Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. O Quintiane, liberalis est pauper.
  1. Si qua fides veris, praeferri, maxime Caesar,
  2. Temporibus possunt saecula nulla tuis.
  3. Quando magis dignos licuit spectare triumphos?
  4. Quando Palatini plus meruere dei?
  5. Pulchrior et maior quo sub duce Martia Roma?
  6. Sub quo libertas principe tanta fuit?
  7. Est tamen hoc vitium, sed non leve, sit licet unum,
  8. Quod colit ingratas pauper amicitias.
  9. Quis largitur opes veteri fidoque sodali,
  10. Aut quem prosequitur non alienus eques?
  11. Saturnaliciae ligulam misisse selibrae
  12. Flammarisve togae scripula tota decem
  13. Luxuria est, tumidique vocant haec munera reges:
  14. Qui crepet aureolos, forsitan unus erit.
  15. Quatenus hi non sunt, esto tu, Caesar, amicus:
  16. Nulla ducis virtus dulcior esse potest.
  17. Iam dudum tacito rides, Germanice, naso,
  18. Utile quod nobis do tibi consilium.
  1. Si tecum mihi, care Martialis,
  2. Securis liceat frui diebus,
  3. Si disponere tempus otiosum
  4. Et verae pariter vacare vitae:
  5. Nec nos atria, nec domos potentum,
  6. Nec litis tetricas forumque triste
  7. Nossemus, nec imagines superbas;
  8. Sed gestatio, fabulae, libelli,
  9. Campus, porticus, umbra, Virgo, thermae,
  10. Haec essent loca semper, hi labores.
  11. Nunc vivit necuter sibi, bonosque
  12. Soles effugere atque abire sentit,
  13. Qui nobis pereunt et inputantur.
  14. Quisquam vivere cum sciat, moratur?
  1. Quintum pro Decimo, pro Crasso, Regule, Macrum
  2. Ante salutabat rhetor Apollodotus.
  3. Nunc utrumque suo resalutat nomine. Quantum
  4. Cura laborque potest! Scripsit et edidicit.
  1. Mane domi nisi te volui meruique videre,
  2. Sint mihi, Paule, tuae longius Esquiliae.
  3. Sed Tiburtinae sum proximus accola pilae,
  4. Qua videt anticum rustica Flora Iovem:
  5. Alta Suburani vincenda est semita clivi
  6. Et numquam sicco sordida saxa gradu,
  7. Vixque datur longas mulorum rumpere mandras
  8. Quaeque trahi multo marmora fune vides.
  9. Illud adhuc gravius, quod te post mille labores,
  10. Paule, negat lasso ianitor esse domi.
  11. Exitus hic operis vani togulaeque madentis:
  12. Vix tanti Paulum mane videre fuit.
  13. Semper inhumanos habet officiosus amicos:
  14. Rex, nisi dormieris, non potes esse meus.
  1. Herbarum fueras indutus, Basse, colores,
  2. Iura theatralis dum siluere loci.
  3. Quae postquam placidi censoris cura renasci
  4. Iussit et Oceanum certior audit eques,
  5. Non nisi vel cocco madida vel murice tincta
  6. Veste nites et te sic dare verba putas.
  7. Quadringentorum nullae sunt, Basse, lacernae,
  8. Aut meus ante omnis Cordus haberet equum.
  1. Hermes Martia saeculi voluptas,
  2. Hermes omnibus eruditus armis,
  3. Hermes et gladiator et magister,
  4. Hermes turba sui tremorque ludi,
  5. Hermes, quem timet Helius, sed unum,
  6. Hermes, cui cadit Advolans, sed uni,
  7. Hermes vincere nec ferire doctus,
  8. Hermes subpositicius sibi ipse,
  9. Hermes divitiae locariorum,
  10. Hermes cura laborque ludiarum,
  11. Hermes belligera superbus hasta,
  12. Hermes aequoreo minax tridente,
  13. Hermes casside languida timendus,
  14. Hermes gloria Martis universi,
  15. Hermes omnia solus et ter unus.
  1. 'Quadringenta tibi non sunt, Chaerestrate: surge,
  2. Lei+tus ecce venit: sta, fuge, curre, late.'
  3. Ecquis, io, revocat discedentemque reducit?
  4. Ecquis, io, largas pandit amicus opes?
  5. Quem chartis famaeque damus populisque loquendum?
  6. Quis Stygios non volt totus adire lacus?
  7. Hoc, rogo, non melius, quam rubro pulpita nimbo
  8. Spargere et effuso permaduisse croco?
  9. Quam non sensuro dare quadringenta caballo,
  10. Aureus ut Scorpi nasus ubique micet?
  11. O frustra locuples, o dissimulator amici,
  12. Haec legis et laudas? Quae tibi fama perit!
  1. Quod alpha dixi, Corde, paenulatorum
  2. Te nuper, aliqua cum iocarer in charta,
  3. Si forte bilem movit hic tibi versus,
  4. Dicas licebit beta me togatorum.
  1. Ingenium studiumque tibi moresque genusque
  2. Sunt equitis, fateor: cetera plebis habes.
  3. Bis septena tibi non sint subsellia tanti,
  4. Ut sedeas viso pallidus Oceano.
  1. Ut bene loquatur sentiatque Mamercus,
  2. Efficere nullis, Aule, moribus possis:
  3. Pietate fratres Curvios licet vincas,
  4. Quiete Nervas, comitate Rusones,
  5. Probitate Macros, aequitate Mauricos,
  6. Oratione Regulos, iocis Paulos:
  7. Robiginosis cuncta dentibus rodit.
  8. Hominem malignum forsan esse tu credas:
  9. Ego esse miserum credo, cui placet nemo.
  1. Si quando leporem mittis mihi, Gellia, dicis:
  2. 'Formosus septem, Marce, diebus eris.'
  3. Si non derides, si verum, lux mea, narras,
  4. Edisti numquam, Gellia, tu leporem.
  1. Varro, Sophocleo non infitiande coturno,
  2. Nec minus in Calabra suspiciende lyra,
  3. Differ opus, nec te facundi scaena Catulli
  4. Detineat, cultis aut elegia comis;
  5. Sed lege fumoso non aspernanda Decembri
  6. Carmina, mittuntur quae tibi mense suo:
  7. Commodius nisi forte tibi potiusque videtur,
  8. Saturnalicias perdere, Varro, nuces.
  1. Aspice, quam placidis insultet turba iuvencis
  2. Et sua quam facilis pondera taurus amet.
  3. Cornibus hic pendet summis, vagus ille per armos
  4. Currit et in toto ventilat arma bove.
  5. At feritas inmota riget: non esset harena
  6. Tutior, et poterant fallere plana magis.
  7. Nec trepidant gestus, sed de discrimine palmae
  8. Securus puer est, sollicitumque pecus.
  1. Quadrantem Crispus tabulis, Faustine, supremis
  2. Non dedit uxori. 'Cui dedit ergo?' Sibi.
  1. Carpere causidicus fertur mea carmina: qui sit,
  2. Nescio: si sciero, vae tibi, causidice.
  1. Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam
  2. Oscula commendo deliciasque meas,
  3. Parvola ne nigras horrescat Erotion umbras
  4. Oraque Tartarei prodigiosa canis.
  5. Inpletura fuit sextae modo frigora brumae,
  6. Vixisset totidem ni minus illa dies.
  7. Inter tam veteres ludat lasciva patronos
  8. Et nomen blaeso garriat ore meum.
  9. Mollia non rigidus caespes tegat ossa, nec illi,
  10. Terra, gravis fueris: non fuit illa tibi.
  1. Dum sibi redire de Patrensibus fundis
  2. Ducena clamat coccinatus Euclides
  3. Corinthioque plura de suburbano
  4. Longumque pulchra stemma repetit a Leda
  5. Et suscitanti Leito reluctatur:
  6. Equiti superbo, nobili, locupleti
  7. Cecidit repente magna de sinu clavis.
  8. Numquam, Fabulle, nequior fuit clavis.
  1. Laudatus nostro quidam, Faustine, libello
  2. Dissimulat, quasi nil debeat: inposuit
  1. Puella senibus dulcior mihi cycnis,
  2. Agna Galaesi mollior Phalantini,
  3. Concha Lucrini delicatior stagni,
  4. Cui nec lapillos praeferas Erythraeos,
  5. Nec modo politum pecudis Indicae dentem
  6. Nivesque primas liliumque non tactum;
  7. Quae crine vicit Baetici gregis vellus
  8. Rhenique nodos aureamque nitelam;
  9. Fragravit ore, quod rosarium Paesti,
  10. Quod Atticarum prima mella cerarum,
  11. Quod sucinorum rapta de manu glaeba;
  12. Cui conparatus indecens erat pavo,
  13. Inamabilis sciurus et frequens phoenix:
  14. Adhuc recenti tepet Erotion busto,
  15. Quam pessimorum lex amara fatorum
  16. Sexta peregit hieme, nec tamen tota,
  17. Nostros amores gaudiumque lususque—
  18. Et esse tristem me meus vetat Paetus,
  19. Pectusque pulsans pariter et comam vellens:
  20. 'Deflere non te vernulae pudet mortem?
  21. Ego coniugem' inquit 'extuli, et tamen vivo,
  22. Notam, superbam, nobilem, locupletem.'
  23. Quid esse nostro fortius potest Paeto?
  24. Ducentiens accepit, et tamen vivit.
  1. Calliodorus habet censum—quis nescit?—equestrem,
  2. Sexte, sed et fratrem Calliodorus habet.
  3. 'Quadringenta seca' qui dicit σῦκα μερίζει:
  4. Uno credis equo posse sedere duos?
  5. Quid cum fratre tibi, quid cum Polluce molesto?
  6. Non esset Pollux si tibi, Castor eras.
  7. Unus cum sitis, duo, Calliodore, sedebis?
  8. Surge: σολοικισμὸν, Calliodore, facis.
  9. Aut imitare genus Ledae—cum fratre sedere
  10. Non potes—: alternis, Calliodore, sede.
  1. Supremas tibi triciens in anno
  2. Signanti tabulas, Charine, misi
  3. Hyblaeis madidas thymis placentas.
  4. Defeci: miserere iam, Charine:
  5. Signa rarius, aut semel fac illud,
  6. Mentitur tua quod subinde tussis.
  7. Excussi loculosque sacculumque:
  8. Croeso divitior licet fuissem,
  9. Iro pauperior forem, Charine,
  10. Si conchem totiens meam comesses.
  1. Pinxisti Venerem, colis, Artemidore, Minervam:
  2. Et miraris, opus displicuisse tuum?
  1. Spadone cum sis eviratior fluxo,
  2. Et concubino mollior Celaenaeo,
  3. Quem sectus ululat matris entheae Gallus,
  4. Theatra loqueris et gradus et edicta,
  5. Trabeasque et Idus fibulasque censusque,
  6. Et pumicata pauperes manu monstras.
  7. Sedere in equitum liceat an tibi scamnis,
  8. Videbo, Didyme: non licet maritorum.
  1. Callidus effracta nummos fur auferet arca,
  2. Prosternet patrios impia flamma lares:
  3. Debitor usuram pariter sortemque negabit,
  4. Non reddet sterilis semina iacta seges:
  5. Dispensatorem fallax spoliabit amica,
  6. Mercibus extructas obruet unda rates.
  7. Extra fortunam est, quidquid donatur amicis:
  8. Quas dederis, solas semper habebis opes.
  1. Thais habet nigros, niveos Laecania dentes.
  2. Quae ratio est? Emptos haec habet, illa suos.
  1. Quid factum est, rogo, quid repente factum,
  2. Ad cenam mihi, Dento, quod vocanti—
  3. Quis credat?—quater ausus es negare?
  4. Sed nec respicis et fugis sequentem,
  5. Quem thermis modo quaerere et theatris
  6. Et conclavibus omnibus solebas.
  7. Sic est, captus es unctiore mensa
  8. Et maior rapuit canem culina.
  9. Iam te, sed cito, cognitum et relictum
  10. Cum fastidierit popina dives,
  11. Antiquae venies ad ossa cenae.
  1. Dicis formosam, dicis te, Bassa, puellam.
  2. Istud quae non est dicere, Bassa, solet.
  1. Basia dum nolo nisi quae luctantia carpsi,
  2. Et placet ira mihi plus tua, quam facies,
  3. Ut te saepe rogem, caedo, Diadumene, saepe:
  4. Consequor hoc, ut me nec timeas nec ames.
  1. Numquam se cenasse domi Philo iurat, et hoc est:
  2. Non cenat, quotiens nemo vocavit eum.
  1. Quid non cogit amor? secuit nolente capillos
  2. Encolpos domino, non prohibente tamen.
  3. Permisit flevitque Pudens: sic cessit habenis
  4. Audaci questus de Phaethonte pater:
  5. Talis raptus Hylas, talis deprensus Achilles
  6. Deposuit gaudens, matre dolente, comas.
  7. Sed tu ne propera—brevibus ne crede capillis—
  8. Tardaque pro tanto munere, barba, veni.
  1. Vidissem modo forte cum sedentem
  2. Solum te, Labiene, tres putavi.
  3. Calvae me numerus tuae fefellit:
  4. Sunt illinc tibi, sunt et hinc capilli,
  5. Quales vel puerum decere possunt;
  6. Nudumst in medio caput, nec ullus
  7. In longa pilus area notatur.
  8. Hic error tibi profuit Decembri,
  9. Tum, cum prandia misit Imperator:
  10. Cum panariolis tribus redisti.
  11. Talem Geryonem fuisse credo.
  12. Vites, censeo, porticum Philippi:
  13. Si te viderit Hercules, peristi.
  1. Ceno domi quotiens, nisi te, Charopine, vocavi,
  2. Protinus ingentes sunt inimicitiae,
  3. Meque potes stricto medium transfigere ferro,
  4. Si nostrum sine te scis caluisse focum.
  5. Nec semel ergo mihi furtum fecisse licebit?
  6. Inprobius nihil est hac, Charopine, gula.
  7. Desine iam nostram, precor, observare culinam,
  8. Atque aliquando meus det tibi verba cocus.
  1. Hic, qui libellis praegravem gerit laevam,
  2. Notariorum quem premit chorus levis,
  3. Qui codicillis hinc et inde prolatis
  4. Epistulisque commodat gravem voltum
  5. Similis Catoni Tullioque Brutoque,
  6. Exprimere, Rufe, fidiculae licet cogant,
  7. Have Latinum, χαῖρε non potest Graecum.
  8. Si fingere istud me putas, salutemus.
  1. Quae mihi praestiteris memini semperque tenebo.
  2. Cur igitur taceo, Postume? Tu loqueris.
  3. Incipio quotiens alicui tua dona referre,
  4. Protinus exclamat 'Dixerat ipse mihi.'
  5. Non belle quaedam faciunt duo: sufficit unus
  6. Huic operi: si vis, ut loquar, ipse tace.
  7. Crede mihi, quamvis ingentia, Postume, dona
  8. Auctoris pereunt garrulitate sui.
  1. Colchida quid scribis, quid scribis, amice, Thyesten?
  2. Quo tibi vel Nioben, Basse, vel Andromachen?
  3. Materia est, mihi crede, tuis aptissima chartis
  4. Deucalion vel, si non placet hic, Phaethon.
  1. Extemporalis factus est meus rhetor:
  2. Calpurnium non scripsit, et salutavit.
  1. Dic mihi, quem portas, volucrum regina? 'Tonantem.'
  2. Nulla manu quare fulmina gestat? 'Amat.'
  3. Quo calet igne deus? 'Pueri.' Cur mitis aperto
  4. Respicis ore Iovem? 'De Ganymede loquor.'
  1. Cui tradas, Lupe, filium magistro,
  2. Quaeris sollicitus diu rogasque.
  3. Omnes grammaticosque rhetorasque
  4. Devites, moneo: nihil sit illi
  5. Cum libris Ciceronis aut Maronis,
  6. Famae Tutilium suae relinquat;
  7. Si versus facit, abdices poetam.
  8. Artes discere vult pecuniosas?
  9. Fac discat citharoedus aut choraules;
  10. Si duri puer ingeni videtur,
  11. Praeconem facias vel architectum.
  1. Cum voco te dominum, noli tibi, Cinna, placere:
  2. Saepe etiam servum sic resaluto tuum.
  1. Cras te victurum, cras dicis, Postume, semper.
  2. Dic mihi, cras istud, Postume, quando venit?
  3. Quam longe cras istud, ubi est? aut unde petendum?
  4. Numquid apud Parthos Armeniosque latet?
  5. Iam cras istud habet Priami vel Nestoris annos.
  6. Cras istud quanti, dic mihi, possit emi?
  7. Cras vives? hodie iam vivere, Postume, serum est:
  8. Ille sapit, quisquis, Postume, vixit heri.
  1. Quod non argentum, quod non tibi mittimus aurum,
  2. Hoc facimus causa, Stella diserte, tua.
  3. Quisquis magna dedit, voluit sibi magna remitti;
  4. Fictilibus nostris exoneratus eris.