Epigrammata
Martial
Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.
- Dum Phaethontea formica vagatur in umbra,
- Inplicuit tenuem sucina gutta feram.
- Sic modo quae fuerat vita contempta manente,
- Funeribus facta est nunc pretiosa suis.
- Tu qui pene viros terres et falce cinaedos,
- Iugera sepositi pauca tuere soli.
- Sic tua non intrent vetuli pomaria fures,
- Sed puer et longis pulchra puella comis.
- Cinnam, Cinname, te iubes vocari.
- Non est hic, rogo, Cinna, barbarismus?
- Tu si Furius ante dictus esses,
- Fur ista ratione dicereris.
- Sancta Salonini terris requiescit Hiberis,
- Qua melior Stygias non videt umbra domos.
- Sed lugere nefas: nam qui te, Prisce, reliquit,
- Vivit qua voluit vivere parte magis.
- Non de vi neque caede nec veneno,
- Sed lis est mihi de tribus capellis:
- Vicini queror has abesse furto.
- Hoc iudex sibi postulat probari:
- Tu Cannas Mithridaticumque bellum
- Et periuria Punici furoris
- Et Sullas Mariosque Muciosque
- Magna voce sonas manuque tota.
- Iam dic, Postume, de tribus capellis.
- Mutua te centum sestertia, Phoebe, rogavi,
- Cum mihi dixisses 'exigis ergo nihil?'
- Inquiris, dubitas, cunctaris meque diebus
- Teque decem crucias: iam rogo, Phoebe, nega.
- Perpetuam Stellae dum iungit Ianthida vati
- Laeta Venus, dixit 'Plus dare non potui.'
- Haec coram domina; sed nequius illud in aurem:
- 'Tu ne quid pecces, exitiose, vide.
- Saepe ego lascivom Martem furibunda cecidi,
- Legitimos esset cum vagus ante toros.
- Sed postquam meus est, nulla me paelice laesit:
- Tam frugi Iuno vellet habere virum.'
- Dixit, et arcano percussit pectora loro.
- Plaga iuvat: sed tu iam, dea, caede deos.
- Quod nubis, Proculina, concubino
- Et, moechum modo, nunc facis maritum,
- Ne lex Iulia te notare possit:
- Non nubis, Proculina, sed fateris.
- Stare iubes nostrum semper tibi, Lesbia, penem:
- Crede mihi, non est mentula, quod digitus.
- Tu licet et manibus blandis et vocibus instes,
- Te contra facies imperiosa tua est.
- Nil lascivius est Charisiano:
- Saturnalibus ambulat togatus.
- Marcelline, boni suboles sincera parentis,
- Horrida Parrhasio quem tegit ursa iugo,
- Ille vetus pro te patriusque quid optet amicus,
- Accipe et haec memori pectore vota tene:
- Cauta sit ut virtus, nec te temerarius ardor
- In medios enses saevaque tela ferat.
- Bella velint Martemque ferum rationis egentes,
- Tu potes et patris miles et esse ducis.
- Periclitatur capite Sotades noster.
- Reum putatis esse Sotaden? non est.
- Arrigere desi=t posse Sotades: lingit.
- Bis vicine Nepos—nam tu quoque proxima Florae
- Incolis et veteres tu quoque Ficelias—
- Est tibi, quae patria signatur imagine voltus,
- Testis maternae nata pudicitiae.
- Tu tamen annoso nimium ne parce Falerno,
- Et potius plenos aere relinque cados.
- Sit pia, sit locuples, sed potet filia mustum:
- Amphora cum domina nunc nova fiet anus.
- Caecuba non solos vindemia nutriat orbos:
- Possunt et patres vivere, crede mihi.
- Libertus Melioris ille notus,
- Tota qui cecidit dolente Roma,
- Cari deliciae breves patroni,
- Hoc sub marmore Glaucias humatus
- Iuncto Flaminiae iacet sepulchro:
- Castus moribus, integer pudore,
- Velox ingenio, decore felix.
- Bis senis modo messibus peractis
- Vix unum puer adplicabat annum.
- Qui fles talia, nil fleas, viator.
- Non de plebe domus nec avarae verna catastae,
- Sed domini sancto dignus amore puer,
- Munera cum posset nondum sentire patroni,
- Glaucia libertus iam Melioris erat.
- Moribus hoc formaeque datum: quis blandior illo?
- Aut quis Apollineo pulchrior ore fuit?
- Inmodicis brevis est aetas et rara senectus.
- Quidquid ames, cupias non placuisse nimis.
- Sex sestertia si statim dedisses,
- Cum dixti mihi 'Sume, tolle, dono',
- Deberem tibi, Paete, pro ducentis.
- At nunc cum dederis diu moratus,
- Post septem, puto, vel novem Kalendas,
- Vis dicam tibi veriora veris?
- Sex sestertia, Paete, perdidisti.
- Uxorem, Charideme, tuam scis ipse sinisque
- A medico futui: vis sine febre mori.
- Cum dubitaret adhuc belli civilis Enyo
- Forsitan et posset vincere mollis Otho,
- Damnavit multo staturum sanguine Martem
- Et fodit certa pectora tota manu.
- Sit Cato, dum vivit, sane vel Caesare maior:
- Dum moritur, numquid maior Othone fuit?
- Nil miserabilius, Matho, pedicone Sabello
- Vidisti, quo nil laetius ante fuit.
- Furta, fugae, mortes servorum, incendia, luctus
- Adfligunt hominem, iam miser et futuit.
- Basia da nobis, Diadumene, pressa. 'Quot?' inquis.
- Oceani fluctus me numerare iubes
- Et maris Aegaei sparsas per litora conchas
- Et quae Cecropio monte vagantur apes,
- Quaeque sonant pleno vocesque manusque theatro,
- Cum populus subiti Caesaris ora videt.
- Nolo quot arguto dedit exorata Catullo
- Lesbia: pauca cupit, qui numerare potest.
- Septem clepsydras magna tibi voce petenti
- Arbiter invitus, Caeciliane, dedit.
- At tu multa diu dicis vitreisque tepentem
- Ampullis potas semisupinus aquam.
- Ut tandem saties vocemque sitimque, rogamus,
- Iam de clepsydra, Caeciliane, bibas.
- Mentula tam magna est, quantus tibi, Papyle, nasus,
- Ut possis, quotiens arrigis, olfacere.
- Secti podicis usque ad umbilicum
- Nullas reliquias habet Charinus,
- Et prurit tamen usque ad umbilicum.
- O quanta scabie miser laborat!
- Culum non habet, est tamen cinaedus.
- Aspicis, ut parvus nec adhuc trieteride plena
- Regulus auditum laudet et ipse patrem?
- Maternosque sinus viso genitore relinquat
- Et patrias laudes sentiat esse suas?
- Iam clamor centumque viri densumque corona
- Volgus et infanti Iulia tecta placent.
- Acris equi suboles magno sic pulvere gaudet,
- Sic vitulus molli proelia fronte cupit.
- Di, servate, precor, matri sua vota patrique,
- Audiat ut natum Regulus, illa duos.
- Pater ex Marulla, Cinna, factus es septem
- Non liberorum: namque nec tuus quisquam
- Nec est amici filiusve vicini,
- Sed in grabatis tegetibusque concepti
- Materna produnt capitibus suis furta.
- Hic, qui retorto crine Maurus incedit,
- Subolem fatetur esse se coci Santrae.
- At ille sima nare, turgidis labris
- Ipsa est imago Pannychi palaestritae.
- Pistoris esse tertium quis ignorat,
- Quicumque lippum novit et videt Damam?
- Quartus cinaeda fronte, candido voltu
- Ex concubino natus est tibi Lygdo:
- Percide, si vis, filium: nefas non est.
- Hunc vero acuto capite et auribus longis,
- Quae sic moventur, ut solent asellorum,
- Quis morionis filium negat Cyrtae?
- Duae sorores, illa nigra et haec rufa,
- Croti choraulae vilicique sunt Carpi.
- Iam Niobidarum grex tibi foret plenus,
- Si spado Coresus Dindymusque non esset.
- Femina praeferri potuit tibi nulla, Lycori:
- Praeferri Glycerae femina nulla potest.
- Haec erit hoc quod tu: tu non potes esse quod haec est
- Tempora quid faciunt! hanc volo, te volui.
- Qui recitat lana fauces et colla revinctus,
- Hic se posse loqui, posse tacere negat.
- Etrusci nisi thermulis lavaris,
- Inlotus morieris, Oppiane.
- Nullae sic tibi blandientur undae,
- Nec fontes Aponi rudes puellis,
- Non mollis Sinuessa fervidique
- Fluctus Passeris aut superbus Anxur,
- Non Phoebi vada principesque Baiae.
- Nusquam tam nitidum vacat serenum:
- Lux ipsa est ibi longior, diesque
- Nullo tardius a loco recedit.
- Illic Taygeti virent metalla
- Et certant vario decore saxa,
- Quae Phryx et Libys altius cecidit.
- Siccos pinguis onyx anhelat aestus
- Et flamma tenui calent ophitae:
- Ritus si placeant tibi Laconum,
- Contentus potes arido vapore
- Cruda Virgine Marciave mergi;
- Quae tam candida, tam serena lucet,
- Ut nullas ibi suspiceris undas
- Et credas vacuam nitere lygdon.
- Non adtendis, et aure me supina
- Iam dudum quasi neglegenter audis.
- Inlotus morieris, Oppiane.
- Dum tibi felices indulgent, Castrice, Baiae
- Canaque sulphureis nympha natatur aquis,
- Me Nomentani confirmant otia ruris
- Et casa iugeribus non onerosa suis.
- Hoc mihi Baiani soles mollisque Lucrinus,
- Hoc mihi sunt vestrae, Castrice, divitiae.
- Quondam laudatas quocumque libebat ad undas
- Currere nec longas pertimuisse vias,
- Nunc urbis vicina iuvant facilesque recessus,