Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. tardabant iter orbitae tacentes,[*]()
  2. dum pondus nimium querens sub alta
  3. repit languida quadrupes statera.
    4. [*](lumina M: limina s, numina Buecheler. )[*](caelum Turnebus: calvum M, cultum, culmen, clivum, clavum (J. Ph. 13) edd. )[*](segnis s: senis M: caenis Gronorius. )[*](gravatus Heinsius: gravatas M. )[*](tacentes M: tenaces Davies. )
  4. at nunc, quae solidum diem terebat,
  5. horarum via facta vix duarum,
  6. non tensae volucrum per astra pennae
  7. nec velocius ibitis, carinae.
  8. Hic primus labor incohare sulcos
  9. et rescindere limites et alto
  10. egestu penitus cavare terras;
  11. mox haustas aliter replere fossas
  12. et summo gremium parare dorso,
  13. ne nutent sola, ne maligna sedes
  14. det pressis dubium cubile saxis;
  15. tunc umbonibus hinc et hinc coactis
  16. et crebris iter alligare gomphis.
  17. o quantae pariter manus laborant!
  18. hi caedunt nemus exuuntque montes,
  19. hi ferro scopulos trabesque levant;
  20. illi saxa ligant opusque texunt
  21. cocto pulvere sordidoque tofo;
  22. hi siccant bibulas manu lacunas
  23. et longe fluvios agunt minores.
  24. hae possent et Athon cavare dextrae
  25. et maestum pelagus gementis Helles
  26. intercludere ponte non natanti.
  27. his parvus, nisi di via [*]() vetarent,
  28. Inous freta miscuisset Isthmos.
  29. fervent litora mobilesque silvae,
  30. it [*]() longus medias fragor per urbes,
    31. [*](di via Macnaghton: deviae M, di viam Barth, cliviae I. Voss (wh. Vollmer reads), laurus nisi Deliae Constantinus Fanensis (and Ellis). )[*](it Pol.: et M. see extract from Bergier's Histoire des grands )
  31. atque echon simul hine et inde fractam
  32. Gauro Massicus uvifer remittit,
  33. miratur sonitum quieta Cyme
  34. et Literna palus pigerque Savo.
  35. At flavum caput umidumque late
  36. crinem mollibus impeditus ulvis
  37. Vulturnus levat ora maximoque
  38. pontis Caesarei reclinus arcu
  39. raucis talia faucibus redundat:
  40. ‘camporum bone conditor meorum,
  41. qui me vallibus aviis refusum
  42. et [*]() ripas habitare nescientem
  43. recti legibus alvei ligasti,
  44. et nunc ille ego turbidus minaxque,
  45. vix passus dubias prius carinas,
  46. iam pontem fero perviusque caleor;
  47. qui terras rapere et rotare silvas
  48. adsueram—pudet!—. amnis esse coepi;
  49. sed grates ago servitusque tanti est,
  50. quod sub te duce, te iubente cessi,
  51. quod tu maximus arbiter meaeque
  52. victor perpetuus legere ripae,
  53. et nunc limite me colis beato
  54. nec sordere sinis malumque late
  55. deterges sterilis soli pudorem,
  56. ne me pulvereum gravemque caelo
  57. Tyrrheni sinus obluat [*]() profundi,
  58. qualis Cinyphius tacente ripa
  59. Poenos Bagrada serpit inter agros,
  60. sed talis ferar, ut nitente cursu
  61. tranquillum mare proximumque possim
  62. puro gurgite provocare Lirim.’
    63. [*](et s: it M. )[*](obluat M: obruat s. )
  63. Haec amnis pariterque se levarat
  64. ingenti plaga marmorata dorso,
  65. huius ianua prosperumque limen
  66. arcus, belligeris ducis tropaeis
  67. et totis Ligurum nitens metallis,
  68. quantus nubila qui coronat imbri.[*]()
  69. illic flectitur excitus viator,
  70. illic Appia se dolet relinqui,
  71. tune velocior acriorque cursus,
  72. tunc ipsos iuvat impetus iugales;
  73. ceu fessis ubi remigum lacertis
  74. primae carbasa ventilatis, aurae,
  75. ergo omnes, age, quae sub axe primo
  76. Romani colitis fidem parentis,
  77. prono limite commeate gentes,
  78. Eoae citius venite laurus.
  79. nil obstat cupidis, nihil moratur:
  80. qui primo Tiberim relinquit ortu,
  81. primo vespere naviget Lucrinum.
  82. Sed quam fine viae recentis imo,
  83. qua monstrat veteres Apollo Cumas,
  84. albam crinibus infulisque cerno!
  85. visu fallimur? an sacris ab antris
  86. profert Chalcidicas Sibylla laurus?
  87. cedamus; chely, iam repone cantus:
  88. vates sanctior incipit, tacendum est.
  89. en! et colla rotat novisque late
  90. bacchatur spatiis viamque replet,
  91. tunc sic virgineo profatur ore:
  92. ‘dicebam, veniet—manete campi
  93. atque amnis—, veniet favente caelo,
    94. [*](imbri M: Iri s. )
  94. qui foedum nemus et putres harenas
  95. celsis pontibus et via levabit.
  96. en! hic est deus, hunc iubet beatis
  97. pro se Iuppiter imperare terris;
  98. quo non dignior has subit habenas,
  99. ex quo me duce praescios Averni
  100. Aeneas avide futura quaerens
  101. lucos et penetravit et reliquit.
  102. hic paci bonus, hic timendus armis,
  103. Natura melior potentiorque.
  104. hic si flammigeros teneret axes,
  105. largis, India, nubibus maderes.
  106. undaret [*]() Libye, teperet Haemus.
  107. salve, dux hominum et parens deorum,
  108. provisum mihi conditumque numen.
  109. nec iam putribus evoluta chartis
  110. sollemni prece quindecim virorum
  111. perlustra mea dicta, sed canentem
  112. ipsam comminus, ut mereris, audi.
  113. vidi [*]() quam seriem [*]() merentis [*]() aevi
  114. pronectant tibi candidae sorores:
  115. magnus te manet ordo saeculorum,
  116. natis longior abnepotibusque
  117. annos perpetua geres iuventa,
  118. quos fertur placidos adisse Nestor,