Noctes Atticae

Creditum hoc a plerisque esse [*](esse, Hertz; est,ω.) et memoriae mandatum, ischia cum maxime doleant, tum, si modulis lenibus tibicen incinat, minui dolores, ego nuperrime in libro Theophrasti Περὶ Ἐνθουσιασμοῦ [*](title added by Hosius.) scriptum inveni.

Viperarum morsibus tibicinium scite modulateque mederi, refert etiam

Tanta prosus adfinitas est corporibus hominum mentibusque et propterea vitiis quoque aut medellis animorum et corporum.

Narratur historia de Hostilio Mancino aedili cur. [*](aedili cur., suggested by Hosius; aedilium, ω.) et Manilia meretrice; verbaque decreti tribunorum ad quos a Manilia provocatum est.

CUM librum IX. [*](VIII, Scioppius.) Atei Capitonis Coniectaneorum legeremus, qui inscriptus est De Iudiciis Publicis, decretum tribunorum visum est gravitatis antiquae plenum.

Propterea id meminimus, idque ob hanc causam et in hanc sententiam scriptum est: Aulus Hostilius Mancinus aedilis curulis fuit.

Is Maniliae meretrici diem ad populum dixit, quod e tabulato eius noctu lapide ictus esset, vulnusque ex eo lapide ostendebat.

Manilia ad tribunos plebi provocavit.

Apud eos dixit comessatorem Mancinum ad aedes suas venisse; eum sibi recipere non fuisse e re [*](e re, Bentley; ede, ω..) sua, sed cum vi , lapidibus depulsum.

Tribuni decreverunt aedilem ex eo loco iure deiectum quo eum venire cum corollario non decuisset; propterea, ne cum populo aedilis ageret intercesserunt

Defensa a culpa sententia ex historia Sallustii, quam iniqui eius cum insectatione maligni reprehenderint.

ELEGANTIA orationis Sallustii verborumque fingendi et novandi studium cum multa prorsus invidia fuit, multique non mediocri ingenio viri conati sunt reprehendere pleraque et obtrectare. In quibus plura inscite aut maligne vellicant. Nonnulla tamen videri possunt non indigna reprehensione; quale illud in Catilinae Historia repertum est, quod habeat speciem, quasi parum adtente dictum. Verba Sallustii haec sunt:

Ac mihi quidem, tametsi hautquaquam par gloria sequitur scriptorem et auctorem rerum, tamen inprimis arduum videtur res gestas scribere; primum, quod facta dictis exaequanda sunt; dein, quia plerique quae delicta reprehenderis [*](reprehenderis, Sall.; deprehenderis, ω.) malivolentia et invidia dicta putant. Ubi de magna virtute atque gloria bonorum memores, quae sibi quisque facilia factu putat, aequo animo accipit; supra ea, [*](supra ea, Sall.; supra, ω.) veluti ficta, pro falsis ducit

Proposuit, inquiunt, dicturum causas quamobrem videatur esse arduum, res gestas scribere; atque ibi cum primam causam dixerit, dein non alteram causam, [*](dixerit causam added by Hertz, who reads primum causam aliquam dixerit causam.) sed querellas dicit.

Non enim causa videri debet cur historiae opus arduum sit, quod hi qui legunt

Obnoxiam quippe et obiectam falsis existimationibus rem dicendam aiunt quam arduam ; quia quod est arduum sui operis difficultate est arduum, non opinionis alienae erroribus.

Haec illi malivoli reprehensores dicunt. Sed arduum Sallustius non pro difficili tantum, sed pro eo quoque ponit quod Graeci χαλεπὸν appellant, quod est cum difficile, tum molestum quoque et incommodum et intractabile. Quorum verborum significatio a sententia Sallustii supra scripta non abhorret.

De vocabulis quibusdam a Varrone et Nigidio contra cotidiani sermonis consuetudinem declinatis; atque inibi id genus quaedam cum exemplis veterum relata.

M. VARRONEM et P. Nigidium, viros Romani generis doctissimos, comperimus non aliter elocutos esse et scripsisse quam senatuis et domuis et fluctuis, qui est patrius casus ab eo quod est senatus, domus fluctus ; [*]((et) fluctus and domui, added in ς.) huic senatui, domui [*]((et) fluctus and domui, added in ς) fluctui ceteraque is consimilia pariter dixisse.

Terentii quoque comici versus in libris veteribus itidem scriptus est:

1. Eius ánuis causa, opínor, quae est emórtua. [*](erat mortua, Ter.)