sive femur leporis, sive quid his simile est,
  3. Buccellas misisse tuas te, Pontia, dicis.
  4. Has ego non mittam, Pontia, sed nec edam.
  1. Ille sacri lateris custos Martisque togati,
  2. Credita cui summi castra fuere ducis,
  3. Hic situs est Fuscus. Licet hoc, Fortuna, fateri:
  4. Non timet hostiles iam lapis iste minas;
  5. Grande iugum domita Dacus cervice recepit,
  6. Et famulum victrix possidet umbra nemus.
  1. Cum sis tam pauper, quam nec miserabilis Iros,
  2. Tam iuvenis, quam nec Parthenopaeus erat,
  3. Tam fortis, quam nec, cum vinceret, Artemidorus,
  4. Quid te Cappadocum sex onus esse iuvat?
  5. Rideris multoque magis traduceris, Afer,
  6. Quam nudus medio si spatiere foro.
  7. Non aliter monstratur Atlans cum compare ginno
  8. Quaeque vehit similem belua nigra Libyn.
  9. Invidiosa tibi quam sit lectica, requiris?
  10. Non debes ferri mortuus hexaphoro.
  1. Potor nobilis, Aule, lumine uno
  2. Luscus Phryx erat alteroque lippus.
  3. Huic Heras medicus 'Bibas caveto:
  4. Vinum si biberis, nihil videbis.'
  5. Ridens Phryx oculo 'Valebis' inquit.
  6. Misceri sibi protinus deunces,
  7. Sed crebros iubet. Exitum requiris?
  8. Vinum Phryx, oculus bibit venenum.
  1. Tristis es et felix. Sciat hoc Fortuna caveto:
  2. Ingratum dicet te, Lupe, si scierit.
  1. Ut nova dona tibi, Caesar, Nilotica tellus
  2. Miserat hibernas ambitiosa rosas.
  3. Navita derisit Pharios Memphiticus hortos,
  4. Urbis ut intravit limina prima tuae:
  5. Tantus veris honos et odorae gratia Florae,
  6. Tantaque Paestani gloria ruris erat;
  7. Sic quacumque vagus gressumque oculosque ferebat,
  8. Tonsilibus sertis omne rubebat iter.
  9. At tu Romanae iussus iam cedere brumae,
  10. Mitte tuas messes, accipe, Nile, rosas.
  1. Iratus tamquam populo, Charideme, lavaris:
  2. Inguina sic toto subluis in solio.
  3. Nec caput hic vellem sic te, Charideme, lavare.
  4. Et caput, ecce, lavas: inguina malo laves.
  1. Quidam me modo, Rufe, diligenter
  2. Inspectum, velut emptor aut lanista,
  3. Cum vultu digitoque subnotasset,
  4. 'Tune es, tune' ait 'ille Martialis,
  5. Cuius nequitias iocosque novit,
  6. Aurem qui modo non habet Batavam?'
  7. Subrisi modice, levique nutu
  8. Me quem dixerat esse non negavi.
  9. 'Cur ergo' inquit 'habes malas lacernas?'
  10. Respondi: 'quia sum malus poeta'.
  11. Hoc ne saepius accidat poetae,
  12. Mittas, Rufe, mihi bonas lacernas.
  1. Quantum sollicito fortuna parentis Etrusco,
  2. Tantum, summe ducum, debet uterque tibi.
  3. Nam tu missa tua revocasti fulmina dextra:
  4. Hos cuperem mores ignibus esse Iovis;
  5. Si tua sit summo, Caesar, natura Tonanti,
  6. Utetur toto fulmine rara manus.
  7. Muneris hoc utrumque tui testatur Etruscus,
  8. Esse quod et comiti contigit et reduci.
  1. Octaphoro sanus portatur, Avite, Philippus.
  2. Hunc tu si sanum credis, Avite, furis.
  1. Editur en sextus sine te mihi, Rufe Camoni,
  2. Nec te lectorem sperat, amice, liber:
  3. Impia Cappadocum tellus et numine laevo
  4. Visa tibi cineres reddit et ossa patri.
  5. Funde tuo lacrimas orbata Bononia Rufo,
  6. Et resonet tota planctus in Aemilia:
  7. Heu qualis pietas, heu quam brevis occidit aetas!
  8. Viderat Alphei praemia quinta modo.
  9. Pectore tu memori nostros evolvere lusus,
  10. Tu solitus totos, Rufe, tenere iocos,
  11. Accipe cum fletu maesti breve carmen amici
  12. Atque haec absentis tura fuisse puta.
  1. Setinum dominaeque nives densique trientes.
  2. Quando ego vos medico non prohibente bibam?
  3. Stultus et ingratus nec tanto munere dignus,
  4. Qui mavult heres divitis esse Midae.
  5. Possideat Libycas messis Hermumque Tagumque,
  6. Et potet caldam, qui mihi livet, aquam.
  1. Di tibi dent et tu, Caesar, quaecumque mereris:
  2. Di mihi dent et tu, quae volo, si merui.
  1. Mane salutavi vero te nomine casu,
  2. Nec dixi dominum, Caeciliane, meum.
  3. Quanti libertas constet mihi tanta, requiris?
  4. Centum quadrantes abstulit illa mihi.
  1. Cum peteret seram media iam nocte matellam
  2. Arguto madidus pollice Panaretus,
  3. Spoletina data est, sed quam siccaverat ipse,
  4. Nec fuerat soli tota lagona satis.
  5. Ille fide summa testae sua vina remensus
  6. Reddidit oenophori pondera plena sui.
  7. Miraris, quantum biberat, cepisse lagonam?
  8. Desine mirari, Rufe: merum biberat.
  1. Moechum Gellia non habet nisi unum.
  2. Turpe est hoc magis: uxor est duorum.
  1. Sancta ducis summi prohibet censura vetatque
  2. Moechari. Gaude, Zoile, non futuis.
  1. Caelatus tibi cum sit, Anniane,
  2. Serpens in patera Myronos arte,
  3. Vaticana bibis: bibis venenum.
  1. Tam male Thais olet, quam non fullonis avari
  2. Testa vetus, media sed modo fracta via,
  3. Non ab amore recens hircus, non ora leonis,
  4. Non detracta cani transtiberina cutis,
  5. Pullus abortivo nec cum putrescit in ovo,
  6. Amphora corrupto nec vitiata garo.
  7. Virus ut hoc alio fallax permutet odore,
  8. Deposita quotiens balnea veste petit,
  9. Psilothro viret aut acida latet oblita creta
  10. Aut tegitur pingui terque quaterque faba.
  11. Cum bene se tutam per fraudes mille putavit,
  12. Omnia cum fecit, Thaida Thais olet.
  1. Ponuntur semper chrysendeta Calpetano
  2. Sive foris seu cum cenat in urbe domi.
  3. Sic etiam in stabulo semper, sic cenat in agro.
  4. Non habet ergo aliud? Non habet immo suum.
  1. Accipe belligerae crudum thoraca Minervae,
  2. Ipsa Medusaeae quem timet ira comae.
  3. Dum vacat, haec, Caesar, poterit lorica vocari:
  4. Pectore cum sacro sederit, aegis erit.
  1. Invia Sarmaticis domini lorica sagittis
  2. Et Martis Getico tergore fida magis,
  3. Quam vel ad Aetolae securam cuspidis ictus
  4. Texuit innumeri lubricus unguis apri:
  5. Felix sorte tua, sacrum cui tangere pectus
  6. Fas erit et nostri mente calere dei.
  7. I comes et magnos inlaesa merere triumphos
  8. Palmataeque ducem, sed cito, redde togae.
  1. Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos?
  2. Ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.
  1. Esset, Castrice, cum mali coloris,
  2. Versus scribere coepit Oppianus.
  1. Si desiderium, Caesar, populique patrumque
  2. Respicis et Latiae gaudia vera togae,
  3. Redde deum votis poscentibus. Invidet hosti
  4. Roma suo, veniat laurea multa licet:
  5. Terrarum dominum propius videt ille, tuoque
  6. Terretur vultu barbarus et fruitur.
  1. Ecquid Hyperboreis ad nos conversus ab oris
  2. Ausonias Caesar iam parat ire vias?
  3. Certus abest auctor, sed vox hoc nuntiat omnis:
  4. Credo tibi, verum dicere, Fama, soles.
  5. Publica victrices testantur gaudia chartae,
  6. Martia laurigera cuspide pila virent.
  7. Rursus, io, magnos clamat tibi Roma triumphos
  8. Invictusque tua, Caesar, in urbe sonas.
  9. Sed iam laetitiae quo sit fiducia maior,
  10. Sarmaticae laurus nuntius ipse veni.
  1. Hiberna quamvis Arctos et rudis Peuce
  2. Et ungularum pulsibus calens Hister
  3. Fractusque cornu iam ter inprobo Rhenus
  4. Teneat domantem regna perfidae gentis
  5. Te, summe mundi rector et parens orbis:
  6. Abesse nostris non tamen potes votis.
  7. Illic et oculis et animis sumus, Caesar,
  8. Adeoque mentes omnium tenes unus,
  9. Ut ipsa magni turba nesciat Circi,
  10. Utrumne currat Passerinus an Tigris.
  1. Nunc hilares, si quando mihi, nunc ludite, Musae:
  2. Victor ab Odrysio redditur orbe deus.
  3. Certa facis populi tu primus vota, December:
  4. Iam licet ingenti dicere voce 'Venit!'
  5. Felix sorte tua! Poteras non cedere Iano,
  6. Gaudia si nobis, quae dabit ille, dares.
  7. Festa coronatus ludet convicia miles,
  8. Inter laurigeros cum comes ibit equos.
  9. Fas audire iocos levioraque carmina, Caesar,
  10. Et tibi, si lusus ipse triumphus amat.
  1. Cum sexaginta numeret Cascellius annos,
  2. Ingeniosus homo est: quando disertus erit?
  1. Pedicatur Eros, fellat Linus: Ole, quid ad te,
  2. De cute quid faciant ille vel ille sua?
  3. Centenis futuit Matho milibus: Ole, quid ad te?
  4. Non tu propterea, sed Matho pauper erit.
  5. In lucem cenat Sertorius: Ole, quid ad te,
  6. Cum liceat tota stertere nocte tibi?
  7. Septingenta Tito debet Lupus: Ole, quid ad te?
  8. Assem ne dederis crediderisve Lupo.
  9. Illud dissimulas, ad te quod pertinet, Ole,
  10. Quodque magis curae convenit esse tuae.
  11. Pro togula debes: hoc ad te pertinet, Ole.
  12. Quadrantem nemo iam tibi credit: et hoc.
  13. Uxor moecha tibi est: hoc ad te pertinet, Ole.
  14. Poscit iam dotem filia grandis: et hoc.
  15. Dicere quindecies poteram, quod pertinet ad te:
  16. Sed quid agas, ad me pertinet, Ole, nihil.
  1. Cogis me calamo manuque nostra
  2. Emendare meos, Pudens, libellos.
  3. O quam me nimium probas amasque,
  4. Qui vis archetypas habere nugas!
  1. Sic me fronte legat dominus, Faustine, serena
  2. Excipiatque meos, qua solet aure, iocos,
  3. Ut mea nec, iuste quos odit, pagina laesit,
  4. Et mihi de nullo fama rubore placet.
  5. Quid prodest, cupiant cum quidam nostra videri,
  6. Si qua Lycambeo sanguine tela madent,
  7. Vipereumque vomat nostro sub nomine virus,
  8. Qui Phoebi radios ferre diemque negat?
  9. Ludimus innocui: scis hoc bene: iuro potentis
  10. Per genium Famae Castaliumque gregem
  11. Perque tuas aures, magni mihi numinis instar,
  12. Lector inhumana liber ab invidia.
  1. Dum Tiburtinis albescere solibus audit
  2. Antiqui dentis fusca Lycoris ebur,
  3. Venit in Herculeos colles. Quid Tiburis alti
  4. Aura valet! Parvo tempore nigra redit.
  1. Accidit infandum nostrae scelus, Aule, puellae;
  2. Amisit lusus deliciasque suas:
  3. Non quales teneri ploravit amica Catulli
  4. Lesbia, nequitiis passeris orba sui,
  5. Vel Stellae cantata meo quas flevit Ianthis,
  6. Cuius in Elysio nigra columba volat:
  7. Lux mea non capitur nugis neque moribus istis,
  8. Nec dominae pectus talia damna movent:
  9. Bis denos puerum numerantem perdidit annos,
  10. Mentula cui nondum sesquipedalis erat.
  1. Quis puer hic nitidis absistit Ianthidos undis?
  2. Effugit dominam Naida numquid Hylas?
  3. O bene, quod silva colitur Tirynthius ista
  4. Et quod amatrices tam prope servat aquas!
  5. Securus licet hos fontes, Argynne, ministres:
  6. Nil facient Nymphae: ne velit ipse, cave.
  1. Aera domi non sunt, superest hoc, Regule, solum,
  2. Ut tua vendamus munera: numquid emis?
  1. Ruris bibliotheca delicati,
  2. Vicinam videt unde lector urbem,
  3. Inter carmina sanctiora si quis
  4. Lascivae fuerit locus Thaliae,
  5. Hos nido licet inseras vel imo,
  6. Septem quos tibi misimus libellos
  7. Auctoris calamo sui notatos:
  8. Haec illis pretium facit litura.
  9. At tu munere dedicata parvo
  10. Quae cantaberis orbe nota toto,
  11. Pignus pectoris hoc mei tuere,
  12. Iuli bibliotheca Martialis.
  1. Cum tibi sit facies, de qua nec femina possit
  2. Dicere, cum corpus nulla litura notet,
  3. Cur te tam rarus cupiat repetatque fututor,
  4. Miraris? Vitium est non leve, Galla, tibi:
  5. Accessi quotiens ad opus mixtisque movemur
  6. Inguinibus, cunnus non tacet, ipsa taces.
  7. Di facerent, ut tu loquereris et ille taceret:
  8. Offendor cunni garrulitate tui.
  9. Pedere te mallem: namque hoc nec inutile dicit
  10. Symmachus et risum res movet ista simul:
  11. Quis ridere potest fatui poppysmata cunni?
  12. Cum sonat hic, cui non mentula mensque cadit?
  13. Dic aliquid saltem clamosoque obstrepe cunno,
  14. Et si adeo muta es, disce vel inde loqui.
  1. Fragmentum quod vile putas et inutile lignum,
  2. Haec fuit ignoti prima carina maris.
  3. Quam nec Cyaneae quondam potuere ruinae
  4. Frangere nec Scythici tristior ira freti,
  5. Saecula vicerunt: sed quamvis cesserit annis,
  6. Sanctior est salva parva tabella rate.
  1. Nihil est miserius neque gulosius Santra.
  2. Rectam vocatus cum cucurrit ad cenam,
  3. Quam tot diebus noctibusque captavit,
  4. Ter poscit apri glandulas, quater lumbum,
  5. Et utramque coxam leporis et duos armos,
  6. Nec erubescit peierare de turdo
  7. Et ostreorum rapere lividos cirros.
  8. Buccis placentae sordidam linit mappam;
  9. Illic et uvae conlocantur ollares
  10. Et Punicorum pauca grana malorum
  11. Et excavatae pellis indecens volvae
  12. Et lippa ficus debilisque boletus.
  13. Sed mappa cum iam mille rumpitur furtis,
  14. Rosos tepenti spondylos sinu condit
  15. Et devorato capite turturem truncum.
  16. Colligere longa turpe nec putat dextra,
  17. Analecta quidquid et canes reliquerunt.
  18. Nec esculenta sufficit gulae praeda,
  19. Mixto lagonam replet ad pedes vino.
  20. Haec per ducentas cum domum tulit scalas
  21. Seque obserata clusit anxius cella
  22. Gulosus ille, postero die vendit.
  1. Haec est illa dies, magni quae conscia partus
  2. Lucanum populis et tibi, Polla, dedit.
  3. Heu! Nero crudelis nullaque invisior umbra,
  4. Debuit hoc saltem non licuisse tibi.
  1. Vatis Apollinei magno memorabilis ortu
  2. Lux redit: Aonidum turba, favete sacris.
  3. Haec meruit, cum te terris, Lucane, dedisset,
  4. Mixtus Castaliae Baetis ut esset aquae.
  1. Phoebe, veni, sed quantus eras, cum bella tonanti
  2. Ipse dares Latiae plectra secunda lyrae.
  3. Quid tanta pro luce precer? Tu, Polla, maritum
  4. Saepe colas et se sentiat ille coli.
  1. Cum Iuvenale meo quae me committere temptas,
  2. Quid non audebis, perfida lingua, loqui?
  3. Te fingente nefas Pyladen odisset Orestes,
  4. Thesea Pirithoi destituisset amor,
  5. Tu Siculos fratres et maius nomen Atridas
  6. Et Ledae poteras dissociare genus.
  7. Hoc tibi pro meritis et talibus inprecor ausis,
  8. Ut facias illud, quod, puto, lingua, facis.
  1. Dulcia cum tantum scribas epigrammata semper
  2. Et cerussata candidiora cute,
  3. Nullaque mica salis nec amari fellis in illis
  4. Gutta sit, o demens, vis tamen illa legi!
  5. Nec cibus ipse iuvat morsu fraudatus aceti,
  6. Nec grata est facies, cui gelasinus abest.
  7. Infanti melimela dato fatuasque mariscas:
  8. Nam mihi, quae novit pungere, Chia sapit.
  1. Apollinarem conveni meum, Scazon;
  2. Et si vacabit—ne molestus accedas—,
  3. Hoc qualecumque, cuius aliqua pars ipse est,
  4. Dabis: haec facetum carmen inbuant aures.
  5. Si te receptum fronte videris tota,
  6. Noto rogabis ut favore sustentet.
  7. Quanto mearum, scis, amore nugarum
  8. Flagret: nec ipse plus amare te possum.
  9. Contra malignos esse si cupis tutus,
  10. Apollinarem conveni meum, Scazon.
  1. Tuscae glandis aper populator et ilice multa
  2. Iam piger, Aetolae fama secunda ferae,
  3. Quem meus intravit splendenti cuspide Dexter,
  4. Praeda iacet nostris invidiosa focis:
  5. Pinguescant madido laeti nidore penates
  6. Flagret et exciso festa culina iugo.
  7. Sed cocus ingentem piperis consumet acervum
  8. Addet et arcano mixta Falerna garo:
  9. Ad dominum redeas, noster te non capit ignis,
  10. Conturbator aper: vilius esurio.
  1. Sic Tiburtinae crescat tibi silva Dianae
  2. Et properet caesum saepe redire nemus,
  3. Nec Tartesiacis Pallas tua, Fusce, trapetis
  4. Cedat et inmodici dent bona musta lacus;
  5. Sic fora mirentur, sic te palatia laudent,
  6. Excolat et geminas plurima palma fores:
  7. Otia dum medius praestat tibi parva December,
  8. Exige, sed certa, quos legis, aure iocos.