Epigrammata
Martial
Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.
- molesti potius, quam ut officiosi esse videamur; nedum
- in hac provinciali solitudine, ubi nisi etiam intemperan-
- ter studemus, et sine solacio et sine excusatione se-
- cessimus. Accipe ergo rationem. In qua hoc maximum
- et primum est, quod civitatis aures, quibus adsueveram,
- quaero et videor mihi in alieno foro litigare; si quid
- est enim, quod in libellis meis placeat, dictavit auditor:
- illam iudiciorum subtilitatem, illud materiarum inge-
- nium, bibliothecas, theatra, convictus, in quibus studere
- se voluptates non sentiunt, ad summam omnium illa,
- quae delicati reliquimus, desideramus quasi destituti.
- Accedit his municipalium robigo dentium et iudici loco
- livor, et unus aut alter mali, in pusillo loco multi;
- adversus quod difficile est habere cotidie bonum sto-
- machum: ne mireris igitur abiecta ab indignante quae
- a gestiente fieri solebant. Ne quid tamen et advenienti
- tibi ab urbe et exigenti negarem—cui non refero
- gratiam, si tantum ea praesto quae possum—, im-
- peravi mihi, quod indulgere consueram, et studui pau-
- cissimis diebus, ut familiarissimas mihi aures tuas ex-
- ciperem adventoria sua. Tu velim ista, quae tantum apud
- te non periclitantur, diligenter aestimare et excutere non
- graveris; et, quod tibi difficillimum est, de nugis nostris
- iudices nitore seposito, ne Romam, si ita decreveris, non
- Hispaniensem librum mittamus, sed Hispanum.
- Retia dum cessant latratoresque Molossi
- Et non invento silva quiescit apro,
- Otia, Prisce, brevi poteris donare libello.
- Hora nec aestiva est nec tibi tota perit.
- Ad populos mitti qui nuper ab Urbe solebas,
- Ibis, io, Romam nunc peregrine liber
- Auriferi de gente Tagi tetricique Salonis,
- Dat patrios amnes quos mihi terra potens.
- Non tamen hospes eris, nec iam potes advena dici,
- Cuius habet fratres tot domus alta Remi.
- Iure tuo veneranda novi pete limina templi,
- Reddita Pierio sunt ubi tecta choro.
- Vel si malueris, prima gradiere Subura;
- Atria sunt illic consulis alta mei:
- Laurigeros habitat facundus Stella penatis,
- Clarus Hyanteae Stella sititor aquae;
- Fons ibi Castalius vitreo torrente superbit,
- Unde novem dominas saepe bibisse ferunt:
- Ille dabit populo patribusque equitique legendum,
- Nec nimium siccis perleget ipse genis.
- Quid titulum poscis? versus duo tresve legantur,
- Clamabunt omnes te, liber, esse meum.
- Quod Flacco Varioque fuit summoque Maroni
- Maecenas, atavis regibus ortus eques,
- Gentibus et populis, hoc te mihi, Prisce Terenti,
- Fama fuisse loquax chartaque dicet anus
- Tu facis ingenium, tu, si quid posse videmur;
- Tu das ingenuae ius mihi pigritiae.
- Macte animi, quem rarus habes, morumque tuorum,
- Quos Numa, quos hilaris possit habere Cato.
- Largiri, praestare, breves extendere census,
- Et dare quae faciles vix tribuere dei,
- Nunc licet et fas est. Sed tu sub principe duro
- Temporibusque malis ausus es esse bonus.
- Longior undecimi nobis decimique libelli
- Artatus labor est et breve rasit opus.
- Plura legant vacui, quibus otia tuta dedisti:
- Haec lege tu, Caesar; forsan et illa leges.
- Quae modo litoreos ibatis carmina Pyrgos,
- Ite sacra—iam non pulverulenta—via.
- Contigit Ausoniae procerum mitissimus aulae
- Nerva: licet toto nunc Helicone frui:
- Recta fides, hilaris clementia, cauta potestas
- Iam redeunt; longi terga dedere metus.
- Hoc populi gentesque tuae, pia Roma, precantur:
- Dux tibi sit semper talis, et iste diu.
- Toto vertice quot gerit capillos,
- Annos si tot habet Ligeia, trima est.
- Terrarum dea gentiumque Roma,
- Cui par est nihil et nihil secundum,
- Traiani modo laeta cum futuros
- Tot per saecula conputaret annos,
- Et fortem iuvenemque Martiumque
- In tanto duce militem videret,
- Dixit praeside gloriosa tali:
- 'Parthorum proceres ducesque Serum,
- Thraces, Sauromatae, Getae, Britanni,
- Possum ostendere Caesarem; venite.'
- Palma regit nostros, mitissime Caesar, Hiberos,
- Et placido fruitur pax peregrina iugo.
- Ergo agimus laeti tanto pro munere grates: