Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. De cathedra quotiens surgis—iam saepe notavi—
  2. Pedicant miserae, Lesbia, te tunicae.
  3. Quas cum conata es dextra, conata sinistra
  4. Vellere, cum lacrimis eximis et gemitu:
  5. Sic constringuntur gemina Symplegade culi
  6. Et nimias intrant cyaneasque natis.
  7. Emendare cupis vitium deforme? docebo:
  8. Lesbia, nec surgas censeo, nec sedeas.
  1. Habere amicam nolo, Flacce, subtilem,
  2. Cuius lacertos anuli mei cingant,
  3. Quae clune nudo radat et genu pungat,
  4. Cui serra lumbis, cuspis eminet culo.
  5. Sed idem amicam nolo mille librarum.
  6. Carnarius sum, pinguiarius non sum.
  1. Thaida tam tenuem potuisti, Flacce, videre?
  2. Tu, puto, quod non est, Flacce, videre potes.
  1. Non est mentitus, qui te mihi dixit habere
  2. Formosam carnem, Lydia, non faciem.
  3. Est ita, si taceas et si tam muta recumbas,
  4. Quam silet in cera vultus et in tabula.
  5. Sed quotiens loqueris, carnem quoque, Lydia, perdis,
  6. Et sua plus nulli, quam tibi, lingua nocet.
  7. Audiat aedilis ne te videatque caveto:
  8. Portentum est, quotiens coepit imago loqui.
  1. Tanta tibi est animi probitas orisque, Safroni,
  2. Ut mirer fieri te potuisse patrem.
  1. Uxor, vade foras, aut moribus utere nostris:
  2. Non sum ego nec Curius nec Numa nec Tatius.
  3. Me iucunda iuvant tractae per pocula noctes:
  4. Tu properas pota surgere tristis aqua.
  5. Tu tenebris gaudes: me ludere teste lucerna
  6. Et iuvat admissa rumpere luce latus.
  7. Fascia te tunicaeque obscuraque pallia celant:
  8. At mihi nulla satis nuda puella iacet.
  9. Basia me capiunt blandas imitata columbas:
  10. Tu mihi das, aviae qualia mane soles.
  11. Nec motu dignaris opus nec voce iuvare
  12. Nec digitis, tamquam tura merumque pares:
  13. Masturbabantur Phrygii post ostia servi,
  14. Hectoreo quotiens sederat uxor equo,
  15. Et quamvis Ithaco stertente pudica solebat
  16. Illic Penelope semper habere manum.
  17. Pedicare negas: dabat hoc Cornelia Graccho,
  18. Iulia Pompeio, Porcia, Brute, tibi;
  19. Dulcia Dardanio nondum miscente ministro
  20. Pocula Iuno fuit pro Ganymede Iovi.
  21. Si te delectat gravitas, Lucretia toto
  22. Sis licet usque die: Lai+da nocte volo.
  1. Mittebas libram, quadrantem, Garrice, mittis.
  2. Saltem semissem, Garrice, solve mihi.
  1. Vibi Maxime, si vacas havere,
  2. Hoc tantum lege: namque et occupatus
  3. Et non es nimium laboriosus.
  4. Transis hos quoque quattuor? sapisti.
  1. Explicitum nobis usque ad sua cornua librum
  2. Et quasi perlectum, Septiciane, refers.
  3. Omnia legisti. Credo, scio, gaudeo, verum est.
  4. Perlegi libros sic ego quinque tuos.
  1. Quamvis tam longo possis satur esse libello,
  2. Lector, adhuc a me disticha pauca petis.
  3. Sed Lupus usuram puerique diaria poscunt.
  4. Lector, solve. Taces dissimulasque? Vale.
  1. Valerius Martialis Prisco suo S.
  2. Scio me patrocinium debere contumacissimae trienni
  3. desidiae; quo absolvenda non esset inter illas quoque
  4. urbicas occupationes, quibus facilius consequimur, ut
  5. molesti potius, quam ut officiosi esse videamur; nedum
  6. in hac provinciali solitudine, ubi nisi etiam intemperan-
  7. ter studemus, et sine solacio et sine excusatione se-
  8. cessimus. Accipe ergo rationem. In qua hoc maximum
  9. et primum est, quod civitatis aures, quibus adsueveram,
  10. quaero et videor mihi in alieno foro litigare; si quid
  11. est enim, quod in libellis meis placeat, dictavit auditor:
  12. illam iudiciorum subtilitatem, illud materiarum inge-
  13. nium, bibliothecas, theatra, convictus, in quibus studere
  14. se voluptates non sentiunt, ad summam omnium illa,
  15. quae delicati reliquimus, desideramus quasi destituti.
  16. Accedit his municipalium robigo dentium et iudici loco
  17. livor, et unus aut alter mali, in pusillo loco multi;
  18. adversus quod difficile est habere cotidie bonum sto-
  19. machum: ne mireris igitur abiecta ab indignante quae
  20. a gestiente fieri solebant. Ne quid tamen et advenienti
  21. tibi ab urbe et exigenti negarem—cui non refero
  22. gratiam, si tantum ea praesto quae possum—, im-
  23. peravi mihi, quod indulgere consueram, et studui pau-
  24. cissimis diebus, ut familiarissimas mihi aures tuas ex-
  25. ciperem adventoria sua. Tu velim ista, quae tantum apud
  26. te non periclitantur, diligenter aestimare et excutere non
  27. graveris; et, quod tibi difficillimum est, de nugis nostris
  28. iudices nitore seposito, ne Romam, si ita decreveris, non
  29. Hispaniensem librum mittamus, sed Hispanum.
  1. Retia dum cessant latratoresque Molossi
  2. Et non invento silva quiescit apro,
  3. Otia, Prisce, brevi poteris donare libello.
  4. Hora nec aestiva est nec tibi tota perit.
  1. Ad populos mitti qui nuper ab Urbe solebas,
  2. Ibis, io, Romam nunc peregrine liber
  3. Auriferi de gente Tagi tetricique Salonis,
  4. Dat patrios amnes quos mihi terra potens.
  5. Non tamen hospes eris, nec iam potes advena dici,
  6. Cuius habet fratres tot domus alta Remi.
  7. Iure tuo veneranda novi pete limina templi,
  8. Reddita Pierio sunt ubi tecta choro.
  9. Vel si malueris, prima gradiere Subura;
  10. Atria sunt illic consulis alta mei:
  11. Laurigeros habitat facundus Stella penatis,
  12. Clarus Hyanteae Stella sititor aquae;
  13. Fons ibi Castalius vitreo torrente superbit,
  14. Unde novem dominas saepe bibisse ferunt:
  15. Ille dabit populo patribusque equitique legendum,
  16. Nec nimium siccis perleget ipse genis.
  17. Quid titulum poscis? versus duo tresve legantur,
  18. Clamabunt omnes te, liber, esse meum.
  1. Quod Flacco Varioque fuit summoque Maroni
  2. Maecenas, atavis regibus ortus eques,
  3. Gentibus et populis, hoc te mihi, Prisce Terenti,
  4. Fama fuisse loquax chartaque dicet anus
  5. Tu facis ingenium, tu, si quid posse videmur;
  6. Tu das ingenuae ius mihi pigritiae.
  7. Macte animi, quem rarus habes, morumque tuorum,
  8. Quos Numa, quos hilaris possit habere Cato.
  9. Largiri, praestare, breves extendere census,
  10. Et dare quae faciles vix tribuere dei,
  11. Nunc licet et fas est. Sed tu sub principe duro
  12. Temporibusque malis ausus es esse bonus.
  1. Longior undecimi nobis decimique libelli
  2. Artatus labor est et breve rasit opus.
  3. Plura legant vacui, quibus otia tuta dedisti:
  4. Haec lege tu, Caesar; forsan et illa leges.
  1. Quae modo litoreos ibatis carmina Pyrgos,
  2. Ite sacra—iam non pulverulenta—via.
  3. Contigit Ausoniae procerum mitissimus aulae
  4. Nerva: licet toto nunc Helicone frui:
  5. Recta fides, hilaris clementia, cauta potestas
  6. Iam redeunt; longi terga dedere metus.
  7. Hoc populi gentesque tuae, pia Roma, precantur:
  8. Dux tibi sit semper talis, et iste diu.
  1. Toto vertice quot gerit capillos,
  2. Annos si tot habet Ligeia, trima est.
  1. Terrarum dea gentiumque Roma,
  2. Cui par est nihil et nihil secundum,
  3. Traiani modo laeta cum futuros
  4. Tot per saecula conputaret annos,
  5. Et fortem iuvenemque Martiumque
  6. In tanto duce militem videret,
  7. Dixit praeside gloriosa tali:
  8. 'Parthorum proceres ducesque Serum,
  9. Thraces, Sauromatae, Getae, Britanni,
  10. Possum ostendere Caesarem; venite.'
  1. Palma regit nostros, mitissime Caesar, Hiberos,
  2. Et placido fruitur pax peregrina iugo.
  3. Ergo agimus laeti tanto pro munere grates:
  4. Misisti mores in loca nostra tuos.
  1. Habet Africanus miliens, tamen captat.
  2. Fortuna multis dat nimis, satis nulli.
  1. Parthenio dic, Musa, tuo nostroque salutem:
  2. Nam quis ab Aonio largius amne bibit?
  3. Cuius Pipleo lyra clarior exit ab antro?
  4. Quem plus Pierio de grege Phoebus amat?
  5. Et si forte—sed hoc vix est sperare—vacabit,
  6. Tradat ut ipse duci carmina nostra, roga,
  7. Quattuor et tantum timidumque brevemque libellum
  8. Commendet verbis 'Hunc tua Roma legit.'
  1. Omnia promittis, cum tota nocte bibisti;
  2. Mane nihil praestas. Pollio, mane bibe.
  1. Genus, Aucte, lucri divites habent iram:
  2. Odisse, quam donare, vilius constat.
  1. Parcius utaris, moneo, rapiente veredo,
  2. Prisce, nec in lepores tam violentus eas.
  3. Saepe satisfecit praedae venator, et acri
  4. Decidit excussus, nec rediturus, equo.
  5. Insidias et campus habet: nec fossa nec agger
  6. Nec sint saxa licet, fallere plana solent.
  7. Non deerit qui tanta tibi spectacula praestet,
  8. Invidia fati sed leviore cadat.
  9. Si te delectant animosa pericula, Tuscis
  10. —Tutior est virtus—insidiemur apris.
  11. Quid te frena iuvant temeraria? saepius illis,
  12. Prisce, datum est equitem rumpere, quam leporem.
  1. Quidquid Parrhasia nitebat aula,
  2. Donatum est oculis deisque nostris.
  3. Miratur Scythicas virentis auri
  4. Flammas Iuppiter, et stupet superbi
  5. Regis delicias gravesque lusus:
  6. Haec sunt pocula, quae decent Tonantem,
  7. Haec sunt, quae Phrygium decent ministrum.
  8. Omnes cum Iove nunc sumus beati;
  9. At nuper—pudet, a pudet fateri—
  10. Omnes cum Iove pauperes eramus.
  1. Addixti, Labiene, tres agellos;
  2. Emisti, Labiene, tres cinaedos:
  3. Pedicas, Labiene, tres agellos.
  1. Quare tam multis a te, Laetine, diebus
  2. Non abeat febris, quaeris et usque gemis.
  3. Gestatur tecum pariter pariterque lavatur;
  4. Cenat boletos, ostrea, sumen, aprum;
  5. Ebria Setino fit saepe et saepe Falerno,
  6. Nec nisi per niveam Caecuba potat aquam;
  7. Circumfusa rosis et nigra recumbit amomo,
  8. Dormit et in pluma purpureoque toro.
  9. Cum recubet pulchre, cum tam bene vivat apud te,
  10. Ad Damam potius vis tua febris eat?
  1. Dum tu forsitan inquietus erras
  2. Clamosa, Iuvenalis, in Subura,
  3. Aut collem dominae teris Dianae;
  4. Dum per limina te potentiorum
  5. Sudatrix toga ventilat vagumque
  6. Maior Caelius et minor fatigant:
  7. Me multos repetita post Decembres
  8. Accepit mea rusticumque fecit
  9. Auro Bilbilis et superba ferro.
  10. Hic pigri colimus labore dulci
  11. Boterdum Plateamque—Celtiberis
  12. Haec sunt nomina crassiora terris—:
  13. Ingenti fruor inproboque somno,
  14. Quem nec tertia saepe rumpit hora,
  15. Et totum mihi nunc repono, quidquid
  16. Ter denos vigilaveram per annos.
  17. Ignota est toga, sed datur petenti
  18. Rupta proxima vestis a cathedra.
  19. Surgentem focus excipit superba
  20. Vicini strue cultus iliceti,
  21. Multa vilica quem coronat olla.
  22. Venator sequitur, sed ille quem tu
  23. Secreta cupias habere silva;
  24. Dispensat pueris rogatque longos
  25. Levis ponere vilicus capillos.
  26. Sic me vivere, sic iuvat perire.
  1. In thermis sumit lactucas, ova, lacertum,
  2. Et cenare domi se negat Aemilius.
  1. Quare non habeat, Fabulle, quaeris
  2. Uxorem Themison? habet sororem.
  1. Municipem rigidi quis te, Marcella, Salonis
  2. Et genitam nostris quis putet esse locis?
  3. Tam rarum, tam dulce sapis. Palatia dicent,
  4. Audierint si te vel semel, esse suam;
  5. Nulla nec in media certabit nata Subura
  6. Nec Capitolini collis alumna tibi;
  7. Nec cito ridebit peregrini gloria partus,
  8. Romanam deceat quam magis esse nurum.
  9. Tu desiderium dominae mihi mitius urbis
  10. Esse iubes: Romam tu mihi sola facis.
  1. Quam sit lusca Philaenis indecenter,
  2. Vis dicam breviter tibi, Fabulle?
  3. Esset caeca decentior Philaenis.
  1. Dentibus atque comis—nec te pudet—uteris emptis.
  2. Quid facies oculo, Laelia? non emitur.
  1. O iucunda, covinne, solitudo,
  2. Carruca magis essedoque gratum
  3. Facundi mihi munus Aeliani!
  4. Hic mecum licet, hic, Iuvate, quidquid
  5. In buccam tibi venerit, loquaris:
  6. Non rector Libyci niger caballi,
  7. Succinctus neque cursor antecedit;
  8. Nusquam est mulio: mannuli tacebunt.
  9. O si conscius esset hic Avitus,
  10. Aurem non ego tertiam timerem.
  11. Totus quam bene sic dies abiret!
  1. Cum rogo te nummos sine pignore, 'non habeo' inquis;
  2. Idem, si pro me spondet agellus, habes:
  3. Quod mihi non credis veteri, Telesine, sodali,
  4. Credis coliculis arboribusque meis.