Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. Sic inter veteres legar poetas,
  2. Nec multos mihi praeferas priores,
  3. Uno sed tibi sim minor Catullo.
  1. Ad lapidem Torquatus habet praetoria quartum;
  2. Ad quartum breve rus emit Otacilius.
  3. Torquatus nitidas vario de marmore thermas
  4. Extruxit; cucumam fecit Otacilius.
  5. Disposuit daphnona suo Torquatus in agro;
  6. Castaneas centum sevit Otacilius.
  7. Consule Torquato vici fuit ille magister,
  8. Non minor in tanto visus honore sibi.
  9. Grandis ut exiguam bos ranam ruperat olim,
  10. Sic, puto, Torquatus rumpet Otacilium.
  1. Plorat Eros, quotiens maculosae pocula murrae
  2. Inspicit aut pueros nobiliusve citrum,
  3. Et gemitus imo ducit de pectore, quod non
  4. Tota miser coe+mat Saepta feratque domum.
  5. Quam multi faciunt, quod Eros, sed lumine sicco!
  6. Pars maior lacrimas ridet et intus habet.
  1. Cum duo venissent ad Phyllida mane fututum
  2. Et nudam cuperet sumere uterque prior,
  3. Promisit pariter se Phyllis utrique daturam,
  4. Et dedit: ille pedem sustulit, hic tunicam.
  1. Si quid nostra tuis adicit vexatio rebus,
  2. Mane vel a media nocte togatus ero
  3. Stridentesque feram flatus aquilonis iniqui
  4. Et patiar nimbos excipiamque nives.
  5. Sed si non fias quadrante beatior uno
  6. Per gemitus nostros ingenuasque cruces,
  7. Parce, precor, fesso vanosque remitte labores,
  8. Qui tibi non prosunt et mihi, Galle, nocent.
  1. Raros colligis hinc et hinc capillos
  2. Et latum nitidae, Marine, calvae
  3. Campum temporibus tegis comatis;
  4. Sed moti redeunt iubente vento
  5. Reddunturque sibi caputque nudum
  6. Cirris grandibus hinc et inde cingunt:
  7. Inter Spendophorum Telesphorumque
  8. Cydae stare putabis Hermerotem.
  9. Vis tu simplicius senem fateri,
  10. Ut tandem videaris unus esse!
  11. Calvo turpius est nihil comato.
  1. Miraris, quare dormitum non eat Afer?
  2. Accumbat cum qua, Caediciane, vides.
  1. Iam senior Ladon Tiberinae nauta carinae
  2. Proxima dilectis rura paravit aquis.
  3. Quae cum saepe vagus premeret torrentibus undis
  4. Thybris et hiberno rumperet arva lacu,
  5. Emeritam puppem, ripa quae stabat in alta,
  6. Inplevit saxis obposuitque vadis.
  7. Sic nimias avertit aquas. Quis credere posset?
  8. Auxilium domino mersa carina tulit.
  1. Nemo nova caluit sic inflammatus amica,
  2. Flagravit quanto Laurus amore pilae.
  3. Sed qui primus erat lusor dum floruit aetas,
  4. Nunc postquam desi=t ludere, prima pila est.
  1. Octobres age sentiat Kalendas
  2. Facundi pia Roma Restituti:
  3. Linguis omnibus et favete votis;
  4. Natalem colimus, tacete lites.
  5. Absit cereus aridi clientis,
  6. Et vani triplices brevesque mappae
  7. Expectent gelidi iocos Decembris.
  8. Certent muneribus beatiores:
  9. Agrippae tumidus negotiator
  10. Cadmi municipes ferat lacernas;
  11. Pugnorum reus ebriaeque noctis
  12. Cenatoria mittat advocato;
  13. Infamata virum puella vicit,
  14. Veros sardonychas, sed ipsa tradat;
  15. Mirator veterum senex avorum
  16. Donet Phidiaci toreuma caeli;
  17. Venator leporem, colonus haedum,
  18. Piscator ferat aequorum rapinas.
  19. Si mittit sua quisque, quid poetam
  20. Missurum tibi, Restitute, credis?
  1. Omnes persequeris praetorum, Cotta, libellos;
  2. Accipis et ceras. Officiosus homo es.
  1. Iuno labor, Polyclite, tuus et gloria felix,
  2. Phidiacae cuperent quam meruisse manus,
  3. Ore nitet tanto, quanto superasset in Ide
  4. Iudice convictas non dubitante deas.
  5. Iunonem, Polyclite, suam nisi frater amaret,
  6. Iunonem poterat frater amare tuam.
  1. Quid vellis vetulum, Ligeia, cunnum?
  2. Quid busti cineres tui lacessis?
  3. Tales munditiae decent puellas
  4. —Nam tu iam nec anus potes videri—;
  5. Istud, crede mihi, Ligeia, belle
  6. Non mater facit Hectoris, sed uxor.
  7. Erras, si tibi cunnus hic videtur,
  8. Ad quem mentula pertinere desi=t.
  9. Quare si pudor est, Ligeia, noli
  10. Barbam vellere mortuo leoni.
  1. Omnes eunuchos habet Almo nec arrigit ipse:
  2. Et queritur, pariat quod sua Polla nihil.
  1. Marri, quietae cultor et comes vitae,
  2. Quo cive prisca gloriatur Atina,
  3. Has tibi gemellas barbari decus luci
  4. Conmendo pinus ilicesque Faunorum
  5. Et semidocta vilici manu structas
  6. Tonantis aras horridique Silvani,
  7. Quas pinxit agni saepe sanguis aut haedi,
  8. Dominamque sancti virginem deam templi,
  9. Et quem sororis hospitem vides castae
  10. Martem mearum principem Kalendarum,
  11. Et delicatae laureum nemus Florae,
  12. In quod Priapo persequente confugit.
  13. Hoc omne agelli mite parvuli numen
  14. Seu tu cruore sive ture placabis:
  15. 'Ubicumque vester Martialis est,' dices,
  16. 'Hac, ecce, mecum dextera litat vobis
  17. Absens sacerdos; vos putate praesentem
  18. Et date duobus quidquid alter optabit.'
  1. Si prior Euganeas, Clemens, Helicaonis oras
  2. Pictaque pampineis videris arva iugis,
  3. Perfer Atestinae nondum vulgata Sabinae
  4. Carmina, purpurea sed modo culta toga.
  5. Ut rosa delectat, metitur quae pollice primo,
  6. Sic nova nec mento sordida charta iuvat.
  1. Non mea Massylus servat pomaria serpens,
  2. Regius Alcinoi nec mihi servit ager,
  3. Sed Nomentana securus germinat hortus
  4. Arbore, nec furem plumbea mala timent.
  5. Haec igitur media quae sunt modo nata Subura
  6. Mittimus autumni cerea poma mei.
  1. Infantem tibi vir, tibi, Galla, remisit adulter.
  2. Hi, puto, non dubie se futuisse negant.
  1. Saepe loquar nimium gentes quod, Avite, remotas,
  2. Miraris, Latia factus in urbe senex,
  3. Auriferumque Tagum sitiam patriumque Salonem
  4. Et repetam saturae sordida rura casae.
  5. Illa placet tellus, in qua res parva beatum
  6. Me facit et tenues luxuriantur opes:
  7. Pascitur hic, ibi pascit ager; tepet igne maligno
  8. Hic focus, ingenti lumine lucet ibi;
  9. Hic pretiosa fames conturbatorque macellus,
  10. Mensa ibi divitiis ruris operta sui;
  11. Quattuor hic aestate togae pluresve teruntur,
  12. Autumnis ibi me quattuor una tegit.
  13. I, cole nunc reges, quidquid non praestat amicus
  14. Cum praestare tibi possit, Avite, locus.
  1. Dum levis arsura struitur Libitina papyro,
  2. Dum murram et casias flebilis uxor emit,
  3. Iam scrobe, iam lecto, iam pollinctore parato
  4. Heredem scripsit me Numa: convaluit.
  1. Addat cum mihi Caecubum minister
  2. Idaeo resolutior cinaedo,
  3. Quo nec filia cultior nec uxor
  4. Nec mater tua nec soror recumbit,
  5. Vis spectem potius tuas lucernas
  6. Aut citrum vetus Indicosque dentes?
  7. Suspectus tibi ne tamen recumbam,
  8. Praesta de grege sordidaque villa
  9. Tonsos, horridulos, rudes, pusillos
  10. Hircosi mihi filios subulci.
  11. Perdet te dolor hic: habere, Publi,
  12. Mores non potes hos et hos ministros.
  1. Si Romana forent haec Socratis ora, fuissent
  2. Iulius in Saturis qualia Rufus habet.
  1. Quid, stulte, nostris versibus tuos misces?
  2. Cum litigante quid tibi, miser, libro?
  3. Quid congregare cum leonibus volpes
  4. Aquilisque similes facere noctuas quaeris?
  5. Habeas licebit alterum pedem Ladae,
  6. Inepte, frustra crure ligneo curres.
  1. Elysio redeat si forte remissus ab agro
  2. Ille suo felix Caesare Gabba vetus,
  3. Qui Capitolinum pariter Gabbamque iocantes
  4. Audierit, dicet: 'Rustice Gabba, tace.'
  1. Qua factus ratione sit requiris,
  2. Qui numquam futuit, pater Philinus?
  3. Gaditanus, Avite, dicat istud,
  4. Qui scribit nihil et tamen poeta est.
  1. Municipes Augusta mihi quos Bilbilis acri
  2. Monte creat, rapidis quem Salo cingit aquis,
  3. Ecquid laeta iuvat vestri vos gloria vatis?
  4. Nam decus et nomen famaque vestra sumus,
  5. Nec sua plus debet tenui Verona Catullo
  6. Meque velit dici non minus illa suum.
  7. Quattuor accessit tricesima messibus aestas,
  8. Ut sine me Cereri rustica liba datis,
  9. Moenia dum colimus dominae pulcherrima Romae:
  10. Mutavere meas Itala regna comas.
  11. Excipitis placida reducem si mente, venimus;
  12. Aspera si geritis corda, redire licet.
  1. I nostro comes, i, libelle, Flavo
  2. Longum per mare, sed faventis undae,
  3. Et cursu facili tuisque ventis
  4. Hispanae pete Tarraconis arces:
  5. Illinc te rota tollet et citatus
  6. Altam Bilbilin et tuum Salonem
  7. Quinto forsitan essedo videbis.
  8. Quid mandem tibi, quaeris? Ut sodales
  9. Paucos, sed veteres et ante brumas
  10. Triginta mihi quattuorque visos
  11. Ipsa protinus a via salutes
  12. Et nostrum admoneas subinde Flavum,
  13. Iucundos mihi nec laboriosos
  14. Secessus pretio paret salubri,
  15. Qui pigrum faciant tuum parentem.
  16. Haec sunt. Iam tumidus vocat magister
  17. Castigatque moras, et aura portum
  18. Laxavit melior: vale, libelle:
  19. Navem, scis puto, non moratur unus.
  1. Quo tu, quo, liber otiose, tendis
  2. Cultus Sidone non cotidiana?
  3. Numquid Parthenium videre? Certe:
  4. Vadas et redeas inevolutus:
  5. Libros non legit ille, sed libellos;
  6. Nec Musis vacat, aut suis vacaret.
  7. Ecquid te satis aestimas beatum,
  8. Contingunt tibi si manus minores?
  9. Vicini pete porticum Quirini:
  10. Turbam non habet otiosiorem
  11. Pompeius vel Agenoris puella,
  12. Vel primae dominus levis carinae.
  13. Sunt illic duo tresve, qui revolvant
  14. Nostrarum tineas ineptiarum,
  15. Sed cum sponsio fabulaeque lassae
  16. De Scorpo fuerint et Incitato.
  1. Triste supercilium durique severa Catonis
  2. Frons et aratoris filia Fabricii
  3. Et personati fastus et regula morum
  4. Quidquid et in tenebris non sumus, ite foras.
  5. Clamant ecce mei 'Io Saturnalia' versus:
  6. Et licet et sub te praeside, Nerva, libet.
  7. Lectores tetrici salebrosum ediscite Santram:
  8. Nil mihi vobiscum est: iste liber meus est.
  1. Non urbana mea tantum Piplei+de gaudent
  2. Otia, nec vacuis auribus ista damus,
  3. Sed meus in Geticis ad Martia signa pruinis
  4. A rigido teritur centurione liber,
  5. Dicitur et nostros cantare Britannia versus.
  6. Quid prodest? Nescit sacculus ista meus.
  7. At quam victuras poteramus pangere chartas
  8. Quantaque Pieria proelia flare tuba,
  9. Cum pia reddiderint Augustum numina terris,
  10. Et Maecenatem si tibi, Roma, darent!
  1. Sacra laresque Phrygum, quos Troiae maluit heres
  2. Quam rapere arsuras Laomedontis opes,
  3. Scriptus et aeterno nunc primum Iuppiter auro
  4. Et soror et summi filia tota patris,
  5. Et qui purpureis iam tertia nomina fastis,
  6. Iane, refers Nervae; vos precor ore pio:
  7. Hunc omnes servate ducem, servate senatum;
  8. Moribus hic vivat principis, ille suis.
  1. Tanta tibi est recti reverentia, Caesar, et aequi,
  2. Quanta Numae fuerat: sed Numa pauper erat.
  3. Ardua res haec est, opibus non tradere mores
  4. Et, cum tot Croesos viceris, esse Numam.
  5. Si redeant veteres, ingentia nomina, patres,
  6. Elysium liceat si vacuare nemus:
  7. Te colet invictus pro libertate Camillus,
  8. Aurum Fabricius, te tribuente, volet;
  9. Te duce gaudebit Brutus, tibi Sulla cruentus
  10. Imperium tradet, cum positurus erit;
  11. Et te privato cum Caesare Magnus amabit,
  12. Donabit totas et tibi Crassus opes.
  13. Ipse quoque infernis revocatus Ditis ab umbris
  14. Si Cato reddatur, Caesarianus erit.
  1. Unctis falciferi senis diebus,
  2. Regnator quibus imperat fritillus,
  3. Versu ludere non laborioso
  4. Permittis, puto, pilleata Roma.
  5. Risisti; licet ergo, non vetamur.
  6. Pallentes procul hinc abite curae;
  7. Quidquid venerit obvium, loquamur
  8. Morosa sine cogitatione.
  9. Misce dimidios, puer, trientes,
  10. Quales Pythagoras dabat Neroni,
  11. Misce, Dindyme, sed frequentiores:
  12. Possum nil ego sobrius; bibenti
  13. Succurrent mihi quindecim poetae.
  14. Da nunc basia, sed Catulliana:
  15. Quae si tot fuerint, quot ille dixit,
  16. Donabo tibi Passerem Catulli.
  1. Iam certe stupido non dices, Paula, marito,
  2. Ad moechum quotiens longius ire voles,
  3. 'Caesar in Albanum iussit me mane venire,
  4. Caesar Circeios.' Iam stropha talis abi=t.
  5. Penelopae licet esse tibi sub principe Nerva:
  6. Sed prohibet scabies ingeniumque vetus.
  7. Infelix, quid ages? aegram simulabis amicam?
  8. Haerebit dominae vir comes ipse suae,
  9. Ibit et ad fratrem tecum matremque patremque.
  10. Quas igitur fraudes ingeniosa paras?
  11. Diceret hystericam se forsitan altera moecha
  12. In Sinuessano velle sedere lacu.
  13. Quanto tu melius, quotiens placet ire fututum,
  14. Quae verum mavis dicere, Paula, viro!
  1. Lassa quod hesterni spirant opobalsama dracti,
  2. Ultima quod curvo quae cadit aura croco;
  3. Poma quod hiberna maturescentia capsa,
  4. Arbore quod verna luxuriosus ager;
  5. De Palatinis dominae quod Serica prelis,
  6. Sucina virginea quod regelata manu;
  7. Amphora quod nigri, sed longe, fracta Falerni,
  8. Quod qui Sicanias detinet hortus apes;
  9. Quod Cosmi redolent alabastra focique deorum,
  10. Quod modo divitibus lapsa corona comis:
  11. Singula quid dicam? non sunt satis; omnia misce:
  12. Hoc fragrant pueri basia mane mei.
  13. Scire cupis nomen? si propter basia, dicam.
  14. Iurasti: nimium scire, Sabine, cupis.
  1. Clarus fronde Iovis, Romani fama coturni,
  2. Spirat Apellea redditus arte Memor.
  1. Contulit ad saturas ingentia pectora Turnus.
  2. Cur non ad Memoris carmina? Frater erat.
  1. Tolle, puer, calices tepidique toreumata Nili
  2. Et mihi secura pocula trade manu
  3. Trita patrum labris et tonso pura ministro;
  4. Anticus mensis restituatur honor.
  5. Te potare decet gemma, qui Mentora frangis
  6. In scaphium moechae, Sardanapalle, tuae.
  1. Ius tibi natorum vel septem, Zoile, detur,
  2. Dum matrem nemo det tibi, nemo patrem.
  1. Quisquis Flaminiam teris, viator,
  2. Noli nobile praeterire marmor.
  3. Urbis deliciae salesque Nili,
  4. Ars et gratia, lusus et voluptas,
  5. Romani decus et dolor theatri
  6. Atque omnes Veneres Cupidinesque
  7. Hoc sunt condita, quo Paris, sepulchro.
  1. Heredes, nolite brevem sepelire colonum:
  2. Nam terra est illi quantulacumque gravis.
  1. Sunt chartae mihi, quas Catonis uxor
  2. Et quas horribiles legant Sabinae:
  3. Hic totus volo rideat libellus
  4. Et sit nequior omnibus libellis.
  5. Qui vino madeat nec erubescat
  6. Pingui sordidus esse Cosmiano,
  7. Ludat cum pueris, amet puellas,
  8. Nec per circuitus loquatur illam,
  9. Ex qua nascimur, omnium parentem,
  10. Quam sanctus Numa mentulam vocabat.
  11. Versus hos tamen esse tu memento
  12. Saturnalicios, Apollinaris:
  13. Mores non habet hic meos libellus.
  1. Qui gravis es nimium, potes hinc iam, lector, abire
  2. Quo libet: urbanae scripsimus ista togae;
  3. Iam mea Lampsacio lascivit pagina versu
  4. Et Tartesiaca concrepat aera manu.
  5. O quotiens rigida pulsabis pallia vena,
  6. Sis gravior Curio Fabricioque licet!
  7. Tu quoque nequitias nostri lususque libelli
  8. Uda, puella, leges, sis Patavina licet.
  9. Erubuit posuitque meum Lucretia librum,
  10. Sed coram Bruto; Brute, recede: leget.
  1. Non omnis nostri nocturna est pagina libri:
  2. Invenies et quod mane, Sabine, legas.
  1. Donasti, Lupe, rus sub urbe nobis;
  2. Sed rus est mihi maius in fenestra.
  3. Rus hoc dicere, rus potes vocare?
  4. In quo ruta facit nemus Dianae,
  5. Argutae tegit ala quod cicadae,
  6. Quod formica die comedit uno,
  7. Clusae cui folium rosae corona est;