Epitome Rerum Romanorum

In hoc velut foedus pax inter tres duces conponitur. Apud Confluentes inter Perusiam et Bononiam iungunt manus, et exercitus consalutant. Nullo bono more triumviratus invaditur, oppressaque armis re publica redit Sullana proscriptio, cuius atro-citas nihil insignius [*]()habet quam numerum centum et quadraginta senatorum.

Exitus foedi, truces, miserabiles toto terrarum orbe fugientium. Quis pro indignitate ingemescat, cum Antonius Lucium [*](arma cierat Hauptius: in arma re vocaverat B: in arma ierat N L. ) [*](non om. B.) [*](redegit L: redigit B.) [*](gravis paci om. B.) [*](quid Graevius: cui B.) [*](ultionis: ultionem B. ) [*](insignius Mommsenus: in se minus codd. )

verum sic quoque civitas lacrimas tenere non potuit, cum recisum Ciceronis caput in illis suis rostris videret, nec aliter ad videndum eum, quam solebat ad audiendum, concurreretur.

Haec scelera in Antonii Lepidique tabulis: Caesar percussoribus patris contentus fuit, ideo ne, si inulta fuisset, etiam iusta eius caedes haberetur.

Brutus et Cassius sic Caesarem quasi Tarquinium regem depulisse [*]()regno videbantur, [*]()sed libertatem, quam maxime restitutam voluerunt, illo ipso parricidio perdiderunt.

Igitur caede perfecta cum veteranos Caesaris, nec inmerito, timerent, statim e curia in Capitolium confugerant. Nec illis ad ultionem deerat animus, sed ducem nondum habebant.

Igitur cum appareret, quae strages rei publicae inmineret, displicuit ultio, cum caedes inprobaretur.

Igitur Ciceronis consiliis abolitione decreta, ne tamen publici doloris oculos ferirent, in provincias ab illo ipso quem occiderant Caesare datas, Syriam [*](Romae: romanae B.) [*](depulisse: depulisset B. ) [*](videbantur: videbatur B. )

Igitur iam ordinata magis ut poterat quam ut debebat inter triumviros re publica, relicto ad urbis praesidium Lepido, Caesar cum Antonio in Cassium Brutumque succingitur.

Illi comparatis ingentibus copiis eandem illam, quae fatalis Gnaeo Pompeio fuit, harenam insederant. Sed nec tum [*]()inminentia cladis destinatae signa latuerunt.

[*]()Nam et signis insedit examen et adsuetae cadaverum pabulo volucres castra [*]()quasi iam sua circumvolabant, et in aciem prodeuntibus obvius Aethiops [*]()nimis aperte ferale signum fuit.

Ipsique Bruto per noctem, cum inlato lumine ex more aliqua secum agitaret, atra quaedam imago se obtulit et, quae esset interrogata, Tuus inquit malus genius, ac [*]()sub oculis [*]()mirantis evanuit.

Pari in meliora praesagio in Caesaris castris omnia aves victimaeque promiserant. Sed nihil illo praestantius, quod Caesaris medicus somnio admonitus est, [*]()ut Caesar castris excederet,

quibus capi inminebat; ut factum est. Acie namque commissa cum pari ardore aliquandiu dimicatum foret, et [*]()quamvis duces inde praesentes adessent, hinc alterum corporis aegritudo, illum metus et ignavia subduxissent, stabat [*]()tamen pro partibus [*](tum: tot B. ) [*](inminentia cladis destinatae signa latuerunt N: imminentia destinate cladis latuerunt B. ) [*](castra om. B. ) [*]( Aethiops: aethiope B. ) [*](ac: hoc B. ) [*]( est om. B N. ) [*]( et om. B N. ) [*](stabat Salmasius'. staret B: starent N L. )

ut—par utrimque [*]()discrimen—capta sint [*]()hinc Caesaris castra, inde Cassi.[*]()Sed quanto efficacior est fortuna, quam virtus! Et quam verum est, quod moriens Brutus[*]()efflavit, non in re, sed in verbo tantum esse virtutem! Victoriam illi proelio error [*]()

dedit. Cassius, inclinato cornu suorum, cum captis Caesaris castris rapido impetu recipientes se equites videret, fugere arbitratus evadit in tumulum.

Inde pulvere et strepitu, etiam nocte vicina eximentibus gestae rei sensum, cum speculator quoque in id missus tardius nuntiaret, transactum de partibus ratus uni ex proximis auferendum praebuit caput.

Brutus cum in Cassio etiam suum animum perdidisset, ne quid ex constituti fide resignaret, (ita enim non superesse [*]()bello convenerat) ipse quoque uni comitum suorum confodiendum praebuit latus.

Quis sapientissimos ac fortissimos viros non miretur ad ultimum non suis manibus usos? Nisi hoc quoque ex persuasione [*]()sectae fuit, ne violarent manus, sed in amolitione fortissimarum piissimarumque animarum iudicio suo, scelere alieno uterentur. [*](ut om. B. ) [*](utrimque Palat. Rehd.: utrumque B N. ) [*](sint Spengelius: sunt codd. ) [*](Cassi: classi B: cassii N: cassias L. ) [*](Brutus add. Tollius: cf. Dio Cass. XLVII, 49. ) [*]( error: errore B. ) [*]( superesse: superesset B. ) [*]( persuasione N: suasione B. )