Epigrammata
Martial
Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.
- Si quid, Fusce, vacas adhuc amari—
- Nam sunt hinc tibi, sunt et hinc amici—,
- Unum, si superest, locum rogamus,
- Nec me, quod tibi sim novus, recuses:
- Omnes hoc veteres tui fuerunt.
- Tu tantum inspice qui novus paratur
- An possit fieri vetus sodalis.
- Vota tui breviter si vis cognoscere Marci,
- Clarum militiae, Fronto, togaeque decus,
- Hoc petit, esse sui nec magni ruris arator,
- Sordidaque in parvis otia rebus amat.
- Quisquam picta colit Spartani frigora saxi
- Et matutinum portat ineptus Have,
- Cui licet exuviis nemoris rurisque beato
- Ante focum plenas explicuisse plagas
- Et piscem tremula salientem ducere saeta
- Flavaque de rubro promere mella cado?
- Pinguis inaequales onerat cui vilica mensas
- Et sua non emptus praeparat ova cinis?
- Non amet hanc vitam quisquis me non amat, opto,
- Vivat et urbanis albus in officiis.
- Continuis vexata madet vindemia nimbis:
- Non potes, ut cupias, vendere, copo, merum.
- Qualem, Flacce, velim quaeris nolimve puellam?
- Nolo nimis facilem difficilemque nimis.
- Illud quod medium est atque inter utrumque probamus:
- Nec volo quod cruciat, nec volo quod satiat.
- Milia pro puero centum me mango poposcit:
- Risi ego, sed Phoebus protinus illa dedit.
- Hoc dolet et queritur de me mea mentula secum
- Laudaturque meam Phoebus in invidiam.
- Sed sestertiolum donavit mentula Phoebo
- Bis decies: hoc da tu mihi, pluris emam.
- Dat Baiana mihi quadrantes sportula centum.
- Inter delicias quid facit ista fames?
- Redde Lupi nobis tenebrosaque balnea Grylli:
- Tam male cum cenem, cur bene, Flacce, laver?
- Intres ampla licet torvi lepus ora leonis,
- Esse tamen vacuo se leo dente putat.
- Quod ruet in tergum vel quos procumbet in armos,
- Alta iuvencorum volnera figet ubi?
- Quid frustra nemorum dominum regemque fatigas?
- Non nisi delecta pascitur ille fera.
- Verona docti syllabas amat vatis,
- Marone felix Mantua est,
- Censetur Aponi Livio suo tellus
- Stellaque nec Flacco minus,
- Apollodoro plaudit imbrifer Nilus,
- Nasone Paeligni sonant,
- Duosque Senecas unicumque Lucanum
- Facunda loquitur Corduba,
- Gaudent iocosae Canio suo Gades,
- Emerita Deciano meo:
- Te, Liciniane, gloriabitur nostra
- Nec me tacebit Bilbilis.
- Casta nec antiquis cedens Laevina Sabinis
- Et quamvis tetrico tristior ipsa viro
- Dum modo Lucrino, modo se permittit Averno,
- Et dum Baianis saepe fovetur aquis,
- Incidit in flammas: iuvenemque secuta relicto
- Coniuge Penelope venit, abi=t Helene.
- Ut recitem tibi nostra rogas epigrammata. Nolo.
- Non audire, Celer, sed recitare cupis.
- Bella es, novimus, et puella, verum est,
- Et dives, quis enim potest negare?
- Sed cum te nimium, Fabulla, laudas,
- Nec dives neque bella nec puella es.
- Cum dixi ficus, rides quasi barbara verba
- Et dici ficos, Laetiliane, iubes.
- Dicemus ficus, quas scimus in arbore nasci,
- Dicemus ficos, Caeciliane, tuos.
- Erras, meorum fur avare librorum,
- Fieri poetam posse qui putas tanti,
- Scriptura quanti constet et tomus vilis:
- Non sex paratur aut decem sophos nummis.
- Secreta quaere carmina et rudes curas,
- Quas novit unus scrinioque signatas
- Custodit ipse virginis pater chartae,
- Quae trita duro non inhorruit mento.
- Mutare dominum non potest liber notus.
- Sed pumicata fronte si quis est nondum
- Nec umbilicis cultus atque membrana,
- Mercare: tales habeo; nec sciet quisquam.
- Aliena quisquis recitat et petit famam,
- Non emere librum, sed silentium debet.
- 'Liber homo es nimium', dicis mihi, Ceryle, semper.
- In te qui dicit, Ceryle, liber homo est?
- Quidquid agit Rufus, nihil est nisi Naevia Rufo.
- Si gaudet, si flet, si tacet, hanc loquitur.
- Cenat, propinat, poscit, negat, innuit: una est
- Naevia; si non sit Naevia, mutus erit.
- Scriberet hesterna patri cum luce salutem,
- 'Naevia lux' inquit 'Naevia lumen, have.'
- Haec legit et ridet demisso Naevia voltu.
- Naevia non una est: quid, vir inepte, furis?
- Coepit, Maxime, Pana quae solebat,
- Nunc ostendere Canium Tarentos.
- Vade salutatum pro me, liber: ire iuberis
- Ad Proculi nitidos, officiose, lares.
- Quaeris iter, dicam. Vicinum Castora canae
- Transibis Vestae virgineamque domum;
- Inde sacro veneranda petes Palatia clivo,
- Plurima qua summi fulget imago ducis.
- Nec te detineat miri radiata colossi
- Quae Rhodium moles vincere gaudet opus.
- Flecte vias hac qua madidi sunt tecta Lyaei
- Et Cybeles picto stat Corybante tholus.
- Protinus a laeva clari tibi fronte Penates
- Atriaque excelsae sunt adeunda domus.
- Hanc pete: ne metuas fastus limenque superbum:
- Nulla magis toto ianua poste patet,
- Nec propior quam Phoebus amet doctaeque sorores.
- Si dicet 'Quare non tamen ipse venit?',
- Sic licet excuses 'Quia qualiacumque leguntur
- Ista, salutator scribere non potuit.'
- Laevia sex cyathis, septem Iustina bibatur,
- Quinque Lycas, Lyde quattuor, Ida tribus.
- Omnis ab infuso numeretur amica Falerno,
- Et quia nulla venit, tu mihi, Somne, veni.
- Nostris versibus esse te poetam,
- Fidentine, putas cupisque credi?
- Sic dentata sibi videtur Aegle
- Emptis ossibus Indicoque cornu;
- Sic quae nigrior est cadente moro,
- Cerussata sibi placet Lycoris.
- Hac et tu ratione qua poeta es,
- Calvus cum fueris, eris comatus.
- Nullus in urbe fuit tota qui tangere vellet
- Uxorem gratis, Caeciliane, tuam,
- Dum licuit: sed nunc positis custodibus ingens
- Turba fututorum est: ingeniosus homo es.
- Moechus erat: poteras tamen hoc tu, Paula, negare.
- Ecce vir est: numquid, Paula, negare potes?
- Dimidium donare Lino quam credere totum
- Qui mavolt, mavolt perdere dimidium.
- O mihi curarum pretium non vile mearum,
- Flacce, Antenorei spes et alumne laris,
- Pierios differ cantusque chorosque sororum;
- Aes dabit ex istis nulla puella tibi.
- Quid petis a Phoebo? nummos habet arca Minervae;
- Haec sapit, haec omnes fenerat una deos.
- Quid possunt hederae Bacchi dare? Pallados arbor
- Inclinat varias pondere nigra comas.
- Praeter aquas Helicon et serta lyrasque dearum
- Nil habet et magnum, sed perinane sophos.
- Quid tibi cum Cirrha? quid cum Permesside nuda?
- Romanum propius divitiusque forum est.
- Illic aera sonant: at circum pulpita nostra
- Et steriles cathedras basia sola crepant.
- Pulchre valet Charinus, et tamen pallet.
- Parce bibit Charinus, et tamen pallet.
- Bene concoquit Charinus, et tamen pallet.
- Sole utitur Charinus, et tamen pallet.
- Tingit cutem Charinus, et tamen pallet.
- Cunnum Charinus lingit, et tamen pallet.
- Indignas premeret pestis cum tabida fauces
- Inque ipsos vultus serperet atra lues,
- Siccis ipse genis flentes hortatus amicos
- Decrevit Stygios Festus adire lacus.
- Nec tamen obscuro pia polluit ora veneno
- Aut torsit lenta tristia fata fame,
- Sanctam Romana vitam sed morte peregit
- Dimisitque animam nobiliore rogo.
- Hanc mortem fatis magni praeferre Catonis
- Fama potest: huius Caesar amicus erat.
- Semper agis causas et res agis, Attale, semper:
- Est, non est quod agas, Attale, semper agis.
- Si res et causae desunt, agis, Attale, mulas.
- Attale, ne quod agas desit, agas animam.
- Sportula, Cane, tibi suprema nocte petita est
- Occidit puto te, Cane, quod una fuit.
- A servo scis te genitum blandeque fateris,
- Cum dicis dominum, Sosibiane, patrem.
- Haec quae pulvere dissipata multo
- Longas porticus explicat ruinas,
- En quanto iacet absoluta casu.
- Tectis nam modo Regulus sub illis
- Gestatus fuerat recesseratque,