Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. confremat et sileant peioris murmura famae!
  2. quippe manet longumque aevo redeunte manebit.
  3. quem penes intrepidae mitis custodia Romae,
  4. nec tantum induerint fatis nova saecula crimen
  5. aut instaurati peccaverit ara Tarenti.
  6. Ast ego nec Phoebum, quamquam mihi surda sine illo
  7. plectra, nec Aonias decima cum Pallade divas
  8. aut mitem Tegeac Dircesve hortabor alumnum:
  9. ipse veni viresque novas animumque ministra.
  10. qui [*]() caneris; docto nec enim sine numine tantus
  11. Ausoniae decora ampla togae centumque dedisti
  12. iudicium mentemque viris, licet enthea vatis
    13. [*](es s: et M: dive es Pol.: dives M: dis es Dom.: Diti es Postgate. )[*](qui Pol. (from P): quis M. )
  13. excludat Pimplea sitim nec conscia detur
  14. Pirene: largos potius mihi gurges in haustus.
  15. qui rapitur de fonte tuo, seu plana solutis
  16. quom struis orsa modis seu quom tibi dulcis in artem
  17. frangitur et nostras curat facundia leges.
  18. quare age, si Cereri sua dona merumque Lyaeo
  19. reddimus et dives praedae tamen accipit omni
  20. exuvias Diana tholo captivaque tela
  21. Bellipotens: nec tu. quando tibi, Gallice, maius
  22. eloquium, fandique opibus sublimis abundas.
  23. sperne coli tenuiore lyra. vaga cingitur astris
  24. luna. et in oceanum rivi cecidere minores.
  25. Quae tibi sollicitus persolvit praemia morum
  26. Urbis amor! quae tum patrumque equitumque notavi
  27. lumina et ignarae plebis lugere potentes?
  28. non labente Numa timuit sic Curia felix
  29. Pompeio nec celsus eques nec femina Bruto.
  30. hoc illud: tristes invitum audire catenas,
  31. parcere verberibus nec qua iubet alta potestas
  32. ire, sed armatas multum sibi demere vires
  33. dignarique manus humiles et verba precantum,
  34. reddere iura foro nec proturbare curules
  35. et ferrum mulcere toga. sic itur in alta
  36. pectora, sic mixto reverentia Adit amori.
  37. ipsa etiam cunctos gravis inclementia fati
  38. terruit et subiti praeceps iuvenile pericli,
  39. nil cunctante malo. non illud culpa senectae
  40. —quippe ea bissenis vixdum orsa excedere lustris—,
  41. sed labor intendens animique in membra vigentis
  42. imperium vigilesque suo pro Caesare curae,
  43. dulce opus. hinc fessos penitus subrepsit in artus
  44. insidiosa quies et pigra oblivio vitae.
  45. Tunc deus. Alpini qui iuxta culmina dorsi
  46. signat Apollineos sancto cognomine lucos,
  47. respicit heu tanti pridem [*]() securus alumni.
  48. praecidensque [*]() moras: ‘nunc mecum, Epidauria proles,
  49. hinc" ait "i [*]() gaudens: datur—aggredienda facultas!—
  50. ingentem recreare virum, teneamus adorti
  51. tendentes [*]() iam fila colos: ne fulminis atri
  52. sit metus: has ultro laudabit Iuppiter artes.
  53. nam neque plebeiam aut dextro sine numine cretam
  54. servo animam, atque adeo breviter, dum tecta subimus.
  55. expediam. genus ipse suis permissaque retro
  56. nobilitas: nec origo latet, sed luce sequente
  57. vincitur et magno gaudet cessisse nepoti.
  58. prima togae virtus illi quoque: clarus et ingens
  59. eloquio; mox innumeris exercita castris
  60. occiduas primasque domos et sole sub omni
  61. permeruit iurata manus nec in otia pacis
  62. permissum laxare animos ferrumque recingi.
  63. hunc Galatea vigens ausa est incessere bello
  64. —me quoque—perque novem timuit Pamphylia messes
  65. Pannoniusque ferox arcuque horrenda fugaci
    66. [*](pridem Dom.: precidem M. )[*](praecidens Housman: progressus M: praegressus s. )[*](ait, i Bursian: alti M. )[*](tendentes Markland: tendatis M. )
  66. Armenia et patiens Latii iam pontis Araxes.
  67. quid geminos fasces magnaeque iterata revolvam
  68. iura Asiae? velit illa quidem ter habere quaterque
  69. hunc sibi. sed revocant fasti maiorque curulis
  70. nec promissa semel. Libyci quid mira tributi
  71. obsequia et missum media de pace triumphum
  72. laudem et opes quantas nec qui mandaverat ausus
  73. exspectare fuit? gaudet Trasimennus et Alpes [*]()
  74. Cannensesque animae; primusque insigne tributum
  75. ipse palam lacera [*]() poscebat Regulus umbra,
  76. non vacat Arctoas acies Rhenumque rebellem
  77. captivaeque preces Veledae et, quae maxima nuper
  78. gloria, depositam Dacis pereuntibus Urbem
  79. pandere, cum tanti lectus rectoris habenas,
  80. Gallice, Fortuna non admirante subisti.
  81. Hunc igitur, si digna loquor, rapiemus iniquo,
  82. nate. Ioui. rogat hoc Latiae pater inclitus urbis
  83. et meruit: neque enim frustra mihi nuper honora
  84. carmina patricio pueri sonuistis in ostro,
  85. si qua salutifero gemini Chironis in antro
  86. herba, tholo quodcumque tibi Troiana recondit
  87. Pergamus aut medicis felix Epidaurus harenis
  88. educat, Idaea profert quam Creta sub umbra
  89. dictamni florentis opem. quoque anguis abundat
    90. [*](After this line M has attollam cantu gaudet Thrasymennus et Alpes, obviously an interpolation, though carious edd, try to fit it into the text. See In trod. )[*](lacera Pot.: laeta M. Pol.'s reading was taken by him from P. (Staatsrecht, i. 384 n.l, who quotes Cic. De leg. agr. ii. 34. 93, and Plautus. Epid. i. 1. 25. to prove that the praetor in Rome only had two lictors (cf, bissenos fasces, of the consulship, Silv. i. 2. 174). )
  90. spumatu: iungam ipse manus atque omne benignum [*]()
  91. virus, odoriferis Arabum quod doctus in arvis
  92. aut Amphrysiaco pastor de gramine carpsi.’[*]()
  93. Dixerat, inveniunt positos iam segniter artus
  94. pugnantemque animam: ritu se cingit uterque
  95. Paconio monstrantque simul parentque volentes,
  96. donec letiferas vario medicamine pestes
  97. et suspecta mali ruperunt nubila somni.
  98. adiuvat ipse deos morboque valentior omni
  99. occupat auxilium, citius non arte refectus
  100. Telephus Haemonia, nec quae metuentis Atridae
  101. saeva Machaonio coierunt vulnera suco.
  102. Quis mihi tot coetus inter populique patrumque
  103. sit curae votique locus? tamen ardua testor
  104. sidera teque, pater vatum Thymbraee, quis omni
  105. luce mihi, quis nocte timor, dum postibus haerens
  106. assiduus nunc aure vigil nunc lumine cuncta
  107. aucupor 3; immensae veluti conexa carinae
  108. cumba minor, cum saevit hiems, pro parte furentis
  109. parva receptat aquas et eodem volvitur austro.
  110. Nectite nunc laetae candentia fila, sorores,
  111. nectite! nemo modum transmissi computet aevi:
  112. hic vitae natalis erit. tu Troica dignus
  113. saecula et Euboici transcendere pulveris annos
  114. Nestoreosque situs! qua nunc tibi pauper acerra
  115. digna litem? nec si vacuet Mevania valles
  116. aut praestent niveos Clitumna novalia tauros,
    117. [*](benignum Lindenbroy: benigne M. )[*](carpsi Dom.: carpsit M. )[*](aucupor Heinsius: auguror M. )
  117. sufficiam. sed saepe deis hos inter honores
  118. caespes et exiguo placuerunt farra salino.
  1. Non Helicona gravi pulsat chelys enthea plectro.
  2. nec lassata voco totiens mihi numina. Musas;
  3. et te. Phoebe, choris et te dimittimus, Euhan.
  4. tu quoque muta ferae, volucer Tegeaee, sonorae
  5. terga premas: alios poscunt mea carmina coetus.
  6. Naidas, undarum dominas, regemque corusci
  7. ignis adhuc fessum Siculaque incude rubentem
  8. elicuisse satis, paulum arma nocentia. Thebae,
  9. ponite: dilecto volo lascivire sodali.
  10. iunge. puer. cyathos—set ne numerare [*]() labora—
  11. cunctantemque intende chelyn: discede Laborque
  12. Curaque, dum nitidis canimus gemmantia saxis
  13. balnea dumque procax vittis hederisque, soluta
  14. fronde verecunda.[*]() Clio mea ludit Etrusco.
  15. ite. deae virides, liquidosque advertite vultus
  16. et vitreum teneris crimen redimite corymbis,
  17. veste nihil tectae, quales emergitis altis
  18. fontibus et visu Satyros torquetis amantes,
  19. non vos. quae culpa decus infamastis aquarum.
    20. [*](set ne numerare Seriverius: et enumerare M, nec et Postgate. )[*](verecunda Bachrens: verecundo M. )
  20. sollicitare iuvat: procul hinc et fonte doloso
  21. Salmacis et viduae Cebrenidos arida luctu
  22. flumina et Herculei praedatrix cedat alumni,
  23. vos mihi, quae Latium septenaque culmina, nymphae,
  24. incolitis Thybrimque novis attollitis undis,
  25. quas praeceps Anien atque exceptura natatus
  26. Virgo iuvat Marsasque nives et frigora ducens
  27. Marcia, praecelsis quarum vaga molibus unda
  28. crescit et innumero pendens transmittitur arcu—:
  29. vestrum opus aggredimur, vestra est. quam carmine molli
  30. pando, domus, non umquam aliis habitastis in antris
  31. ditius. ipsa manus tenuit Cytherea mariti
  32. monstravitque artes: neu vilis flamina caminos
  33. ureret, ipsa faces volucrum succendit Amorum.
  34. non huc admissae Thasos aut undosa Carystos,
  35. maeret onyx longe, queriturque exclusus ophites:
  36. sola nitet flavis Nomadum decisa metallis
  37. purpura, sola cavo Phrygiae quam Synnados antro
  38. ipse cruentavit maculis lucentibus [*]() Attis,
  39. quasque Tyrus [*]() niveas secat et Sidonia rupes,
  40. vix locus Eurotae, viridis cum regula longo
    41. [*](lucentibus M: liventibus Pol., Markland: cf. Apoll. Sid. xxii. 137. )[*](quasque Tyrus Dom.: quoque tiri M: cumque Tyri Vollmer: quasque Tyrus niveas secuit Lafaye: quamque Paros niveam Postgate: quaeque Tyri vincas fucatam (or, fucum et quae) sindona rupes Stater. See also C.R. xx. pp. 38, 39. united herself indissolubly to him. Cebrenis is Oenone. Hylas, ward of Hercules, was drawn by a nymph into the spring where he was getting water. drinking respectively, from the purity of the one and the )
  41. Synnada distinctu variat, non limina cessant,
  42. effulgent camerae, vario fastigia vitro
  43. in species animosque nitent. stupet ipse beatas
  44. circumplexus opes et parcius imperat ignis.
  45. multus ubique dies, radiis ubi culmina totis
  46. perforat atque alio sol improbus uritur aestu.
  47. nil ibi plebeium: nusquam Temesaea notabis
  48. aera. sed argento felix propellitur unda
  49. argentoque cadit labrisque nitentibus instat
  50. delicias mirata suas et abire recusat.
  51. extra autem niveo qui margine caerulus amnis
  52. vivit et in summum fundo [*]() patet omnis ab imo,
  53. cui non ire lacu pigrosque exsolvere amictus
  54. suadeat? hoc mallet nasci Cytherea profundo.
  55. hic te perspicuum melius. Narcisse, videres,
  56. hic velox Hecate velit et deprensa lavari.
  57. quid nunc strata solo referam tabulata crepantis
  58. auditura pilas, ubi languidus ignis inerrat
  59. aedibus et tenuem volvunt hypocausta vaporem?
  60. nec si Baianis veniat novus hospes ab oris,
  61. talia despiciet—fas sit componere magnis
  62. parva—Neronea nec qui modo lotus in unda,
  63. hic iterum sudare neget, macte, oro, nitenti
  64. ingenio curaque puer! tecum ista senescant
  65. et tua iam melius discat fortuna renasci!
    66. [*](in summum fundo s: in fundum summo M. )
  1. Et Phoebus pater et severa Pallas
  2. et M usae procul ite feriatae:
  3. Iani vos revocabimus Kalendis.
  4. Saturnus mihi compede exoluta
  5. et multo gravidus mero December
  6. et ridens Iocus et Sales protervi
  7. adsint, dum refero diem beatum
  8. laeti Caesaris ebriamque aparchen.[*]()
  9. Vix Aurora novos movebat ortus,
  10. iam bellaria [*]() linea pluebant
  11. —hunc rorem veniens profudit eurus:
  12. quicquid nobile Ponticis nucetis,
  13. fecundis cadit aut iugis Idymes;
  14. quod ramis pia germinat Damascos,
  15. et quod percoquit ebriosa Caunos,[*]()
  16. largis gratuitum cadit rapinis:
  17. molles gaioli lucuntulique,
  18. et massis Amerina non perustis
  19. et mustaceus et latente palma
  20. praegnates caryotides cadebant.
    21. [*](ebriamque aparchen (I.e. a)parxh/n, originally first-fruits. first offering, then feast, as In Pint. 40 B) Phillimore: parcen M, pacem Pol., noctem R. Thomson, etc. )[*]( bellaria s: vellaria M. )[*](ebriosa Caunos Waller: aebosia caunos M, aestuosa Imhof, Ebosea Vollmer, arbor Iuda caunas Eilis, et quod praecoquit Ebosia cannis Lafaye and Slater. according to popular belief, on his festival. )
  21. non tantis Hyas inserena nimbis
  22. terras obruit aut soluta Plias,
  23. qualis per cuneos hiems Latinos
  24. plebem grandine contudit serena.
  25. ducat nubila Iuppiter per orbem
  26. et latis pluvias minetur agris,
  27. dum nostri Iovis hi ferantur imbres.
  28. Ecce autem caveas subit per omnis
  29. insignis specie, decora cultu
  30. plebes altera non minor sedente.
  31. hi panaria candidasque mappas
  32. subvectant epulasque lautiores;
  33. illi marcida vina largiuntur:
  34. Idaeos totidem putes ministros,
  35. orbem, qua melior severiorque est,
  36. et gentes alis insimul [*]() togatas,
  37. et cum tot populos, beate,[*]() pascas,
  38. hunc Annona diem superba nescit.[*]()
  39. i nunc saecula compara, Vetustas,
  40. antiqui Iovis aureumque tempus:
  41. non sic libera vina tunc fluebant
  42. nec tardum seges occupabat annum,
  43. una vescitur omnis ordo mensa,
  44. parvi, femina, plebs, eques, senatus:
  45. libertas reverentiam remisit.
  46. et tu quin etiam—quis hoc vacare,[*]()
  47. uis promittere possit hoc deorum?—
  48. nobiscum socias dapes inisti.
  49. iam se, quisquis is est, inops, beatus,
  50. convivam ducis esse gloriatur.
  51. Hos inter fremitus novosque luxus
  52. spectandi levis effugit voluptas:
    53. [*](insimul s: insemel M. )[*](beate Hessius and Lafaye: beata M. )[*]( nescit M: nescis s. )[*]( vacare Phillimore: vocare M: vocari Ettigius. )
  53. stat sexus rudis insciusque ferri;
  54. ut pugnae capit improbus viriles!
  55. credas ad Tanain ferumque Phasim
  56. Thermodontiaeas calere turmas,
  57. hic audax subit ordo pumilorum,
  58. quos natura brevis statim peracta
  59. nodosum semel in globum ligavit,
  60. edunt vulnera conseruntque dextras
  61. et mortem sibi—qua manu!—minantur.
  62. ridet Mars pater et cruenta Virtus
  63. casuraeque vagis grues rapinis
  64. mirantur pugiles [*]() ferociores.
  65. Iam noctis propioribus sub umbris
  66. dives sparsio quos agit tumultus!
  67. hic intrant faciles emi puellae,
  68. hic agnoscitur omne. quod theatris
  69. aut forma placet aut probatur arte.
  70. hoc plaudunt grege Lydiae tumentes,
  71. illic cymbala tinnulaeque Gades,
  72. illic agmina confremunt Syrorum,
  73. hic plebs scenica quique comminutis
  74. permutant vitreis gregale sulpur.
  75. Inter quae subito cadunt volatu
  76. immensae volucrum per astra nubes,
  77. quas Nilus sacer horridusque Phasis,
  78. quas udo Numidae legunt sub austro,