Metamorphoses

Apuleius

Apuleius. The Golden Ass, being the Metamorphoses of Lucius Apuleius. Adlington, William, translator. Gaselee, Stephen, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1915.

His cognitis animum meum commasculo, et illico accedens praeconem Clamare inquam Iam desine: adest custos paratus, cedo praemium. Mille inquit Nummum deponentur tibi. Sed heus iuvenis, cave diligenter principum civitatis filii cadaver a malis Harpyiis probe custodias. Ineptias inquam Mihi

p.84
narras et nugas meras. Vides hominem ferreum et insomnem, certe perspicaciorem ipso Lynceo vel Argo et oculeum totum.

Vix finieram, et illico me perducit ad domum quampiam, cuius ipsis foribus obsaeptis per quandam brevem posticulam intro vocat me et conclave quoddam obseratis luminibus umbrosum demonstrat matronamque flebilem fusca veste contectam, quam propter assistens Hic inquit Auctoratus ad custodiam mariti tui fideliter accessit. At illa crinibus antependulis hinc inde demotis etiam in maerore luculentam proferens faciem,meque respiciens Vide oro inquit Quam expergite munus obeas. Sine cura sis ; inquam Modo corollarium idoneum compara.

Sic placito ocius surrexit et ad aliud me cubiculum inducit: ibi corpus splendentibus linteis coopertum introductis quibusdam septem testibus manu revelat et diutine insuper fleto[*]()obtestata fidem praesentium singula demonstrat anxie, verba concepta de industria quodam tabulis praenotante. Ecce inquit Nasus integer, incolumes oculi, salvae aures, illibatae labiae, mentum solidum. Vos in hanc rem, boni Quirites, testimonium perhibetote ; et cum dicto consignatis illis tabulis facessit.

At ego, Iube inquam Domina, cuncta quae [*](This is the ingenious suggestion of Nic. Heinsius for the MSS' usu perfleto. )

p.86
sunt usui necessaria nobis exhiberi. At quae inquit Ista sunt? Lucerna aio Praegrandis et oleum ad lucem luci sufficiens et calida cum oenophoris et calice cenarumque reliquiis discus ornatus. Tunc illa capite quassato Abi inquit Fatue, qui in domo funesta cenas et partes requiris, in qua totiugis iam diebus ne fumus quidem visus est ullus. An istic comissatum te venisse credis? Quin sumis potius loco congruentes luctus et lacrimas? Haec simul dicens respexit ancillulam, et Myrrhine inquit Lucernam et oleum trade confestim et incluso custode cubiculo protinus facesse.

Sic desolatus ad cadaveris solacium perfrictis oculis et obarmatis ad vigilias animum meum permulcebam cantationibus, cum ecce crepusculum et nox provecta et nox altior et dein concubia altiora et iam nox intempesta, mihique oppido formido cumulatior quidem, cum repente introrepens mustela contra me constitit obtutumque acerrimum in me destituit, ut tantillula animalis prae nimia sui fiducia mihi turbarit animum: denique sic ad illam Quin abis inquam Impurata bestia, teque ad tui similes musculos recondis, antequam nostri vim praesentariam experiaris? Quin abis? Terga vortit et cubiculo protinus exterminatur: nec mora, cum me somnus profundus in imum barathrum repente demergit, ut ne deus quidem Delphicus ipse facile discerneret, duobus nobis iacentibus, quis esset magis mortuus: sic inanimis et indigens alio custode paene ibi non eram.

Commodum noctis inducias cantus perstrepebat

p.88
cristatae cohortis; tandem expergitus et nimio pavore perterritus cadaver accurro et admoto lumine revelataque eius facie rimabar singula, quae cuncta convenerant: ecce uxor misella flens cum hesternis testibus introrumpit anxia, et statim corpori superruens multumque ac diu deosculata sub arbitrio luminis recognoscit omnia. Et conversa Philodespotum requirit actorem: ei praecipit, bono custodi redderet sine mora praemium, et oblato statim Summas inquit Tibi, iuvenis, gratias agimus et Hercule ob sedulum istud ministerium inter ceteros familiares dehinc numerabimus. Ad haec ego insperato lucro diffusus in gaudium et in aureos refulgentes, quos identidem manu mea ventilabam attonitus, Immo inquam Domina, de famulis tuis unum putato, et quotiens operam nostram desiderabis, fideliter impera. Vix effatum me statim familiares omnes nefarium exsecrati raptis cuiusquemodi telis insequuntur: pugnis ille malas offendere, scapulas alius cubitis impingere, palmis infestis hic latera suffodere,calcibus insultare,capillos distrahere,vestem discindere. Sic in modum superbi iuvenis Adonei vel musae vatis Pimpleidos [*]()laceratus atque discerptus domo proturbor.

Ac dum in proxima platea refovens animum infausti atque improvidi sermonis mei sero reminiscor, [*](The MSS found great difficulties in these proper names, and had produced a corruption something like Adoni vel mustei vatis Pipietis. Pimpleidos is Beroaldus' suggestion. )

p.90
dignumque me pluribus etiam verberibus fuisse merito consentio, ecce iam ultimum defletus atque, conclamatus processerat mortuus, rituque patrio,, utpote unus de optimatibus, pompa funeris publici ductabatur per forum. Occurrit atratus quidam maestus in lacrimis genialem canitiem revellens, senex, et manibus ambabus invadens torum, voce contenta quidem sed assiduis singultibus impedita, Per fidem vestram inquit Quirites, per pietatem, publicam perempto civi subsistite, et extremum facinus in nefariam scelestamque istam feminam severiter vindicate. Haec enim, nec ullus alius, miserum adulescentem, sororis meae filium,in adulteri gratiam et ob praedam hereditariam extinxit veneno. Sic ille senior lamentabiles questus singulis instrepebat. Saevire vulgus interdum et facti verisimilitudine ad criminis credulitatem impelli: conclamant ignem, requirunt saxa, parvulos ad exitium mulieris hortantur. Emeditatis ad haec illa fletibus, quamque sanctissime poterat adiurans cuncta numina, tantum scelus abnuebat.

Ergo igitur senex ille: Veritatis arbitrium in divinam providentiam reponamus. Zatchlas adest Aegyptius, propheta primarius, qui mecum iamdudum grandi praemio pepigit reducere paulisper ab inferis spiritum corpusque istud postliminio mortis animare; et cum dicto iuvenem quempiam linteis

p.92
amiculis iniectum pedesque palmeis baxeis inductum et adusque deraso capite producit in medium. Huius diu manus deosculatus, et ipsa genua contingens, Miserere ait Sacerdos, miserere, per caelestia, sidera, per inferna numina, per naturalia elementa, per nocturna silentia, et adyta Coptica, et per incrementa Nilotica, et arcana Memphitica, et sistra Phariaca, da brevem solis usuram et in aeternum conditis oculis modicam lucem infunde. Non obnitimur, nec terrae rem suam denegamus, sed ad ultionis solacium exiguum vitae spatium deprecamur.

Propheta sic propitiatus herbulam quampiam ob os corporis et aliam pectori eius imponit. Tunc orientem obversus incrementa solis augusti tacitus imprecatus venerabilis scaenae facie studia praesentium ad miraculum tantum certatim arrexit.