Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

Set [*](sed, ς; et, ω..) non omnes concedunt in casu dativo senatui magis dicendum quam senatu.

Sicuti Lucilius in eodem casu victu et anu dicit, non victui nec anui, in hisce versibus:

  1. Quod sumptum atque epulas victu praeponis honesto
et alio in loco:
  1. Anu noceo (inquit).

Vergilius quoque in casu dandi aspectu dicit, non aspectui

  1. Teque aspectu ne subtrahe nostro
et in Georgicis:
  1. Quod nec concubitu indulgent.

C. etiam Caesar, gravis auctor linguae Latinae, in Anticatone, unius, inquit, arrogantiae, superbiae dominatuque. Item In Dolabellam actionis l. lib. I.: Isti, quorum in aedibus fanisque posita et honori erant et ornatu.

In libris quoque analogicis omnia istiusmodi sine i littera dicenda censet.

De natura quarundam quae praepositae verbis intendi atque produci barbare et inscite videntur, exemplis rationibusque plusculis disceptatum.

LUCILII ex XI. versus sunt:

  1. Scipiadae magno improbus obiciebat Asellus,
  2. Lustrum illo censore malum infelixque fuisse.
Obiciebat o littera producta multos legere audio,

idque eo facere dicunt ut ratio numeri salva sit. Idem infra:

  1. Conicere in versus dictum praeconis volebam
  2. Grani.
In hac quoque primi verbi praepositione o [*](o, added by Mommsen.) ob eandem causam producunt.

Item XV.:

  1. Subicit huic humilem et suffercitus posteriorem,
subicit u littera longa legunt, quia primam syllabam brevem esse in versu heroico non convenit.

Item apud Plautum in Epidico con syllabam productam pronuntiant:

  1. Age núnciam orna te, Epidice, et palliolum in
  2. collum cónice.

Apud Vergilium quoque subicit verbum produci a plerisque audio:

  1. etiam Parnasia laurus
  2. Parva sub ingenti matris se subicit umbra.

Sed neque ob neque sub praepositio producendi habet naturam, neque item con, [*](con, added in ς.) nisi cum eam litterae secuntur quae in verbis constituit et confecit secundum eam primae sunt, vel eliditur ex ea n [*](ex ea n, ς; ea non, ω.) littera, sicut Sallustius: faenoribus, inquit, copertus.

In his autem quae supra posui et metrum esse integrum potest et praepositiones istae possunt non barbare protendi; secunda enim littera in his verbis per duo i, non per unum scribenda est.

Nam verbum ipsum, cui supradictae particulae praepositae sunt, non est icio, sed iacio et praeteritum non icit facit, sed iecit. Id ubi compositum est, a [*](a, Lion; ex a, ω.) littera in i [*](i, added in ς.) mutatur, sicuti fit in verbis insilio et incipio, atque i [*](i, added in ς.) ita vim consonantis,capit, et idcirco ea syllaba productius latiusque paulo pronuntiata priorem syllabam brevem esse non patitur, sed reddit eam positu longam, proptereaque et numerus in versu et ratio in pronuntiatu manet.

Haec quae diximus eo etiam conducunt, ut quod [*](quod, added in ς.) apud Vergilium in sexto positum invenimus:

  1. Eripe me his, invicte, malis, aut tu mihi terram Inice,
sic esse iniice, ut supra dixi, et scribendum et legendum sciamus, nisi quis tam indocilis est, ut [*](ut, added in ς.) in hoc quoque verbo in praepositionem metri gratia protendat.

Quaerimus igitur in obicibus o littera qua ratione intendatur, cum id vocabulum factum sit a verbo obiicio et nequaquam simile sit quod a verbo moveo motus o littera longa dicitur.

Equidem memini Sulpicium Apollinarem, virum praestanti litterarum scientia, et obicibus o littera correpta dicere, in Vergilio quoque sic eum legere:

  1. qua vi maria alta tumescant
  2. Obicibus ruptis;
sed ita ut diximus,