Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. Spero me secutum in libellis meis tale temperamen-
  2. tum, ut de illis queri non possit quisquis de se bene
  3. senserit, cum salva infimarum quoque personarum re-
  4. verentia ludant; quae adeo antiquis auctoribus defuit, ut
  5. nominibus non tantum veris abusi sint, sed et magnis.
  6. Mihi fama vilius constet et probetur in me novissimum
  7. ingenium. Absit a iocorum nostrorum simplicitate ma-
  8. lignus interpres nec epigrammata mea scribat: inprobe
  9. facit qui in alieno libro ingeniosus est. Lascivam ver-
  10. borum veritatem, id est epigrammaton linguam, excu-
  11. sarem, si meum esset exemplum: sic scribit Catullus, sic
  12. Marsus, sic Pedo, sic Gaetulicus, sic quicumque perlegi-
  13. tur. Si quis tamen tam ambitiose tristis est, ut apud
  14. illum in nulla pagina latine loqui fas sit, potest epistula
  15. vel potius titulo contentus esse. Epigrammata illis scri-
  16. buntur, qui solent spectare Florales. Non intret Cato
  17. theatrum meum, aut si intraverit, spectet. Videor mihi
  18. meo iure facturus, si epistulam versibus clusero:
  19. Nosses iocosae dulce cum sacrum Florae
  20. Festosque lusus et licentiam volgi,
  21. Cur in theatrum, Cato severe, venisti?
  22. An ideo tantum veneras, ut exires?
  1. Hic est quem legis ille, quem requiris,
  2. Toto notus in orbe Martialis
  3. Argutis epigrammaton libellis:
  4. Cui, lector studiose, quod dedisti
  5. Viventi decus atque sentienti,
  6. Rari post cineres habent poetae.
  1. Qui tecum cupis esse meos ubicumque libellos
  2. Et comites longae quaeris habere viae,
  3. Hos eme, quos artat brevibus membrana tabellis:
  4. Scrinia da magnis, me manus una capit.
  5. Ne tamen ignores ubi sim venalis, et erres
  6. Urbe vagus tota, me duce certus eris:
  7. Libertum docti Lucensis quaere Secundum
  8. Limina post Pacis Palladiumque forum.
  1. Argiletanas mavis habitare tabernas,
  2. Cum tibi, parve liber, scrinia nostra vacent.
  3. Nescis, heu, nescis dominae fastidia Romae:
  4. Crede mihi, nimium Martia turba sapit.
  5. Maiores nusquam rhonchi: iuvenesque senesque
  6. Et pueri nasum rhinocerotis habent.
  7. Audieris cum grande sophos, dum basia iactas,
  8. Ibis ab excusso missus in astra sago.
  9. Sed tu ne totiens domini patiare lituras
  10. Neve notet lusus tristis harundo tuos,
  11. Aetherias, lascive, cupis volitare per auras:
  12. I, fuge; sed poteras tutior esse domi.
  1. Contigeris nostros, Caesar, si forte libellos,
  2. Terrarum dominum pone supercilium.
  3. Consuevere iocos vestri quoque ferre triumphi,
  4. Materiam dictis nec pudet esse ducem.
  5. Qua Thymelen spectas derisoremque Latinum,
  6. Illa fronte precor carmina nostra legas.
  7. Innocuos censura potest permittere lusus:
  8. Lasciva est nobis pagina, vita proba.
  1. Do tibi naumachiam, tu das epigrammata nobis:
  2. Vis, puto, cum libro, Marce, natare tuo.
  1. Aetherias aquila puerum portante per auras
  2. Inlaesum timidis unguibus haesit onus:
  3. Nunc sua Caesareos exorat praeda leones,
  4. Tutus et ingenti ludit in ore lepus.
  5. Quae maiora putas miracula? summus utrisque
  6. Auctor adest: haec sunt Caesaris, illa Iovis.
  1. Stellae delicium mei Columba,
  2. Verona licet audiente dicam,
  3. Vicit, Maxime, Passerem Catulli.
  4. Tanto Stella meus tuo Catullo
  5. Quanto passere maior est columba.
  1. Quod magni Thraseae consummatique Catonis
  2. Dogmata sic sequeris, salvos ut esse velis,
  3. Pectore nec nudo strictos incurris in ensis,
  4. Quod fecisse velim te, Deciane, facis.
  5. Nolo virum facili redimit qui sanguine famam,
  6. Hunc volo, laudari qui sine morte potest.
  1. Bellus homo et magnus vis idem, Cotta, videri:
  2. Sed qui bellus homo est, Cotta, pusillus homo est.
  1. Petit Gemellus nuptias Maronillae
  2. Et cupit et instat et precatur et donat.
  3. Adeone pulchra est? immo foedius nil est.
  4. Quid ergo in illa petitur et placet? Tussit.
  1. Cum data sint equiti bis quina nomismata, quare
  2. Bis decies solus, Sextiliane, bibis?
  3. Iam defecisset portantis calda ministros,
  4. Si non potares, Sextiliane, merum.
  1. Itur ad Herculeas gelidi qua Tiburis arces
  2. Canaque sulphureis Albula fumat aquis,
  3. Rura nemusque sacrum dilectaque iugera Musis
  4. Signat vicina quartus ab urbe lapis.
  5. Hic rudis aestivas praestabat porticus umbras,
  6. Heu quam paene novum porticus ausa nefas!
  7. Nam subito conlapsa ruit, cum mole sub illa
  8. Gestatus biiugis Regulus esset equis.
  9. Nimirum timuit nostras Fortuna querellas,
  10. Quae par tam magnae non erat invidiae.
  11. Nunc et damna iuvant; sunt ipsa pericula tanti:
  12. Stantia non poterant tecta probare deos.
  1. Casta suo gladium cum traderet Arria Paeto,
  2. Quem de visceribus strinxerat ipsa suis,
  3. 'Si qua fides, vulnus quod feci non dolet,' inquit,
  4. 'Sed tu quod facies, hoc mihi, Paete, dolet.'
  1. Delicias, Caesar, lususque iocosque leonum
  2. Vidimus—hoc etiam praestat harena tibi—
  3. Cum prensus blando totiens a dente rediret
  4. Et per aperta vagus curreret ora lepus.
  5. Unde potest avidus captae leo parcere praedae?
  6. Sed tamen esse tuus dicitur: ergo potest.
  1. O mihi post nullos, Iuli, memorande sodales,
  2. Si quid longa fides canaque iura valent,
  3. Bis iam paene tibi consul tricensimus instat,
  4. Et numerat paucos vix tua vita dies.
  5. Non bene distuleris videas quae posse negari,
  6. Et solum hoc ducas, quod fuit, esse tuum.
  7. Expectant curaeque catenatique labores,
  8. Gaudia non remanent, sed fugitiva volant.
  9. Haec utraque manu conplexuque adsere toto:
  10. Saepe fluunt imo sic quoque lapsa sinu.
  11. Non est, crede mihi, sapientis dicere 'Vivam':
  12. Sera nimis vita est crastina: vive hodie.
  1. Sunt bona, sunt quaedam mediocria, sunt mala plura
  2. Quae legis hic: aliter non fit, Avite, liber.
  1. Cogit me Titus actitare causas
  2. Et dicit mihi saepe 'Magna res est.'
  3. Res magna est, Tite, quam facit colonus.
  1. Quid te, Tucca, iuvat vetulo miscere Falerno
  2. In Vaticanis condita musta cadis?
  3. Quid tantum fecere boni tibi pessima vina?
  4. Aut quid fecerunt optima vina mali?
  5. De nobis facile est, scelus est iugulare Falernum
  6. Et dare Campano toxica saeva mero.
  7. Convivae meruere tui fortasse perire:
  8. Amphora non meruit tam pretiosa mori.
  1. Si memini, fuerant tibi quattuor, Aelia, dentes:
  2. Expulit una duos tussis et una duos.
  3. Iam secura potes totis tussire diebus:
  4. Nil istic quod agat tertia tussis habet.
  1. Dic mihi, quis furor est? turba spectante vocata
  2. Solus boletos, Caeciliane, voras.
  3. Quid dignum tanto tibi ventre gulaque precabor?
  4. Boletum qualem Claudius edit, edas.
  1. Cum peteret regem, decepta satellite dextra
  2. Ingessit sacris se peritura focis.
  3. Sed tam saeva pius miracula non tulit hostis
  4. Et raptum flammis iussit abire virum:
  5. Urere quam potuit contempto Mucius igne,
  6. Hanc spectare manum Porsena non potuit.
  7. Maior deceptae fama est et gloria dextrae:
  8. Si non errasset, fecerat illa minus.
  1. Quid nunc saeva fugis placidi lepus ora leonis?
  2. Frangere tam parvas non didicere feras.
  3. Servantur magnis isti cervicibus ungues
  4. Nec gaudet tenui sanguine tanta sitis.
  5. Praeda canum lepus est, vastos non implet hiatus
  6. Non timeat Dacus Caesaris arma puer.
  1. Invitas nullum nisi cum quo, Cotta, lavaris
  2. Et dant convivam balnea sola tibi.
  3. Mirabar, quare numquam me, Cotta, vocasses:
  4. Iam scio, me nudum displicuisse tibi.
  1. Aspicis incomptis illum, Deciane, capillis,
  2. Cuius et ipse times triste supercilium,
  3. Qui loquitur Curios adsertoresque Camillos?
  4. Nolito fronti credere: nupsit heri.
  1. Ede tuos tandem populo, Faustine, libellos
  2. Et cultum docto pectore profer opus,
  3. Quod nec Cecropiae damnent Pandionis arces
  4. Nec sileant nostri praetereantque senes.
  5. Ante fores stantem dubitas admittere Famam
  6. Teque piget curae praemia ferre tuae?
  7. Post te victurae per te quoque vivere chartae
  8. Incipiant: cineri gloria sera venit.
  1. Sextiliane, bibis quantum subsellia quinque
  2. Solus: aqua totiens ebrius esse potes;
  3. Nec consessorum vicina nomismata tantum,
  4. Aera sed a cuneis ulteriora petis.
  5. Non haec Paelignis agitur vindemia prelis
  6. Uva nec in Tuscis nascitur ista iugis,
  7. Testa sed antiqui felix siccatur Opimi,
  8. Egerit et nigros Massica cella cados.
  9. A copone tibi faex Laletana petatur,
  10. Si plus quam decies, Sextiliane, bibis.
  1. Hesterna tibi nocte dixeramus,
  2. Quincunces puto post decem peractos,
  3. Cenares hodie, Procille, mecum.
  4. Tu factam tibi rem statim putasti
  5. Et non sobria verba subnotasti
  6. Exemplo nimium periculoso:
  7. Μισῶ μνάμονα συμπόταν, Procille.
  1. Hesterno fetere mero qui credit Acerram,
  2. Fallitur: in lucem semper Acerra bibit.
  1. Fama refert nostros te, Fidentine, libellos
  2. Non aliter populo quam recitare tuos.
  3. Si mea vis dici, gratis tibi carmina mittam:
  4. Si dici tua vis, hoc eme, ne mea sint.
  1. Chirurgus fuerat, nunc est vispillo Diaulus.
  2. Coepit quo poterat clinicus esse modo.
  1. Hos tibi, Phoebe, vovet totos a vertice crines
  2. Encolpos, domini centurionis amor,
  3. Grata Pudens meriti tulerit cum praemia pili.
  4. Quam primum longas, Phoebe, recide comas,
  5. Dum nulla teneri sordent lanugine voltus
  6. Dumque decent fusae lactea colla iubae;
  7. Utque tuis longum dominusque puerque fruantur
  8. Muneribus, tonsum fac cito, sero virum.
  1. Non amo te, Sabidi, nec possum dicere quare:
  2. Hoc tantum possum dicere, non amo te.
  1. Amissum non flet cum sola est Gellia patrem,
  2. Si quis adest, iussae prosiliunt lacrimae.
  3. Non luget quisquis laudari, Gellia, quaerit,
  4. Ille dolet vere, qui sine teste dolet.
  1. Incustoditis et apertis, Lesbia, semper
  2. Liminibus peccas nec tua furta tegis,
  3. Et plus spectator quam te delectat adulter
  4. Nec sunt grata tibi gaudia si qua latent.
  5. At meretrix abigit testem veloque seraque
  6. Raraque Submemmi fornice rima patet.
  7. A Chione saltem vel ab Iade disce pudorem:
  8. Abscondunt spurcas et monumenta lupas.
  9. Numquid dura tibi nimium censura videtur?
  10. Deprendi veto te, Lesbia, non futui.
  1. Versus scribere me parum severos
  2. Nec quos praelegat in schola magister,
  3. Corneli, quereris: sed hi libelli,
  4. Tamquam coniugibus suis mariti,
  5. Non possunt sine mentula placere.
  6. Quid si me iubeas talassionem
  7. Verbis dicere non talassionis?
  8. Quis Floralia vestit et stolatum
  9. Permittit meretricibus pudorem?
  10. Lex haec carminibus data est iocosis,
  11. Ne possint, nisi pruriant, iuvare.
  12. Quare deposita severitate
  13. Parcas lusibus et iocis rogamus,
  14. Nec castrare velis meos libellos.
  15. Gallo turpius est nihil Priapo.
  1. Si, Lucane, tibi vel si tibi, Tulle, darentur
  2. Qualia Ledaei fata Lacones habent,
  3. Nobilis haec esset pietatis rixa duobus,
  4. Quod pro fratre mori vellet uterque prior,
  5. Diceret infernas et qui prior isset ad umbras:
  6. 'Vive tuo, frater, tempore, vive meo.'
  1. Ventris onus misero, nec te pudet, excipis auro,
  2. Basse, bibis vitro: carius ergo cacas.
  1. Quem recitas meus est, o Fidentine, libellus:
  2. Sed male cum recitas, incipit esse tuus.
  1. Si quis erit raros inter numerandus amicos,
  2. Quales prisca fides famaque novit anus,
  3. Si quis Cecropiae madidus Latiaeque Minervae
  4. Artibus et vera simplicitate bonus,
  5. Si quis erit recti custos, mirator honesti
  6. Et nihil arcano qui roget ore deos,
  7. Si quis erit magnae subnixus robore mentis:
  8. Dispeream, si non hic Decianus erit.
  1. Qui ducis vultus et non legis ista libenter,
  2. Omnibus invideas, livide, nemo tibi.
  1. Urbanus tibi, Caecili, videris.
  2. Non es, crede mihi. Quid ergo? verna,
  3. Hoc quod transtiberinus ambulator,
  4. Qui pallentia sulphurata fractis
  5. Permutat vitreis, quod otiosae
  6. Vendit qui madidum cicer coronae,
  7. Quod custos dominusque viperarum,
  8. Quod viles pueri salariorum,
  9. Quod fumantia qui tomacla raucus
  10. Circumfert tepidis cocus popinis,
  11. Quod non optimus urbicus poeta,
  12. Quod de Gadibus improbus magister,
  13. Quod bucca est vetuli dicax cinaedi.
  14. Quare desine iam tibi videri,
  15. Quod soli tibi, Caecili, videris,
  16. Qui Gabbam salibus tuis et ipsum
  17. Posses vincere Tettium Caballum.
  18. Non cuicumque datum est habere nasum:
  19. Ludit qui stolida procacitate,
  20. Non est Tettius ille, sed caballus.
  1. Coniugis audisset fatum cum Porcia Bruti
  2. Et subtracta sibi quaereret arma dolor,
  3. 'Nondum scitis' ait 'mortem non posse negari?
  4. Credideram, fatis hoc docuisse patrem.'
  5. Dixit et ardentis avido bibit ore favillas.
  6. I nunc et ferrum, turba molesta, nega.
  1. Bis tibi triceni fuimus, Mancine, vocati
  2. Et positum est nobis nil here praeter aprum,
  3. Non quae de tardis servantur vitibus uvae
  4. Dulcibus aut certant quae melimela favis,
  5. Non pira quae longa pendent religata genesta
  6. Aut imitata brevis Punica grana rosas,
  7. Rustica lactantes nec misit Sassina metas
  8. Nec de Picenis venit oliva cadis:
  9. Nudus aper, sed et hic minimus qualisque necari
  10. A non armato pumilione potest.
  11. Et nihil inde datum est; tantum spectavimus omnes:
  12. Ponere aprum nobis sic et harena solet.
  13. Ponatur tibi nullus aper post talia facta,
  14. Sed tu ponaris cui Charidemus apro.
  1. Lascivos leporum cursus lususque leonum
  2. Quod maior nobis charta minorque gerit
  3. Et bis idem facimus, nimium si, Stella, videtur
  4. Hoc tibi, bis leporem tu quoque pone mihi.
  1. Edita ne brevibus pereat mihi cura libellis,
  2. Dicatur potius Τὸν δ' ἀπαμειβόμενοσ.
  1. Cum dicis 'Propero, fac si facis,' Hedyle, languet
  2. Protinus et cessat debilitata Venus.
  3. Expectare iube: velocius ibo retentus.
  4. Hedyle, si properas, dic mihi, ne properem.
  1. Nuper erat medicus, nunc est vispillo Diaulus:
  2. Quod vispillo facit, fecerat et medicus.
  1. Rictibus his tauros non eripuere magistri,
  2. Per quos praeda fugax itque reditque lepus;
  3. Quodque magis mirum, velocior exit ab hoste
  4. Nec nihil a tanta nobilitate refert.
  5. Tutior in sola non est cum currit harena,
  6. Nec caveae tanta conditur ille fide.
  7. Si vitare canum morsus, lepus inprobe, quaeris,
  8. Ad quae confugias ora leonis habes.
  1. Vir Celtiberis non tacende gentibus
  2. Nostraeque laus Hispaniae,
  3. Videbis altam, Liciniane, Bilbilin,
  4. Equis et armis nobilem,
  5. Senemque Caium nivibus, et fractis sacrum
  6. Vadaveronem montibus,
  7. Et delicati dulce Boterdi nemus,
  8. Pomona quod felix amat.
  9. Tepidi natabis lene Congedi vadum
  10. Mollesque Nympharum lacus,
  11. Quibus remissum corpus adstringes brevi
  12. Salone, qui ferrum gelat.
  13. Praestabit illic ipsa figendas prope
  14. Voberca prandenti feras.
  15. Aestus serenos aureo franges Tago
  16. Obscurus umbris arborum;
  17. Avidam rigens Derceita placabit sitim
  18. Et Nutha, quae vincit nives.
  19. At cum December canus et bruma impotens
  20. Aquilone rauco mugiet,
  21. Aprica repetes Tarraconis litora
  22. Tuamque Laletaniam.
  23. Ibi inligatas mollibus dammas plagis
  24. Mactabis et vernas apros
  25. Leporemque forti callidum rumpes equo,
  26. Cervos relinques vilico.
  27. Vicina in ipsum silva descendet focum
  28. Infante cinctum sordido.
  29. Vocabitur venator et veniet tibi
  30. Conviva clamatus prope.
  31. Lunata nusquam pellis et nusquam toga
  32. Olidaeque vestes murice;
  33. Procul horridus Liburnus et querulus cliens,
  34. Imperia viduarum procul;
  35. Non rumpet altum pallidus somnum reus,
  36. Sed mane totum dormies.
  37. Mereatur alius grande et insanum sophos:
  38. Miserere tu felicium
  39. Veroque fruere non superbus gaudio,
  40. Dum Sura laudatur tuus.
  41. Non inpudenter vita quod relicum est petit,
  42. Cum fama quod satis est habet.
  1. Si tibi Mistyllos cocus, Aemiliane, vocatur,
  2. Dicatur quare non Taratalla mihi?
  1. Non facit ad saevos cervix, nisi prima, leones.
  2. Quid fugis hos dentes, ambitiose lepus?
  3. Scilicet a magnis ad te descendere tauris
  4. Et quae non cernunt frangere colla velint.
  5. Desperanda tibi est ingentis gloria fati:
  6. Non potes hoc tenuis praeda sub hoste mori.
  1. Commendo tibi, Quintiane, nostros—
  2. Nostros dicere si tamen libellos
  3. Possum, quos recitat tuus poeta—:
  4. Si de servitio gravi queruntur,
  5. Adsertor venias satisque praestes,
  6. Et, cum se dominum vocabit ille,
  7. Dicas esse meos manuque missos.
  8. Hoc si terque quaterque clamitaris,
  9. Inpones plagiario pudorem.
  1. Una est in nostris tua, Fidentine, libellis
  2. Pagina, sed certa domini signata figura,
  3. Quae tua traducit manifesto carmina furto.
  4. Sic interpositus villo contaminat uncto
  5. Urbica Lingonicus Tyrianthina bardocucullus,
  6. Sic Arretinae violant crystallina testae,
  7. Sic niger in ripis errat cum forte Caystri,
  8. Inter Ledaeos ridetur corvus olores,
  9. Sic ubi multisona fervet sacer Atthide lucus,
  10. Inproba Cecropias offendit pica querellas.
  11. Indice non opus est nostris nec iudice libris,