Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. fracta dehinc eunetis aversaque pectora bello:
  2. sic fortes Minyas subito cum funere Tiphys
  3. destituit, non arma sequi, non ferre videtur
  4. remus aquas, ipsique minus iam ducere venti.
  5. iam fessi gemitu, paulatim et corda levavit
  6. exhaustus sermone dolor, nox addita curas
  7. obruit et facilis lacrimis inrepere somnus.
  8. At non Sidoniam diversa in parte per urbem
  9. nox eadem: vario producunt sidera ludo
  10. ante domos intraque, ipsaeque ad moenia marcent
  11. excubiae; gemina aera sonant Idaeaque terga
  12. et moderata sonum vario spiramine buxus.
  13. tune dulces superos atque omne ex ordine alumnum
  14. numen ubique sacri resonant paeanes, ubique
  15. serta coronatumque merum, nunc funera rident
  16. auguris ignari, contraque in tempore certant
  17. Tiresian laudare suum; nunc facta revolvunt
  18. maiorum veteresque canunt ab origine Thebas:
  19. hi mare Sidonium manibusque adtrita Tonantis
  20. cornua et ingenti sulcatum Nerea tauro,
  21. hi Cadmum lassamque bovem fetosque cruenti
  22. Martis agros, alii Tyriam reptantia saxa
    23. v.2.p.212
  23. ad chelyn et duras animantem Amphiona cautes,
  24. hi gravidam Semelen, illi Cythereia laudant
  25. conubia et multa deductam lampade fratrum
  26. Harmoniam: nullis iam deest [*]() sua fabula mensis,
  27. ceu modo gemmiferum thyrso populatus Hydaspen
  28. Eoasque domos nigri vexilla triumphi
  29. liber et ignotos populis ostenderet Indos.
  30. Tunc primum ad coetus sociaeque ad foedera mensae
  31. semper inaspectum diraque in sede latentem
  32. Oedipoden exisse ferunt vultuque sereno
  33. canitiem nigram squalore et sordida fusis
  34. ora comis laxasse manu sociumque benignos
  35. adfatus et abacta prius solacia passum,
  36. quin hausisse dapes insiccatumque cruorem
  37. deiecisse genis, cunctos auditque refertque,
  38. qui Ditem et Furias tantum et si quando regentem
  39. Antigonen maestis solitus pulsare querellis,
  40. causa latet, non hunc Tyrii fors prospera belli,
  41. tantum bella iuvant; natum hortaturque probatque,
  42. nec vicisse velit; sed primos comminus enses
  43. et sceleris tacito rimatur semina voto.
  44. inde epulae dulces ignotaque gaudia vultu,
  45. qualis post longae Phineus ieiunia poenae,
  46. nil stridere domi volucres ut sensit abactas —
  47. necdum tota fides — hilaris mensasque torosque
  48. nec turbata feris tractavit pocula pinnis.
  49. Cetera Graiorum curis armisque iacebat
  50. fessa cohors; alto castrorum ex aggere Adrastus
  51. lactificos tenui captabat corde tumultus,
    52. [*](iam deest D: deest Pω: -que deest C: dent, non est edd.: suavis Garrod, but Statius may have lengthened the first syllable, cf, ii. 551, vi. 519, x. 236, xi. 276.)
    v.2.p.214
  52. quamquam aeger senio, sed agit miseranda-potestas
  53. invigilare malis, illum aereus undique clamor
  54. Thebanique urunt sonitus, et amara lacessit
  55. tibia, tum nimio voces marcore superbae
  56. incertaeque faces et iam male pervigil ignis,
  57. sic ubi per fluctus uno ratis obruta somno
  58. conticuit, pacique[*]() maris secura iuventus
  59. mandavere animas: solus stat puppe magister
  60. pervigil inscriptaque deus qui navigat alno.
  61. Tempus erat, iunctos cum iam soror ignea Phoebi
  62. sensit equos penitusque cavam sub luce parata
  63. Oceani mugire domum, seseque vagantem
  64. colligit et leviter moto fugat astra flagello:
  65. concilium rex triste vocat, quaeruntque gementes,
  66. quis tripodas successor agat, quo provida [*]() laurus
  67. transeat atque orbum vittae decus, haud mora, cuncti
  68. insignem fama sancteque Melampode cretum
  69. Thiodamanta volunt, quicum ipse arcana deorum
  70. partiri et visas uni sociare solebat
  71. Amphiaraus aves, tantaeque haud invidus artis
  72. gaudebat dici similem iuxtaque secundum,
  73. illum ingens confundit honos inopinaque turbat
  74. gloria et oblatas frondes submissus adorat,
  75. seque oneri negat esse parem cogique meretur:
  76. sicut Achaemenius solium gentesque paternas
  77. excepit si forte puer, cui vivere patrem
  78. tutius, incerta formidine gaudia librat,
    79. [*](pacique Postgate: tantique Pω, but some dat. is needed for the verb; it is impossible to understand somno, as Klotz.)[*](provida Peyrared: prodigia P: prodita ω.)
    v.2.p.216
  79. an fidi proceres, ne pugnet volgus habenis,
  80. cui latus Euphratae, cui Caspia limina mandet;
  81. sumere tunc arcus ipsumque onerare veretur
  82. patris equum, visusque sibi nec sceptra capaci
  83. sustentare manu nec adhuc implere tiaram.
  84. Atque is ubi intorto signatus vellere crinem
  85. convenitque deis, hilari per castra tumultu
  86. vadit ovans ac, prima sui documenta, sacerdos
  87. Tellurem placare parat: nec futile maestis
  88. id visum Danais, geminas ergo dicet aras
  89. arboribus vivis et adulto caespite texi
  90. imperat, innumerosque deae, sua munera, flores
  91. et cumulos frugum et quicquid novat impiger annus
  92. addit et intacto spargens altaria lacte
  93. incipit: ‘o hominum divomque aeterna creatrix,
  94. quae fluvios silvasque animarum et semina mundo
  95. cuncta Prometheasque manus Pyrrhaeaque saxa
  96. gignis, et impastis quae prima alimenta dedisti
  97. mutastique[*]() viris,[*]() quae pontum ambisque vehisque:
  98. te penes et pecudum gens mitis et ira ferarum
  99. et volucrum requies; firmum atque immobile mundi
  100. robur inoccidui, te velox machina caeli
  101. aere pendentem vacuo, te currus uterque
  102. circuit, o rerum media indivisaque magnis
  103. fratribus! ergo simul tot gentibus alma, tot altis
  104. urbibus ac populis, subterque ac desuper una
    105. [*](mutastique ω: multatisque P.)[*](viris P: viros eo.)
    v.2.p.218
  105. suffieis, astriferumque domos Atlanta supernas
  106. ferre laborantem nullo vehis ipsa labore:
  107. nos tantum portare negas, nos, diva, gravaris?
  108. quod, precor, ignari luimus seelus? an quia plebes
  109. externa Inachiis huc adventamus ab oris?
  110. omne homini natale solum, nee te, optima, saevo
  111. tamque humili populos deceat distinguere fine
  112. undique ubique tuos; maneas communis et arma
  113. hinc atque inde feras; liceat, precor, ordine belli
  114. pugnaees efflare animas et reddere caelo,
  115. ne rape tam subitis spirantia corpora bustis,
  116. ne propera: veniemus enim, quo limite cuncti,
  117. qua licet ire via; tantum exorata Pelasgis
  118. siste levem campum, celeres neu praecipe Pareas.
  119. at tu, care deis, quem non manus ulla nec enses
  120. Sidonii, sed magna sinu Natura soluto,
  121. ceu te Cirrhaeo meritum tumularet hiatu,
  122. sic amplexa coit, hilaris des, oro, precatus
  123. nosse tuos, caeloque et vera monentibus aris
  124. concilies, et quae populis proferre parabas,
  125. me doceas: tibi saera feram praesaga, tuique
  126. numinis interpres te Phoebo absente vocabo.
  127. ille mihi Delo Cirrhaque potentior omni,
  128. quo ruis, ille adytis melior locus.’ haec ubi dicta,
  129. nigrantis terrae pecudes obscuraque mergit
  130. armenta, ac vivis cumulos undantis harenae
  131. aggerat et vati mortis simulacra rependit.
  132. Talia apud Graios, cum iam Mavortia contra
    133. v.2.p.220
  133. cornua, iam saevos fragor aereus excitat enses,
  134. addit acerba sonum Teumesi e vertice crinem
  135. incutiens acuitque tubas et sibila miscet
  136. Tisiphone: stupet insolito clangore Cithaeron
  137. marcidus et turres carmen non tale secutae,
  138. iam trepidas Bellona fores armataque pulsat
  139. limina, iam multo laxantur cardine Thebae.
  140. turbat eques pedites, currus properantibus obstant,
  141. ceu Danai post terga premant: sic omnibus alae
  142. artantur portis septemque excursibus haerent.
  143. Ogygiis it sorte Creon, Eteoclea mittunt
  144. Neistae, celsas Homoloidas occupat Haemon,
  145. Hypsea Proetiae,[*]() celsum fudere Dryanta
  146. Electrae, quatit Hypsistas manus Eurymedontis,
  147. culmina magnanimus stipat Dircaea Menoeceus.
  148. qualis ubi aversi secretus pabula caeli
  149. Nilus et Eoas magno bibit ore pruinas,
  150. scindit fontis opes septemque patentibus arvis
  151. in mare fert hiemes; penitus cessere fugatae
  152. Nereides dulcique timent occurrere ponto.
  153. Tristis at inde gradum tarde movet Inaeha pubes,
  154. praecipue Eleae Lacedaemoniaeque cohortes
  155. et Pylii; subitum nam Thiodamanta secuntur
  156. augure fraudati, necdum accessere regenti,
  157. nec tua te, princeps tripodum, sola agmina quaerunt:
  158. cuneta phalanx sibi deesse putat; minor ille per alas
  159. septimus exstat apex. liquido velut aethere nubes
    160. [*](Proetiae Pω. Proetides et Lachmann: Proetiadae (-es) edd.)
    v.2.p.222
  160. invida Parrhasiis unum si detrahat astris,
  161. truncus honor Plaustri, nee idem riget [*]() igne reciso
  162. axis, et incerti numerant sua sidera nautae.
  163. Sed iam bella vocant: alias nova suggere vires,
  164. Calliope, maiorque chelyn mihi tendat Apollo,
  165. fatalem populis ultro poscentibus horam
  166. admovet atra dies, Stygiisque emissa tenebris
  167. Mors fruitur caelo bellatoremque volando
  168. campum operit nigroque viros invitat hiatu,[*]()
  169. nil vulgare legens, sed quae dignissima vita
  170. funera, praecipuos annis animisque cruento
  171. ungue [*]() notat; iamque in miseros pensum omne Sororum
  172. scinditur, et Furiae rapuerunt licia Parcis.
  173. stat medius campis etiamnum cuspide sicea
  174. Bellipotens, iamque hos clipeum, iam vertit ad illos
  175. arma ciens, aboletque domos, conubia, natos.
  176. pellitur et patriae et, qui mente novissimus exit,
  177. lucis amor; tenet in capulis hastisque paratas
  178. ira manus animusque ultra thoracas anhelus [*]()
  179. conatur, galeaeque tremunt horrore comarum.
  180. quid mirum caluisse viros? flammantur in hostem
  181. cornipedes niveoque rigant sola putria nimbo,
  182. corpora ceu mixti dominis irasque sedentum
  183. induerint: sic frena terunt, sic proelia poscunt
  184. hinnitu tolluntque armos equitesque supinant.
    185. [*](riget P: nitet ω.)[*](hiatu Pω: amictu D (hiatu written over), conversely B, hence Wakefield conj. investit amictu.)[*](ungue Barth, Bentley: angue Pω.)[*](animus anhelus ω: -os -os P.)
    v.2.p.224
  185. Iamque ruunt, primusque virum concurrere pulvis
  186. incipit, et spatiis utrimque aequalibus acti
  187. adventant mediumque vident decrescere campum,
  188. iam clipeus clipeis, umbone repellitur umbo,
  189. ense minax ensis, pede pes et cuspide cuspis:
  190. sic obnixa acies; pariter suspiria fumant,
  191. admotaeque nitent aliena in casside cristae.
  192. pulcher adhuc belli vultus: stant vertice coni,
  193. plena armenta viris, nulli sine praeside currus,
  194. arma loco, splendent clipei pharetraeque decorae
  195. cingulaque et nondum deforme cruoribus aurum.
  196. at postquam rabies et vitae prodiga virtus
  197. emisere animos, non tanta cadentibus Haedis
  198. aeriam Rhodopen solida nive verberat Arctos,
  199. nec fragor Ausoniae tantus, cum Iuppiter omni
  200. arce tonat, tanta quatitur nec grandine Syrtis,
  201. cum Libyae Boreas Italos niger attulit imbres,
  202. exclusere diem telis, stant ferrea caelo
  203. nubila, nec iaculis artatus sufficit aer.
  204. hi pereunt missis, illi redeuntibus hastis,
  205. concurrunt per inane sudes et mutua perdunt
  206. volnera, concurrunt hastae, stridentia funda
  207. saxa pluunt, volucres imitantur fulgura glandes
  208. et formidandae non una morte sagittae,
  209. nec locus ad terram telis: in corpora ferrum
  210. omne cadit; saepe ignari perimuntque caduntque.
  211. casus agit virtutis opus: nunc turba recedit,
  212. nunc premit, ac vicibus tellurem amittit et aufert,
  213. ut ventis nimbisque minax cum solvit habenas
    214. v.2.p.226
  214. Iuppiter alternoque adfligit turbine mundum:
  215. stat caeli diversa acies, nunc fortior Austri,
  216. nunc Aquilonis hiemps, donec pugnante procella
  217. aut nimiis hic vicit aquis, aut ille sereno.
  218. Principium pugnae turmas Asopius Hypseus
  219. Oebalias — namque hae magnum et gentile tumentes
  220. Euboicum duris rumpunt umbonibus agmen —
  221. reppulit erepto cunei ductore Menalca.
  222. hic et mente Lacon, crudi torrentis alumnus —
  223. nec turpavit avos — hastam ultra pectus euntem,
  224. ne pudor in tergo, per et ossa et viscera retro
  225. extrahit atque hosti dextra labente remittit
  226. sanguineam: dilecta genis morientis oberrant
  227. Taygeta et pugnae laudataque pectora [*]() matri.
  228. Phaedimon Iasiden arcu Dircaeus Amyntas
  229. destinat: heu celeres Parcae! iam palpitat arvis
  230. Phaedimus, et certi nondum tacet arcus Amyntae.
  231. abstulit ex umero dextram Calydonius Agreus
  232. Phegeos: illa suum terra tenet improba ferrum
  233. et movet; extimuit sparsa inter tela iacentem
  234. praegrediens truncamque tamen percussit Acoetes.
  235. Iphin atrox Acamas, Argum ferus impulit Hypseus,
  236. stravit Abanta Pheres, diversaque volnera flentes
  237. Iphis eques, pedes Argus, Abas auriga iacebant.
  238. Inachidae gemini geminos e sanguine Cadmi
  239. occultos galeis — saeva ignorantia belli —
  240. perculerant ferro; sed dum spolia omnia caesis
  241. eripiunt, videre nefas, et maestus uterque
  242. respicit ad fratrem pariterque errasse queruntur.
    243. [*](pectora P: verbera ω.)
    v.2.p.228
  243. cultor Ion Pisae cultorem Daphnea Cirrhae
  244. turbatis prostravit equis; hunc laudat ab alto
  245. Iuppiter, hunc tardus frustra miseratur Apollo.
  246. Ingentes Fortuna viros inlustrat utrimque
  247. sanguine in adverso: Danaos Cadmeius Haemon [*]()
  248. sternit agitque, furens sequitur Tyria agmina Tydeus;
  249. Pallas huic praesens, illum Tirynthius implet,
  250. qualiter hiberni summis duo montibus amnes
  251. franguntur geminaque cadunt in plana ruina:
  252. contendisse putes, uter arva arbustaque tollat
  253. altius aut superet pontes; ecce [*]() una receptas
  254. confundit iam vallis aquas; sibi quisque superbus
  255. ire cupit, pontoque negant descendere mixti.
  256. Ibat fumiferam quatiens Onchestius Idas
  257. lampada per medios turbabatque agmina Graium,
  258. igne viam rumpens; magno quem comminus ictu
  259. Tydeos hasta feri dispulsa casside fixit,
  260. ille ingens in terga iacet, stat fronte superstes
  261. lancea, conlapsae veniunt in tempora flammae,
  262. prosequitur Tydeus: ‘saevos ne dixeris Argos,
  263. igne tuo, Thebane — rogum concedimus — arde!’
  264. inde, velut primo tigris gavisa cruore
  265. per totum cupit ire pecus, sic Aona saxo,
  266. ense Pholum, Chromin ense, duos Helicaonas hasta
  267. transigi, Aegaeae veneris quos Maera sacerdos
  268. ediderat prohibente dea; vos praeda cruenti
  269. Tydeos, it saevas etiamnum mater ad aras.
  270. Nec minus Herculeum contra vagus Haemona ducit
    271. [*](Haemon P ω heros ω.)[*](ecce Pω: et cum Garrod.)
    v.2.p.230
  271. sanguis: inexpleto rapitur per milia ferro,
  272. nunc tumidae Calydonis opes, nunc torva Pylenes
  273. agmina, nunc maestae fundens Pleuronis alumnos,
  274. donec in Olenium fessa iam cuspide Buten
  275. incidit, hunc turmis obversum et abire vetantem
  276. adgreditur; puer ille, puer malasque comamque
  277. integer, ignaro cui tunc Thebana bipennis
  278. in galeam librata venit: finduntur [*]() utroque
  279. tempora dividuique cadunt in bracchia crines,
  280. et non hoc metuens inopino limine vita
  281. exsiluit. tunc flavum Hypanin flavumque Politen —
  282. ille genas Phoebo, crinem hic pascebat Iaccho:
  283. saevus uterque deus — victis Hyperenora iungit
  284. conversumque fuga Damasum; sed lapsa per armos
  285. hasta viri trans pectus abit parmamque tenenti
  286. excutit et summa fugiens in cuspide portat.
  287. Sterneret adversos etiamnum Ismenius Haemon
  288. Inachidas — nam tela regit viresque ministrat
  289. Amphitryoniades — saevum sed Tydea contra
  290. Pallas agit. iamque adverso venere favore
  291. comminus, et placido prior haec Tirynthius ore:
  292. ‘fida soror, quaenam hunc belli caligine nobis
  293. congressum fortuna tulit? num regia Iuno
  294. hoc molita nefas? citius me fulmina contra
  295. — infandum! — ruere et magno bellare parenti
  296. aspiciat, genus huic — sed mitto agnoscere, quando
  297. tu diversa foves, nec si ipsum comminus Hyllum
  298. Tydeos hasta tui Stygioque ex orbe remissum
  299. Amphitryona petat; teneo aeternumque tenebo,
    300. [*](finduntur BQ (both 2nd hand) SN: funduntur, scinduntur, striduntur other MSS.)
    v.2.p.232
  300. quantum haec diva manus, quotiens sudaverit aegis
  301. ista mihi, duris famulus dum casibus omnes
  302. lustro vagus terras; ipsa heu! comes invia mecum
  303. Tartara, ni superos Acheron excluderet, isses.
  304. tu patriam caelumque mihi, quis tanta relatu
  305. aequet? habe totas, si mens excidere,[*]() Thebas.
  306. cedo equidem veniamque precor.’ sic orsus abibat.
  307. Pallada mulcet honos: rediit ardore remisso
  308. voltus et erecti sederunt pectoris angues.
  309. Sensit abesse deum, levius Cadmeius Haemon
  310. tela rotat nulloque manum cognoscit in ictu.
  311. tunc magis atque magis vires animusque recedunt,
  312. nec pudor ire retro; cedentem Acheloius heros
  313. impetit,[*]() et librans uni sibi missile telum
  314. direxit iactus, summae qua margine parmae
  315. ima sedet galea et iuguli vitalia lucent.
  316. nec frustrata manus, mortemque invenerat hasta;
  317. sed prohibet paulumque umeri libare sinistri
  318. praebuit et merito parcit Tritonia fratri,
  319. ille tamen nec stare loco nec comminus ire
  320. amplius aut voltus audet perferre cruenti
  321. Tydeos; aegra animo vis ac fiducia cessit:
  322. qualis saetigeram Lucana cuspide frontem
  323. strictus aper, penitus cui non infossa cerebro
  324. volnera, nec felix dextrae tenor, in latus iras
  325. frangit, et expertae iam non venit obvius hastae.
  326. Ecce ducem turmae certa indignatus in hostem
  327. spicula felici Prothoum torquere lacerto,
    328. [*](excidere Kohlmann: exscindere ω: excedere P.)[*](impetit ω: impedit P.)
    v.2.p.234
  328. turbidus Oenides una duo corpora pinu,
  329. cornipedemque equitemque, ferit: ruit ille ruentem
  330. in Prothoum lapsasque manu quaerentis habenas
  331. in voltus galeam clipeumque in pectora calcat,
  332. saucius extremo donec cum sanguine frenos
  333. respuit et iuncta domino cervice recumbit,
  334. sic ulmus vitisque, duplex iactura colenti,
  335. Gaurano de monte cadunt, sed maestior ulmus
  336. quaerit utrumque nemus, nec tam sua bracchia labens
  337. quam gemit adsuetas invitaque proterit uvas.
  338. sumpserat in Danaos Heliconius arma Corymbus,
  339. ante comes Musis, Stygii cui conscia pensi
  340. ipsa diu positis letum praedixerat astris
  341. Uranie. cupit ille tamen pugnasque viresque,
  342. forsitan ut caneret; longa iacet ipse canendus
  343. laude, sed amissum mutae [*]() flevere sorores.
  344. Pactus Agenoream primis Atys ibat ab annis
  345. Ismenen, Tyrii iuvenis non advena belli.
  346. quamvis Cirrha domus, soceros nec tristibus actis
  347. aversatus erat; sponsam quin castus amanti
  348. squalor et indigni commendat gratia luctus,
  349. ipse quoque egregius, nec pectora virginis illi
  350. diversa, inque vicem, sineret fortuna, placebant.
  351. bella vetant taedas, iuvenique hinc maior in hostes
  352. ira; ruit primis immixtus et agmina Lernae
  353. nunc pedes ense vago, prensis nunc celsus habenis,
  354. ceu spectetur, agit. triplici velaverat ostro
    355. [*](mutae ω: musae PDS.)
    v.2.p.236
  355. surgentes etiamnum umeros et levia mater
  356. pectora; nunc auro phaleras auroque sagittas
  357. cingulaque et manicas, ne coniuge vilior iret,
  358. presserat et mixtum cono crispaverat aurum,
  359. talibus heu! fidens vocat ultro in proelia Graios.
  360. ac primum in faciles grassatus cuspide turmas
  361. arma refert sociis et in agmina fida peracta
  362. caede redit, sic Hyrcana leo Caspius umbra
  363. nudus adhuc nulloque iubae flaventis honore
  364. terribilis magnique etiamnum sanguinis insons,
  365. haud procul a stabulis captat custode remoto
  366. segne pecus teneraquc famem consumit in [*]() agna.
  367. mox ignotum armis ac solo corpore mensus
  368. Tydea non timuit, fragilique lacessere telo
  369. saepius infrendentem aliis aliosque sequentem
  370. ausus erat. tandem invalidos Aetolus ad ictus
  371. forte refert oculos et formidabile ridens:
  372. ‘iamdudum video, magnum cupis, improbe, leti
  373. nomen’ ait; simul audacem non ense nec hasta
  374. dignatus leviter digitis imbelle solutis
  375. abiecit iaculum: latebras tamen inguinis alte
  376. missile, ceu totis intortum viribus, hausit,
  377. praeterit haud dubium fati et spoliare superbit
  378. Oenides. ‘neque enim has Marti aut tibi, bellica Pallas,
  379. exuvias Agemus’ ait, ‘procul arceat [*]() ipsum
  380. ferre pudor; vix, si bellum comitata relictis,
    381. [*](consumit in Pω: depascitur N, and written over in D.)[*](arceat ω: habeat P: afuat conj. Garrod.)
    v.2.p.238
  381. Deipyle thalamis, illi inludenda [*]() tulissent.’
  382. sic ait, et belli maiora ad praemia mente
  383. ducitur: innumeris veluti leo forte potitus
  384. caedibus imbellis vitulos mollesque iuvencas
  385. transmittit: magno furor est in sanguine mergi,
  386. nec nisi regnantis cervice recumbere tauri,
  387. at non semianimi clamore Menoecea lapsus
  388. fallit Atys: praevertit equos curruque citato
  389. desilit: instabat pubes Tegeaea iacenti,
  390. nec prohibent Tyrii. ‘pudeat, Cadmea iuventus,
  391. terrigenas mentita patres! quo tenditis’ inquit,
  392. ‘ degeneres? meliusne iacet pro sanguine nostro
  393. hospes Atys? tantum hospes adhuc et coniugis ultor
  394. infelix nondum iste suae; nos pignora tanta
  395. prodimus?’ insurgunt iusto firmata pudore
  396. agmine, cuique suae rediere in pectora curae.
  397. Interea thalami secreta in parte sorores,
  398. par aliud morum miserique innoxia proles
  399. Oedipodae, varias miscent sermone querellas,
  400. nec mala quae iuxta, sed longa ab origine fati,
  401. haec matris taedas, oculos ast illa paternos,
  402. altera regnantem, profugum gemit altera fratrem,
  403. bella ambae, gravis hinc miseri [*]() cunctatio voti:
  404. nutat utroque timor, quemnam hoc certamine victum,
  405. quem vicisse velint: tacite praeponderat exsul.
  406. sic Pandioniae repetunt ubi fida volucres
    407. [*](inludenda ω: inludenda P.)[*](miseri P ω: misti Barth, edd., from later MSS.)
    v.2.p.240
  407. hospitia atque larem bruma pulsante relictum,
  408. stantque super nidos veterisque exordia fati
  409. adnarrant tectis, it [*]() truncum ac flebile murmur;
  410. verba putant, voxque illa tamen non dissona verbis,
  411. atque ibi post lacrimas et longa silentia rursus
  412. incohat Ismene: ‘quisnam hic mortalibus error?
  413. quae decepta fides? curam invigilare quieti
  414. claraque per somnos animi simulacra reverti?
  415. ecce ego, quae thalamos nec si pax alta maneret,
  416. tractarem sensu — pudet heu! — conubia vidi
  417. nocte, soror; sponsum unde mihi sopor attulit amens
  418. vix notum visu? semel his in sedibus illum,
  419. dum mea nescio quo spondentur foedera pacto,
  420. respexi non sponte, soror, turbata repente
  421. omnia cernebam, subitusque intercidit ignis,
  422. meque sequebatur rabido clamore reposcens
  423. mater Atyn. quaenam haec dubiae praesagia cladis?
  424. nec timeo, dum tuta domus milesque recedat [*]()
  425. Doricus et tumidos liceat componere fratres.’
  426. Talia nectebant, subito cum pigra tumultu
  427. expavit domus, et multo sudore receptus
  428. fertur Atys, servans animam iam sanguine nullo,
  429. cui manus in plaga, dependet languida cervix
  430. exterior clipeo, crinesque a fronte supini.
  431. prima videt caramque tremens Iocasta vocabat
  432. Ismenen: namque hoc solum moribunda precatur
  433. vox generi, solum hoc gelidis iam nomen inerrat
  434. faucibus, exclamant famulae, tollebat in ora
    435. [*](it Markland: et Pω.)[*](recedat ω: superstes P.)
    v.2.p.242
  435. virgo manus, tenuit saevus pudor; attamen ire
  436. cogitur, indulget summum hoc Iocasta iacenti,
  437. ostenditque offertque. quater iam morte sub ipsa
  438. ad nomen visus defcctaque[*]() fortiter ora
  439. sustulit; illam unam neglecto lumine caeli
  440. aspicit et vultu non exsatiatur amato.
  441. tunc quia nec genetrix iuxta positusque beata
  442. morte pater, sponsae munus miserabile tradunt
  443. declinare genas; ibi demum teste remoto
  444. fassa pios gemitus lacrimasque in lumina fudit.
  445. Dumque ea per Thebas, aliis serpentibus ardens
  446. et face mutata bellum integrabat Enyo.
  447. arma volunt, primos veluti modo comminus ictus
  448. sustulerint omnisque etiamnum luceat ensis,
  449. eminet Oenides, quamvis et harundine certa
  450. Parthenopaeus agat, morientumque ora furenti
  451. Hippomedon proculcet equo, Capaneaque pinus
  452. iam procul Aoniis volet agnoscenda catervis:
  453. Tydeos illa dies, illum fugiuntque tremuntque
  454. clamantem: ‘quo terga datis? licet ecce peremptos
  455. ulcisci socios maestamque rependere noctem.
  456. ille ego inexpletis solus qui caedibus hausi
  457. quinquaginta animas: totidem, totidem heia [*]() gregatim
  458. ferte manus! nulline patres, nulline iacentum
  459. unanimi fratres? quae tanta oblivio luctus?
  460. quam pudet Inachias contentum abiisse Mycenas!
  461. hine super Thebis? haec robora regis? ubi autem
  462. egregius dux ille mihi?’ simul ordine laevo
  463. ipsum exhortantem cuneos capitisque superbi
    464. [*](defectaque Heinsius (xii. 325): deiectaque Pω.)[*](totidem, totidem heia Kohlmann: totidem heia P: totidem totidemque ω.)
    v.2.p.244
  464. insignem fulgore videt; nec segnius ardens
  465. occurrit, niveo quam flammiger ales olori
  466. imminet et magna trepidum circumligat umbra.
  467. tunc prior: ‘Aoniae rex o iustissime gentis,
  468. imus in arma palam tandemque ostendimus enses,
  469. an noctem et solitas placet exspectare tenebras?’
  470. ille nihil contra, sed stridula cornus in hostem
  471. it referens mandata ducis, quam providus heros
  472. iamiam in fine viae percussam obliquat, et ipse
  473. telum ingens avide et quanto non ante lacerto
  474. impulit: ibat atrox finem positura duello
  475. lancea, convertere oculos utrimque faventes
  476. Sidonii Graique dei; crudelis Erinys
  477. obstat et infando differt Eteoclea fratri:
  478. cuspis in armigerum Phlegyan peccavit, ibi ingens
  479. pugna virum, stricto nam saevior inruit ense
  480. Aetolus, retroque datum Thebana tegebant
  481. arma ducem, sic densa lupum iam nocte sub atra
  482. arcet ab adprenso pastorum turba iuvenco;
  483. improbus erigitur contra, nec cura vetantes
  484. impetere: illum, illum, semel in quem venerat, urget.
  485. non secus obiectas acies turbamque minorem
  486. dissimulat transitque manu; tamen ora Thoantis,
  487. pectora Deilochi, Clonii latus, ilia torvi
  488. perforat Hippotadae; truncis sua membra remittit
  489. interdum galeasque rotat per nubila plenas.
  490. et iam corporibus sese spoliisque cadentum
    491. v.2.p.246
  491. clauserat; unum acies circum consumitur, unum
  492. omnia tela vovent: summis haec ossibus haerent,
  493. pars frustrata cadunt, partem Tritonia vellit,
  494. multa rigent clipeo, densis iam consitus [*]() hastis
  495. ferratum quatit umbo nemus, tergoque fatiscit
  496. atque umeris gentilis aper; nusquam ardua coni
  497. gloria, quique apicem torvae Gradivus habebat
  498. cassidis, haud laetum domino ruit omen: inusta [*]()
  499. temporibus nuda aera sedent, circumque sonori
  500. vertice percusso volvuntur in arma molares.
  501. iam cruor in galea, iam saucia proluit ater
  502. pectora permixtus sudore et sanguine torrens,
  503. respicit hortantes socios et Pallada fidam,
  504. longius opposita celantem lumina parma:
  505. ibat enim magnum lacrimis inflectere patrem.
  506. Ecce secat zephyros ingentem fraxinus iram
  507. fortunamque ferens, teli non eminet auctor:
  508. Astacides Melanippus erat, nec prodidit ipse,
  509. et vellet latuisse manum, sed gaudia turmae
  510. monstrabant trepidum; nam flexus in ilia Tydeus
  511. submissum latus et clipei laxaverat orbem.
  512. clamorem Aonii miscent gemitumque Pelasgi,
  513. obiectantque manus indignantemque tuentur.
  514. ille per oppositos longe rimatus amarum
  515. Astaciden, totis animae se cogit in ictum
  516. relliquiis telumque iacit, quod proximus Hopleus
  517. praebuerat: perit expressus conamine sanguis,
  518. tunc tristes socii cupidum bellare — quis ardor! —
  519. et poscentem hastas mediaque in morte negantem
  520. exspirare trahunt, summique in margine campi
    521. [*](consitus ω: constitit P.)[*](inusta ω . inulta P.)
    v.2.p.248
  521. effultum gemina latera inclinantia parma
  522. ponunt, ac saevi rediturum ad proelia Martis
  523. promittunt flentes, sed et ipse recedere caelum
  524. ingentesque animos extremo frigore labi
  525. sensit, et innixus terrae miserescite clamat,
  526. ‘ Inachidae: non ossa precor referantur ut Argos
  527. Aetolumve larem; nec enim mihi cura supremi
  528. funeris: odi artus fragilemque hunc corporis usum,
  529. desertorem animi, caput, o caput, o mihi si quis
  530. adportet, Melanippe, tuum! nam volveris arvis,
  531. fido equidem, nec me virtus suprema fefellit,
  532. i, precor, Atrei[*]() si quid tibi sanguinis umquam,
  533. Hippomedon, vade, o primis puer inclyte bellis
  534. Arcas, et Argolicae Capaneu iam maxime turmae.’
  535. Moti omnes, sed primus abit primusque repertum
  536. Astaciden medio Capaneus e pulvere tollit
  537. spirantem laevaque super cervice reportat,
  538. terga cruentantem concussi vulneris unda:
  539. qualis ab Arcadio rediit Tirynthius antro
  540. captivumque suem clamantibus intulit Argis.
  541. Erigitur Tydeus voltuque occurrit et amens
  542. laetitiaque iraque, ut singultantia vidit
  543. ora trahique oculos seseque adgnovit in illo,
  544. imperat abscisum porgi, laevaque receptum
  545. spectat atrox hostile caput, gliscitque tepentis
  546. lumina torva videns et adhuc dubitantia figi.
  547. infelix contentus erat: plus exigit ultrix
  548. Tisiphone; iamque inflexo Tritonia patre
  549. venerat et misero decus immortale ferebat,
  550. atque illum effracti perfusum tabe cerebri
    551. [*](Atrei Pω: Arcadii BQ: Argei Schrader.)
    v.2.p.250
  551. aspicit et vivo scelerantem sanguine fauces —
  552. nec comites auferre valent — : stetit aspera Gorgon
  553. crinibus emissis rectique 'ante ora cerastae
  554. velavere deam; fugit aversata iacentem,
  555. nec prius astra subit, quam mystica lampas et insons
  556. Elisos multa purgavit lumina lympha.
    v.2.p.252
  1. Asperat Aonios rabies audita cruenti
  2. Tydeos; ipsi etiam minus ingemuere iacentem
  3. Inachidae, culpantque virum et rupisse queruntur
  4. fas odii; quin te, divum implacidissime, quamquam
  5. praecipuum tunc caedis opus, Gradive, furebas,
  6. [*]()offensum virtute [*]() ferunt, nec comminus ipsum [*]()
  7. ora, sed et trepidos alio torsisse iugales,
  8. ergo profanatum Melanippi funus acerbo
  9. volnere non aliis ultum Cadmeia pubes
  10. insurgunt stimulis, quam si turbata sepulcris
  11. ossa patrum monstrisque datae crudelibus urnae,
  12. accendit rex ipse super: ‘quisquamne Pelasgis [*]()
  13. mitis adhuc hominemque gerit? iam morsibus uncis —
  14. pro furor! usque adeo tela exsatiavimus! — artus
  15. dilacerant. nonne Hyrcanis bellare putatis
  16. tigribus, aut saevos Libyae contra ire leones?
  17. et nunc ille iacet — pulchra o solacia leti! —
  18. ore tenens hostile caput, dulcique nefandus
    19. [*](furebas eo: ferebas P.)[*](offensum virtute Pω offensa conj. Garrod, feritate Mueller. For virtute Klotz cf. Val. Flacc. ii. 647.)[*](ipsum Pω: isse Koch.)[*](Pelasgis Pω: -um Imhof: -us Owen.)
    v.2.p.254
  19. immoritur tabo; nos ferrum immite [*]() facesque,
  20. illis nuda odia, et feritas iam non eget armis.
  21. sic pergant rabidi claraque hac laude [*]() fruantur,
  22. dum videas haec, summepater. sed enim hiscere campos
  23. conquesti terraeque fugam mirantur; an istos
  24. vel sua portet humus?’ magno sic fatus agebat
  25. procursu fremituque viros, furor omnibus idem
  26. Tydeos invisi spoliis raptoque potiri
  27. corpore, non aliter subtexunt astra catervae
  28. incestarum avium, longe quibus aura nocentem
  29. aera desertasque tulit sine funere mortes;
  30. illo avidae cum voce ruunt, sonat arduus aether
  31. plausibus, et caelo volucres cessere minores.
  32. Fama per Aonium rapido vaga murmure campum
  33. spargitur in turmas, solito pernicior index
  34. cum lugenda refert, donec, cui maxima fando
  35. damna vehit, trepidas lapsa est Polynicis ad aures.
  36. deriguit iuvenis lacrimaeque haesere paratae,
  37. et cunctata fides; nimium nam cognita virtus
  38. Oenidae credi letum suadetque vetatque.
  39. sed postquam haud dubio clades auctore reperta est,
  40. nox oculos mentemque rapit; tum sanguine fixo
  41. membra simul, simul arma ruunt: madet ardua fletu
  42. iam galea atque ocreae clipeum excepere cadentem.
  43. it maestus genua aegra trahens hastamque sequentem,
  44. vulneribus ceu mille gravis totosque per artus
  45. saucius, absistunt socii monstrantque gementes.
    46. [*](immite P: mite ω. Emended in various ways by edd. Supply, not, as Klotz, putamus, but pro telis habemus; the translation makes it clear.)[*](laude P: luce ω, cf, i. 319.)
    v.2.p.256
  46. tandem ille abiectis, vix quae portaverat, armis
  47. nudus in egregii vacuum iam corpus amici
  48. procidit et tali lacrimas cum voce profudit:
  49. ‘hasne tibi, armorum spes o suprema meorum,
  50. Oenide, grates, haec praemia digna rependi,
  51. nudus ut invisa Cadmi tellure iaceres
  52. sospite me? nunc exsul ego aeternumque fugatus,
  53. quando alius misero ac melior mihi frater ademptus.
  54. nec iam sortitus veteres regnique nocentis
  55. periurum diadema peto: quo gaudia tanti
  56. empta mihi aut sceptrum, quod non tua dextera tradet?
  57. ite, viri, solumque [*]() fero me linquite fratri:
  58. nil opus arma ultra temptare et perdere [*]() mortes;
  59. ite, precor; quid iam dabitis mihi denique maius?
  60. Tydea consumpsi! quanam hoc ego morte piabo?
  61. o socer, o Argi! et primae bona iurgia noctis,
  62. alternaeque manus et longi pignus amoris
  63. ira brevis; non me ense tuo tunc, maxime Tydeu,
  64. — et poteras — nostri mactatum in limine Adrasti!
  65. quin etiam Thebas me propter et impia fratris
  66. tecta libens, unde haud alius remeasset, adisti,
  67. ceu tibimet sceptra et proprios laturus honores,
  68. iam Telamona pium, iam Thesea fama tacebat —
  69. qualis et ecce iaces! quae primum vulnera mirer?
  70. quis tuus hic, quis ab hoste cruor? quae te agmina quive
  71. innumeri stravere globi? num fallor, et ipse
  72. invidit pater et tota Mars impulit hasta?’
    73. [*](solumque ω: totumque P.)[*](perdere ω: pergere P.)
    v.2.p.258
  73. sic ait, et maerens etiamnum lubrica tabo
  74. ora viri terget lacrimis dextraque reponit.
  75. ‘tune meos hostes hucusque exosus, et ultra
  76. sospes ego?’ exuerat vagina turbidus ensem
  77. aptabatque neci: comites tenuere, socerque
  78. castigat bellique vices ac fata revolvens
  79. solatur tumidum, longeque a corpore caro
  80. paulatim, unde dolor letique animosa voluntas,
  81. amovet ac tacite ferrum inter verba reponit.
  82. ducitur amisso qualis consorte laborum
  83. deserit inceptum media inter iugera sulcum
  84. taurus iners colloque iugum deforme remisso
  85. parte trahit, partem lacrimans sustentat arator.
  86. Ecce autem hortatus Eteoclis et arma secuti,
  87. lecta manus, iuvenes, quos nec Tritonia bello,
  88. nec prope conlata sprevisset cuspide Mavors,
  89. adventant; contra conlecta ut pectora parmae
  90. fixerat atque hastam longe protenderat, haeret
  91. arduus Hippomedon: ceu fluctibus obvia rupes,
  92. cui neque de caelo metus et fracta aequora cedunt,
  93. stat cunctis immota minis, fugit ipse rigentem
  94. pontus et ex alto miserae novere carinae.
  95. tunc prior Aonides — validam simul eligit hastam —
  96. ‘non pudet hos manes, haec infirmantia bellum
  97. funera dis coram et caelo inspectante[*]() tueri?
  98. scilicet egregius sudor memorandaque virtus
  99. hanc tumulare feram, ne non maerentibus Argos
    100. [*](inspectante ω: insectante P.)
    v.2.p.260
  100. exsequiis lacrimandus eat mollique feretro
  101. infandam eiectans saniem! dimittite curam;
  102. nullae illum volucres, nulla impia monstra nec ipse,
  103. si demus, pius ignis edat.’ nec plura, sed ingens
  104. intorquet iaculum, duro quod in aere moratum
  105. transmissumque tamen clipei stetit orbe secundo,
  106. inde Pheres acerque Lycus; sed cassa Pheretis
  107. hasta redit, Lycus excelso terrore comantem
  108. perstringit galeam; convulsae cuspide longe
  109. diffugere iubae patuitque ingloria cassis,
  110. ipse nec ire retro, nec in obvia concitus arma
  111. exsilit, inque eadem sese vestigia semper
  112. obversus cunctis [*]() profert recipitque, nec umquam
  113. longius indulget dextrae motusque per omnes
  114. corpus amat, corpus servans circumque supraque
  115. vertitur, imbellem non sic amplexa iuvencum
  116. infestante lupo tunc primum feta tuetur
  117. mater et ancipiti circumfert cornua gyro;
  118. ipsa nihil metuens sexusque oblita minoris
  119. spumat et ingentes imitatur femina tauros,
  120. tandem intermissa iaculantum nube potestas
  121. reddere tela fuit; iamque et Sicyonius Alcon
  122. venerat auxilio, Pisaeaque praepetis Idae
  123. turma subit cuneumque replent, his laetus [*]() in hostes
  124. Lernaeam iacit ipse trabem, volat illa sagittis
  125. aequa fuga mediumque nihil cunctata Politen
  126. transabit et iuncti clipeum cavat improba Mopsi.
  127. Phocea tum Cydona Tanagraeumque Phalanthum
  128. atque Erycem, hunc retro conversum et tela petentem,
    129. [*](cunctis Pω: cuneis Heinsius.)[*]((h)is laetus P: his fretus ω.)
    v.2.p.262
  129. dum spes nulla necis, crinito a vertice figit;
  130. faucibus ille cavis hastam non ore receptam
  131. miratur moriens, pariterque et murmure plenus
  132. sanguis et expulsi salierunt cuspide dentes,
  133. ausus erat furto dextram eiectare [*]() Leonteus,
  134. pone viros atque arma latens, positumque trahebat
  135. prenso crine caput: vidit, quamquam undique crebrae,
  136. Hippomedon, ante ora minae, saevoque protervam
  137. abstulit ense manum; simul increpat: ‘hanc tibi Tydeus,
  138. Tydeus ipse rapit; post et confecta virorum
  139. fata time magnosque miser fuge tangere manes!’
  140. ter Cadmea phalanx torvum abduxere cadaver,
  141. ter retrahunt Danai: Siculi velut anxia puppis
  142. seditione maris nequiquam obstante magistro
  143. errat et averso redit in vestigia velo.
  144. Non ibi Sidoniac valuissent pellere coepto
  145. Hippomedonta manus, non illum impacta moverent
  146. tormenta oppositum, formidatique superbis
  147. turribus impulsus temptato umbone redissent.
  148. sed memor Elysii regis noxasque recensens
  149. Tydeos in medios astu subit impia campos
  150. Tisiphone: sensere acies subitusque cucurrit
  151. sudor equis sudorque viris, quamquam ore remisso
  152. Inachium Angebat Halyn; nusquam impius ignis
  153. verberaque, et iussi tenuere silentia crines,
  154. arma gerit iuxtaque feri latus Hippomedontis
    155. [*](eiectare PN: iniectare ω.)
    v.2.p.264
  155. blanda genas vocemque venit, tamen ille loquentis
  156. extimuit vultus admiraturque timorem.
  157. illa autem lacrimans tu nunc ait, ‘inclyte, frustra
  158. exanimes socios inhumataque corpora Graium —
  159. scilicet is nobis metus, aut iam cura sepulcri? —
  160. protegis; ipse manu Tyria tibi captus Adrastus
  161. raptatur, teque ante alios, te voce manuque
  162. invocat; heu qualem lapsare in sanguine vidi,
  163. exutum canos lacero diademate crines!
  164. nec procul hinc, adverte oculos; ubi plurimus ille
  165. pulvis, ubi ille globus.’ paulum stetit anxius heros
  166. librabatque metus; premit aspera virgo: ‘quid haeres?
  167. imus? an hi retinent manes, et vilior ille
  168. qui superest?’ miserum sociis opus et sua mandat
  169. proelia et unanimi vadit desertor amici,
  170. respiciens tamen et revocent si forte paratus.
  171. inde legens turbata trucis vestigia divae
  172. huc illuc frustra ruit avius, impia donec
  173. Eumenis ex oculis reiecta caerula parma
  174. fugit et innumeri galeam rupere cerastae.
  175. aspicit infelix discussa nube quietos
  176. Inachidas currumque nihil metuentis Adrasti.
  177. Et Tyrii iam corpus habent, iam gaudia magnae
  178. testantur voces, victorque ululatus aderrat
  179. auribus occultoque ferit praecordia luctu,
  180. ducitur hostili — pro dura potentia fati! —
  181. Tydeus ille solo, modo cui Thebana sequenti
  182. agmina, sive gradus seu frena effunderet, ingens
    183. v.2.p.266
  183. limes utrimque datus; numquam arma manusque quiescunt,
  184. nulla viri feritas: iuvat ora rigentia leto
  185. et formidatos impune lacessere vultus.
  186. hic amor, hoc una timidi fortesque sequuntur
  187. nobilitare manus, infectaque sanguine tela
  188. coniugibus servant parvisque ostendere natis,
  189. sic ubi Maura diu populatum rura leonem,
  190. quem propter clausique greges vigilantque magistri,
  191. pastorum lassae debellavere cohortes:
  192. gaudet ager, magno subeunt clamore coloni,
  193. praecerpuntque iubas immaniaque ora recludunt
  194. damnaque commemorant, seu iam sub culmine fixus
  195. excubat, antiquo seu pendet gloria luco.
  196. At ferus Hippomedon quamquam iam sentit inane
  197. auxilium et seram rapto pro corpore pugnam,
  198. it tamen et caecum rotat inrevocabilis ensem,
  199. vix socios hostesque, nihil dum tardet euntem,
  200. secernens; sed caede nova iam lubrica tellus
  201. armaque seminecesque viri currusque soluti[*]()
  202. impediunt laevumque femur, quod cuspide fixum
  203. regis Echionii, sed dissimulaverat ardens,
  204. sive ibi nescierat. maestum videt Hoplea tandem;
  205. Tydeos hic magni fidus comes et modo frustra
  206. armiger alipedem prona cervice tenebat
  207. fatorum ignarum domini solumque frementem,
  208. quod vacet inque acies audentior ille pedestres,
  209. hunc aspernantem tumido nova pondera tergo —
  210. unam quippe manum domitis expertus ab annis —
  211. corripit adfaturque: ‘quid o nova fata recusas,
    212. [*](soluti ω: secuti P.)
    v.2.p.268
  212. infelix sonipes? numquam tibi dulce superbi
  213. regis onus; non iam Aetolo satiabere campo
  214. gaudentemque iubam per stagna Acheloia solves,
  215. quod superest, caros, i, saltem ulciscere manes
  216. aut sequere, extorrem ne tu quoque laeseris umbram
  217. captivus tumidumque equitem post Tydea portes.’
  218. audisse accensumque putes: hoc fulmine raptum
  219. abstulit et similes minus indignatur habenas.
  220. semifer aeria talis Centaurus ab Ossa
  221. desilit in valles, ipsum nemora alta tremiscunt,
  222. campus equum, trepidi cursu glomerantur anhelo
  223. Labdacidae, premit ille super, necopinaque ferro
  224. colla metens linquit truncos post terga cadentes.
  225. ventum erat ad fluvium; solito tunc plenior alveo
  226. — signa mali — magna se mole Ismenos agebat.
  227. illa brevis requies, illo timida agmina lassam
  228. de campis egere fugam; stupet hospita belli
  229. unda viros claraque armorum incenditur umbra,
  230. insiluere vadis, magnoque fragore solutus
  231. agger et adversae latuerunt pulvere ripae,
  232. ille quoque hostiles saltu maiore per undas
  233. inruit attonitis — longum dimittere habenas —
  234. sicut erat, tantum viridi defixa parumper
  235. caespite populeo commendat spicula trunco.
  236. tunc vero exanimes tradunt rapientibus ultro
  237. arma vadis: alii demissa casside, quantum
  238. tendere conatus animae valuere sub undis,
    239. v.2.p.270
  239. turpe latent; multi fluvium transmittere nando
  240. adgressi, sed vincla tenent laterique repugnat
  241. balteus et madidus deducit pectora thorax,
  242. qualis caeruleis tumido sub gurgite terror
  243. piscibus, arcani quotiens devexa profundi
  244. scrutantem delphina vident; fugit omnis in imos
  245. turba lacus viridesque metu stipantur in algas;
  246. nec prius emersi, quam summa per aequora flexus
  247. emicet et visis malit certare carinis:
  248. talis agit sparsos mediisque in fluctibus heros
  249. frena manu pariter, pariter regit arma, pedum quem [*]()
  250. remigio sustentat equus2; consuetaque campo
  251. fluctuat et mersas levis ungula quaerit harenas.
  252. sternit Iona Chromis, Chromin Antiphos, Antiphon Hypseus,
  253. Hypseus Astyagen evasurumque relicto
  254. amne Linum, ni fata vetent et stamine primo
  255. ablatum tellure mori. premit agmina Thebes
  256. Hippomedon, turbat Danaos Asopius Hypseus:
  257. amnis utrimque timet, crasso vada mutat uterque
  258. sanguine, et e fluvio neutri fatale reverti,
  259. iam laceri pronis volvuntur cursibus artus
  260. oraque et abscisae redeunt in pectora dextrae,
  261. spicula iam clipeosque leves arcusque remissos
  262. unda vehit, galeasque vetant descendere cristae:
  263. summa vagis late sternuntur flumina[*]() telis,
    264. [*](pedum quem Housman: pedumque Pω: pedum se Jortin.)[*](equus Housman: equum Pω.)[*](sternuntur flumina ω: spernuntur fulmina P.)
    v.2.p.272
  264. ima viris; illic luctantur corpora leto,
  265. efflantesque animas retro premit obvius amnis.
  266. Flumineam rapiente vado puer Argipus ulmum
  267. prenderat, insignes umeros ferus ense Menoeceus
  268. amputat; ille cadens, nondum conamine adempto,
  269. truncus in excelsis spectat sua bracchia ramis.
  270. Hypseos hasta Tagen ingenti vulnere mersit,
  271. ille manet fundo, rediit pro corpore sanguis,
  272. desiluit ripis fratrem rapturus Agenor
  273. heu! miser et tenuit, sed saucius ille levantem
  274. degravat amplexu: poterat resolutus Agenor
  275. emersisse vadis, piguit sine fratre reverti.
  276. surgentem dextra Capetum vulnusque minantem
  277. sorbebat rapidus nodato [*]() gurgite vertex;
  278. iam voltu, iam crine latet, iam dextera nusquam,
  279. ultimus abreptas ensis descendit in undas,
  280. mille modis leti miseros mors una fatigat.
  281. induit a tergo Mycalesia cuspis Agyrten;
  282. respexit: nusquam auctor erat, sed concita tractu
  283. gurgitis effugiens invenerat hasta cruorem.
  284. Figitur et validos sonipes Aetolus in armos,
  285. exsiluitque alte vi mortis et aera pendens
  286. verberat; haud tamen est turbatus fulmine [*]() ductor,
  287. sed miseratur equum, magnoque ex volnere telum
  288. exuit ipse gemens et sponte remisit habenas.
  289. inde pedes repetit pugnas gressuque manuque
  290. certior, et segnem Nomium fortemque Mimanta
  291. Thisbaeumque Lichan Anthedoniumque Lycetum
    292. [*](nodato Q N: nudato P: notato, montano, vadato, etc., MSS.)[*](fulmine P: flumine ω.)
    v.2.p.274
  292. continuat ferro geminasque e fratribus unum
  293. Thespiaden; eadem poscenti fata Panemo:
  294. vive superstes ait, ‘diraeque ad moenia Thebes
  295. solus abi, miseros non decepture parentes.
  296. di bene, quod pugnas rapidum deiecit in amnem
  297. sanguinea Bellona manu: trahit unda timentes
  298. gurgite gentili, nuda nee flebilis umbra
  299. stridebit vestros Tydeus inhumatus ad ignes;
  300. ibitis aequoreis crudelia pabula monstris,
  301. illum terra vehit suaque in primordia solvet.’
  302. sic premit adversos et acerbat vulnera dictis
  303. ac nunc ense furit, nunc tela natantia captans
  304. ingerit: innuptae comitem Therona Dianae,
  305. ruricolamque Gyen cum fluetivago Ergino,
  306. intonsumque Hersen contemptoremque profundi
  307. Crethea, nimbosam qui saepe Caphereos arcem
  308. Euboicasque hiemes parva transfugerat alno.
  309. quid non fata queant? traiectus pectora ferro
  310. volvitur in fluctus, heu cuius naufragus undae!
  311. te quoque sublimi tranantem flumina curru,
  312. dum socios, Pharsale, petis, resupinat ademptis
  313. Dorica cuspis equis; illos violentia saevi
  314. gurgitis infelixque iugi concordia mergit.
  315. Nune age, quis tumidis magnum inclinarit in undis
  316. Hippomedonta labor, cur ipse excitus in arma
  317. Ismenos, doctae nosse indulgete sorores:
  318. vestrum opus ire retro et senium depellere famae,
  319. gaudebat Fauno Nymphaque Ismenide natus
  320. maternis bellare tener Crenaeus in undis,
    321. v.2.p.276
  321. Crenaeus, cui prima dies in gurgite fido
  322. et natale vadum et virides cunabula ripae,
  323. ergo ratus nihil Elysias ibi posse Sorores,
  324. laetus adulantem nunc hoc, nunc margine ab illo
  325. transit avum: levat unda gradus, seu defluus ille,
  326. sive obliquus eat; nec cum subit obvius, ullas
  327. stagna dedere moras pariterque revertitur amnis,
  328. non Anthedonii tegit hospitis inguina pontus
  329. blandior, aestivo nec se magis aequore Triton
  330. exserit, aut carae festinus ad oscula matris
  331. cum remeat tardumque ferit delphina Palaemon.
  332. arma decent umeros, clipeusque insignis et auro
  333. lucidus Aoniae caelatur origine gentis.
  334. Sidonis hic blandi per candida terga iuvenci,
  335. iam secura maris, teneris iam cornua palmis
  336. non tenet, extremis adludunt aequora plantis;
  337. ire putes clipeo fluctusque secare iuvencum.
  338. adiuvat unda fidem pelago nec discolor amnis,
  339. tunc audax pariter telis et voce proterva
  340. Hippomedonta petit: ‘non haec fecunda veneno
  341. Lerna. nec Herculeis haustae serpentibus undae:
  342. sacrum amnem, sacrum — et miser experiere! — deumque
  343. altrices inrumpis aquas.’ nihil ille, sed ibat
  344. comminus; opposuit cumulo se densior amnis
  345. tardavitque manum, vulnus tamen illa retentum
  346. pertulit atque animae tota in penetralia sedit.
    347. v.2.p.278
  347. horruit unda nefas, silvae flevistis utraeque,
  348. et. graviora cavae sonuerunt murmura ripae.
  349. ultimus ille sonus moribundo emersit ab ore:
  350. mater! in hanc miseri ceciderunt flumina vocem.
  351. At genetrix coetu glaucarum cincta sororum
  352. protinus icta malo vitrea de valle solutis
  353. exsiluit furibunda comis, ac verbere crebro
  354. oraque pectoraque et viridem scidit horrida vestem,
  355. utque erupit aquis iterumque iterumque trementi
  356. ingeminat Crenaee sono: nusquam ille, sed index
  357. desuper, a miserae nimium noscenda parenti,
  358. parma natat; iacet ipse procul, qua mixta supremum
  359. Ismenon primi mutant confinia ponti,
  360. fluctivagam sic saepe domum madidosque penates
  361. Alcyone deserta gemit, cum pignora saevus
  362. Auster et algentes rapuit Thetis invida nidos,
  363. mergitur orba iterum, penitusque occulta sub undis
  364. limite non uno, liquidum qua subter eunti
  365. lucet iter, miseri nequaquam funera nati
  366. vestigat, plangitque tamen; saepe horridus amnis
  367. obstat, et obducto caligant sanguine visus,
  368. illa tamen praeceps in tela offendit et enses
  369. scrutaturque manu galeas et prona reclinat
  370. corpora; nec ponto submota intrabat amaram
  371. Dorida, possessum donec iam fluctibus altis
  372. Nereidum miserata cohors ad pectora matris
  373. impulit, illa manu ceu vivum amplexa reportat
  374. insternitque toris riparum atque umida siccat
    375. v.2.p.280
  375. mollibus ora comis, atque haec ululatibus addit:
  376. ‘ hoc tibi semidei munus tribuere parentes
  377. nee mortalis avus? sic nostro in gurgite regnas?
  378. mitior haec misero discors alienaque tellus,[*]()
  379. mitior unda maris, quae iuxta flumina corpus
  380. rettulit et miseram visa exspectasse parentem.
  381. hine mei vultus? haec torvi lumina patris?
  382. hi crines undantis avi? tu nobile quondam
  383. undarum nemorumque decus, quo sospite maior
  384. diva et Nympharum longe regina ferebar.
  385. heu ubinam ille frequens modo circa limina matris
  386. ambitus orantesque tibi servire Napaeae?
  387. cur nunc te, melius saevo mansure [*]() profundo,
  388. amplexu misero tumulis, Crenaee, reporto
  389. non mihi? nec tantae pudet heu miseretque ruinae,
  390. dure parens? quae te alta et ineluctabilis imo
  391. condidit amne palus, quo nec iam cruda nepotis
  392. funera, nec nostri valeant perrumpere planctus?
  393. ecce furit iactatque tuo se in gurgite maior
  394. Hippomedon, illum ripaeque undaeque tremiscunt,
  395. illius impulsu nostrum bibit unda cruorem:
  396. tu piger et trucibus facilis servire Pelasgis.
  397. ad cineres saltem supremaque iusta tuorum,
  398. saeve, veni, non hic solum accensure nepotem.’
  399. his miscet planctus multumque indigna cruentat
  400. pectora, caeruleae referunt lamenta sorores:
  401. qualiter Isthmiaco nondum Nereida portu
    402. [*](I. 378 only in PDN.)[*](mansure Baehrens: mansura Pω.)
    v.2.p.282
  402. Leucothean planxisse ferunt, dum pectore anhelo
  403. frigidus in matrem saevum mare respuit infans.
  404. At pater arcano residens Ismenos in antro,
  405. unde aurae nubesque bibunt atque imbrifer arcus
  406. pascitur et Tyrios melior venit annus in agros,
  407. ut lamenta procul, quamquam obstrepit ipse, novos-que
  408. accepit natae gemitus, levat aspera musco
  409. colla gravemque gelu crinem, ceciditque soluta
  410. pinus adulta manu dimissaque volvitur urna.
  411. illum per ripas annoso scrupea limo
  412. ora exsertantem silvae fluviique minores
  413. mirantur: tantus tumido de gurgite surgit,
  414. spumosum attollens apicem lapsuque sonoro
  415. pectora caerulcae rivis manantia barbae.
  416. obvia cognatos gemitus casumque nepotis
  417. Nympharum docet una patrem monstratque cruentum
  418. auctorem dextramque premit: stetit arduus alto
  419. amne, manuque genas et nexa virentibus ulvis
  420. cornua concutiens sic turbidus ore profundo
  421. incipit: ‘huncne mihi, superum regnator, honorem,
  422. quod totiens hospesque tuis et conscius actis —
  423. nec memorare timor — falsa nunc improba fronte
  424. cornua, nunc vetitam currus deiungere Phoeben,
  425. dotalesque rogos deceptaque fulmina vidi
  426. praecipuosque alui natorum? an vilis et illis
  427. gratia? ad hunc certe repsit Tirynthius amnem,
  428. hac tibi flagrantem Bromium restinximus unda.
    429. v.2.p.284
  429. aspice, quas fluvio caedes, quae funera portem,
  430. continuus telis alioque adopertus acervo.
  431. omne vadum belli series tenet, omnis anhelat
  432. unda nefas, subterque animae supraque recentes
  433. errant et geminas iungunt caligine ripas.
  434. ille ego clamatus sacris ululatibus amnis,
  435. qui molles thyrsos Baccheaque cornua puro
  436. fonte lavare feror, stipatus caedibus artas
  437. in freta quaero vias; non Strymonos impia tanto
  438. stagna cruore natant, non spumifer altius Hebrus
  439. Gradivo bellante rubet, nee te admonet altrix
  440. unda tuasque manus, iam pridem oblite parentum
  441. Liber? an Eous melius pacatur Hydaspes?
  442. at tu, qui tumidus spoliis et sanguine gaudes
  443. insontis pueri, non hoc ex amne potentem
  444. Inachon aut saevas victor revehere Mycenas,
  445. ni mortalis ego et tibi ductus ab aethere sanguis.’
  446. Sic ait infrendens et sponte furentibus undis
  447. signa dedit: mittit gelidus montana Cithaeron
  448. auxilia antiquasque nives et pabula brumae
  449. ire iubet; frater tacitas Asopos eunti
  450. conciliat vires et hiulcis flumina venis
  451. suggerit. ipse .cavae scrutatur viscera terrae
  452. stagnaque torpentesque lacus pigrasque paludes
  453. excutit, atque avidos tollens ad sidera voltus
  454. umentes nebulas exhaurit et aera siccat.
  455. iamque super ripas utroque exstantior ibat
  456. aggere, iam medium modo qui superaverat amnem
    457. v.2.p.286
  457. Hippomedon intactus aquis umerosque manusque,
  458. miratur crevisse vadum seseque minorem,
  459. hinc atque hinc tumidi fluctus animosaque surgit
  460. tempestas instar pelagi, cum Pliadas haurit
  461. aut nigrum trepidis impingit Oriona nautis,
  462. non secus aequoreo iactat Teumesius amnis [*]()
  463. Hippomedonta salo, semperque umbone sinistro
  464. tollitur et clipeum nigrante supervenit aestu
  465. spumeus adsultans, fractaque refunditur unda
  466. et cumulo maiore redit; nec mole liquenti
  467. contentus carpit putres servantia ripas
  468. arbusta annosasque trabes eiectaque fundo
  469. saxa rotat, stat pugna impar amnisque virique,
  470. indignante deo; nec enim dat terga nec ullis
  471. frangitur ille minis, venientesque obvius undas
  472. intrat et obiecta dispellit flumina parma,
  473. stant terra fugiente gradus, et poplite tenso
  474. lubrica saxa tenet, genibusque obnixus et haerens
  475. subruta fallaci servat vestigia limo,
  476. sic etiam increpitans: ‘unde haec, Ismene, repente
  477. ira tibi? quove has traxisti gurgite vires,
  478. imbelli famulate deo solumque cruorem
  479. femineis experte choris, cum Bacchica mugit
  480. buxus et insanae maculant trieterida [*]() matres?’
  481. dixerat; atque illi sese deus obtulit ultro
  482. turbidus imbre genas et nube [*]() natantis harenae,
  483. nec saevit dictis, trunca sed pectora quercu
    484. [*](amnis ω: ignis P.)[*](trieterida PBQ: trieterica DNS.)[*](nube PBJST: mole ω.)
    v.2.p.288
  484. ter quater oppositi, quantum ira deusque valebat,
  485. impulit adsurgens: tandem vestigia flexit
  486. excussumque manu tegimen, conversaque lente
  487. terga refert, instant undae sequiturque labantem
  488. amnis ovans; nec non saxis et grandine ferri
  489. desuper infestant Tyrii geminoque repellunt
  490. aggere, quid faciat bellis obsessus et undis?
  491. nec fuga iam misero, nec magnae copia mortis.
  492. Stabat gramineae producta crepidine ripae
  493. undarum ac terrae dubio, sed amicior undis,
  494. fraxinus ingentique vadum possederat umbra,
  495. huius opem — nam qua terras invaderet? — unca
  496. arripuit dextra: nec pertulit illa trahentem;
  497. sed maiore super, quam stabat, pondere victa
  498. solvitur, et qua stagna subit radice quibusque
  499. arentem mordebat humum, demissa[*]() superne
  500. iniecit sese trepido ripamque, nec ultra
  501. passa virum[*]() subitae vallavit ponte ruinae,
  502. huc undae coeunt, et ineluctabile caeno
  503. verticibusque cavis sidit crescitque barathrum,
  504. iamque umeros, iam colla ducis sinuosa vorago
  505. circuit: hic demum victus suprema fateri
  506. exclamat: ‘fluvione — pudet! — Mars inclyte, merges
  507. hanc animam, segnesque lacus et stagna subibo
  508. ceu pecoris custos, subiti torrentis iniquis
  509. interceptus aquis? adeone occumbere ferro
    510. [*](demissa ω: dimissa PL.)[*](passa virum Barth: passurum Pω.)
    v.2.p.290
  510. non merui?’ tandem precibus commota Tonantem
  511. Iuno subit: ‘quonam miseros, sator inclyte divum,
  512. Inachidas, quonam usque premes? iam Pallas et odit
  513. Tydea, iam rapto tacuerunt augure Delphi:
  514. en meus Hippomedon, cui gentis origo Mycenae
  515. Argolicique lares numenque ante omnia Iuno —
  516. sic ego fida meis? — pelagi crudelibus ibit
  517. praeda feris? certe tumidos supremaque victis
  518. iusta [*]() dabas; ubi Cecropiae post proelia flammae,
  519. Theseos ignis ubi est?’ non spernit coniugis aequas
  520. ille preces, leviterque oculos ad moenia Cadmi
  521. rettulit, et viso sederunt flumina nutu.
  522. illius exsangues umeri et perfossa patescunt
  523. pectora: ceu ventis alte cum elata resedit
  524. tempestas, surgunt scopuli quaesitaque nautis
  525. terra, et ab infestis descendunt aequora saxis.
  526. quid ripas tenuisse iuvat? premit undique nimbo
  527. telorum Phoenissa cohors, nec tegmina membris
  528. ulla, omnisque patet leto; tunc vulnera manant,
  529. quique sub amne diu stupuit cruor, aere nudo
  530. solvitur et tenues venarum laxat hiatus,
  531. incertique labant undarum e frigore gressus,
  532. procumbit, Getico qualis procumbit in Haemo
  533. seu Boreae furiis putri seu robore quercus
  534. caelo mixta comas, ingentemque aera laxat:
  535. illam nutantem nemus et mons ipse tremiscit,
  536. qua tellure cadat, quas obruat ordine silvas,
  537. non tamen aut ensem galeamve audacia cuiquam
    538. [*](iusta Heinsius: busta Pω.)
    v.2.p.292
  538. tangere; vix credunt oculis ingentiaque horrent
  539. funera, et adstrictis accedunt comminus armis.
  540. Tandem adiit Hypseus capulumque [*]() in morte tenenti
  541. extrahit et torvos laxavit casside vultus;
  542. itque per Aonios alte mucrone corusco
  543. suspensam ostentans galeam et clamore superbit:
  544. ‘hic ferus Hippomedon, hic formidabilis ultor
  545. Tydeos infandi debellatorque cruenti
  546. gurgitis!’ agnovit longe pressitque dolorem
  547. magnanimus Capaneus, telumque immane lacerto [*]()
  548. hortatur librans: ‘ades o mihi, dextera, tantum
  549. tu praesens bellis et inevitabile numen,
  550. te voco, te solam superum contemptor adoro.’
  551. sic ait, et voti sese facit ipse potentem,
  552. it tremibunda abies clipeum per et aerea texta [*]()
  553. loricae tandemque animam sub pectore magno
  554. deprendit: ruit haud alio quam celsa fragore
  555. turris, ubi innumeros penitus quassata per ictus
  556. labitur effractamque aperit victoribus urbem,
  557. cui super adsistens ‘non infitiamur honorem
  558. mortis’ ait, ‘refer huc oculos, ego vulneris auctor;
  559. laetus abi multumque aliis iactantior umbris!’
  560. tunc ensem galeamque rapit clipeumque revellit
  561. Hypseos 4; exanimumque tenens super Hippomedonta
  562. accipe ait, ‘simul hostiles, dux magne, tuasque
  563. exuvias, veniet cineri decus et suus ordo
  564. manibus; interea iustos dum reddimus ignes,
  565. hoc ultor Capaneus operit tua membra sepulcro.’
    566. [*](capulum ω: caelum P: telum Garrod.)[*](lacerto: receptum P: (from -to) lacertum Kohlmann. Klotz thinks recepto carne from a false reading lacepto.)[*](texta Gronovius: terga Pω .)[*](Hypseos Markland: ipsius Pω .)
    v.2.p.294
  566. sic anceps dura belli vice mutua Grais
  567. Sidoniisque simul nectebat vulnera Mavors:
  568. hic ferus Hippomedon, illic non segnior Hypseus
  569. fletur, et alterni praebent solacia luctus.
  570. Tristibus interea somnum turbata figuris
  571. torva sagittiferi mater Tegeatis ephebi,
  572. crine dato passim plantisque ex more solutis,
  573. ante diem gelidas ibat Ladonis ad undas
  574. purgatura malum fluvio vivente soporem,
  575. namque per attonitas curarum pondere noctes
  576. saepe et delapsas adytis, quas ipsa dicarat,
  577. exuvias, seque ignotis errare sepulcris
  578. extorrem nemorum Dryadumque a plebe fugatam,
  579. saepe novos nati bello rediisse triumphos,
  580. armaque et alipedem notum comitesque videbat,
  581. numquam ipsum, nunc ex umeris fluxisse pharetras,
  582. effigiesque suas simulacraque nota cremari,
  583. praecipuos sed enim illa metus portendere visa est
  584. nox miserae totoque erexit pectore matrem,
  585. nota per Arcadias felici robore silvas
  586. quercus erat, Triviae quam desacraverat ipsa
  587. electam turba nemorum numenque colendo
  588. fecerat: hic arcus et fessa reponere tela,
  589. armaque curva suum et vacuorum terga leonum
  590. figere et ingentes aequantia cornua silvas.
  591. vix ramis [*]() locus, agrestes adeo omnia cingunt
    592. [*](ramis Pω: radiis Barth.)
    v.2.p.296
  592. exuviae, et viridem ferri nitor impedit umbram,
  593. hanc, ut forte iugis longo defessa redibat
  594. venatu, modo rapta ferox Erymanthidos ursae
  595. ora ferens, multo proscissam vulnere cernit
  596. deposuisse comam et rorantes sanguine ramos
  597. exspirare solo; quaerenti Nympha cruentas
  598. Maenadas atque hostem dixit saevisse Lyaeum.
  599. dum gemit et planctu circumdat pectus inani,
  600. abrupere oculi noctem maestoque cubili
  601. exsilit et falsos quaerit per lumina fletus.
  602. Ergo ut in amne nefas merso ter crine piavit
  603. verbaque sollicitas matrum solantia curas
  604. addidit, armatae ruit ad delubra Dianae
  605. rore sub Eoo, notasque ex ordine silvas
  606. et quercum gavisa videt, tunc limina divae
  607. adstitit et tali nequiquam voce precatur:
  608. ‘virgo potens nemorum, cuius non mollia signa
  609. militiamque trucem sexum indignata frequento
  610. more nihil Graio — nec te gens aspera ritu
  611. Colchis Amazoniaeve magis coluere catervae — :
  612. si mihi non umquam thiasi ludusve protervae
  613. noctis et, inviso quamvis temerata cubili,
  614. non tamen aut teretes thyrsos aut mollia gessi
  615. pensa, sed in tetricis et post conubia lustris
  616. sic quoque venatrix animumque innupta remansi:
  617. nec mihi secretis culpam occultare sub antris
  618. cura, sed ostendi prolem posuique trementem
  619. ante tuos confessa pedes; nec degener ille
  620. sanguinis inque meos reptavit protinus arcus,
    621. v.2.p.298
  621. tela puer lacrimis et prima voce poposcit:
  622. [*]() hunc mihi — quid trepidae noctes somnusque minantur?
  623. — hunc, precor, audaci qui nunc ad proelia voto
  624. heu nimium tibi fisus abit, da visere belli
  625. victorem, vel, si ampla peto, da visere tantum![*]()
  626. hic sudet tuaque arma ferat, preme dira malorum
  627. signa; quid in nostris, nemoralis Delia, silvis
  628. Maenades hostiles Thebanaque numina regnant?
  629. ei mihi! cur penitus — simque augur cassa futuri! —
  630. cur penitus magnoque interpreter omine quercum?
  631. quod si vera sopor miserae praesagia mittit,
  632. per te maternos, mitis Dictynna, labores
  633. fraternumque decus, cunctis [*]() hune Age sagittis
  634. infelicem uterum; miserae sine funera matris
  635. audiat ille prior!’ dixit, fletuque soluto
  636. aspicit et niveae saxum maduisse Dianae.
  637. Illam diva ferox etiamnum in limine sacro
  638. expositam et gelidas verrentem crinibus aras
  639. linquit, et in mediis frondentem Maenalon astris
  640. exsuperat saltu gressumque ad moenia Cadmi
  641. destinat, interior caeli qua semita lueet [*]()
  642. dis tantum, et cunctas iuxta videt ardua terras,
  643. iamque fere medium Parnassi frondea praeter
  644. colla tenebat iter, cum fratrem in nube corusca
  645. aspicit haud solito visu: remeabat ab armis
  646. maestus Echioniis, demersi funera lugens
    647. [*](This line is not in P, and is condemned by some edd.)[*](In some late MSS. after this line follows si non victorem, da tantum cernere victum, grant me to behold him, if not victor, at least vanquished. )[*](cunctis P: iustis ω.)[*](lucet ω: ducit P.)
    v.2.p.300
  647. auguris. inrubuit caeli plaga sidere mixto,
  648. occursuque sacro pariter iubar arsit utrimque,
  649. et coiere arcus et respondere pharetrae.[*]()
  650. ille prior: ‘scio, Labdacias, germana, cohortes
  651. et nimium fortes ausum petis Arcada pugnas.
  652. fida rogat genetrix: utinam indulgere precanti
  653. fata darent! en ipse mei — pudet! — inritus arma
  654. cultoris frondesque sacras ad inania vidi
  655. Tartara et in memet versos descendere vultus;
  656. nec tenui currus terraeque abrupta coegi,
  657. saevus ego immeritusque coli. lugentia cernis
  658. antra, soror, mutasque domos: haec sola rependo
  659. dona pio comiti; nec tu peritura movere
  660. auxilia et maestos in vanum perge labores.
  661. finis adest iuveni, non hoc mutabile fatum,
  662. nec te de dubiis fraterna oracula fallunt.’
  663. ‘sed decus extremum certe [*]()’ confusa vicissim
  664. virgo refert, ‘veraeque licet solacia morti
  665. quaerere, nec fugiet poenas, quicumque nefandam
  666. insontis pueri scelerarit sanguine dextram
  667. impius, et nostris fas sit saevire sagittis.’
  668. sic effata movet gressus libandaque fratri
  669. parcius ora tulit, Thebasque infesta petivit.
  670. At pugna ereptis maior crudescit utrimque
  671. regibus, alternosque ciet vindicta furores.
  672. Hypseos hinc turmae desolatumque magistro
  673. agmen, at hinc gravius fremit Hippomedontis adempti
    674. [*](Lines 648-9 omitted in P.)[*]( certe P: misero ω.)
    v.2.p.302
  674. orba cohors; praebent obnixi corpora ferro,
  675. idem ardor rabidis externum haurire cruorem
  676. ac fudisse suum, nec se vestigia mutant:
  677. stat cuneo defixa acies, hostique cruento
  678. dant animas et terga negant 1: cum lapsa per auras
  679. vertice Dircaei velox Latonia montis
  680. adstitit; adgnoscunt colles notamque tremiscit
  681. silva deam, saevis ubi quondam exserta sagittis
  682. fecundam lasso Nioben consumpserat arcu.
  683. Illum acies inter coepta [*]() iam caede superbum
  684. nescius armorum et primas tunc passus habenas
  685. venator raptabat equus, quem discolor ambit
  686. tigris et auratis adverberat unguibus armos,
  687. colla sedent nodis et castigata iubarum
  688. libertas, nemorisque notae sub pectore primo
  689. iactantur niveo lunata monilia dente,
  690. ipse bis Oebalio saturatam murice pallam
  691. lucentesque auro tunicas — hoc neverat unum
  692. mater opus — tenui collectus in ilia vinclo,
  693. cornipedis laevo clipeum demiserat armo,
  694. ense gravis nimio: tereti iuvat [*]() aurea morsu
  695. fibula, pendentes circum latera aspera cinctus,
  696. vaginaeque sonum tremulumque audire pharetrae
  697. murmur et a cono missas in terga catenas;
  698. interdum cristas hilaris iactare comantis
  699. et pictum gemmis galeae iubar, ast ubi pugna
  700. cassis anhela calet, resoluto vertice nudus
    701. [*](negant ω: natant P: vetant Postdate.)[*](coepta Kohlmann: coeptas P: medias ω.)[*](iuvat ω: iubet P: ligat, levat, vorat edd.)
    v.2.p.304
  701. exoritur1: tunc dulce comae radiisque trementes [*]()
  702. dulce nitent visus et, quas dolet ipse morari,
  703. nondum mutatae rosea lanugine malae,
  704. nec formae sibi laude placet multumque severis
  705. asperat ora minis, sed frontis servat honorem
  706. ira decens. dat sponte locum Thebana iuventus,
  707. natorum memores, intentaque tela retorquent,
  708. sed premit et saevas miserantibus ingerit hastas,
  709. illum et Sidoniae iuga per Teumesia [*]() Nymphae
  710. bellantem atque ipso sudore et pulvere gratum
  711. laudant, et tacito ducunt suspiria voto.
  712. Talia cernenti mitis subit alta Dianae
  713. corda dolor, fletuque genas violata quod inquit,
  714. ‘nunc tibi, quod leti quaeram dea fida propinqui
  715. effugium? haecne ultro properasti in proelia, saeve
  716. ac miserande puer? cruda heu festinaque virtus
  717. suasit et hortatrix animosi gloria leti.
  718. scilicet angustum iamdudum urgentibus annis
  719. Maenalium tibi, parve, nemus, perque antra ferarum
  720. vix tutae sine matre viae, silvestria cuius
  721. nondum tela procax arcumque implere valebas.
  722. et nunc illa meas ingentem plangit ad aras
  723. invidiam surdasque fores et limina lassat:
  724. tu dulces lituos ululataque proelia gaudes
  725. felix et miserae tantum moriture parenti.’
  726. ne tamen extremo frustra morientis honori
  727. adfuerit, venit in medios caligine furva
    728. [*](nudus exoritur Pω: vultus exseritur conj. Garrod.)[*](trementes BDQ: frementes P: meantes, micantes, etc., MSS.)[*](iuga per T. ω: Teumesi e vertice P (from viii. 344).)
    v.2.p.306
  728. saepta globos, primumque leves furata sagittas
  729. audacis tergo pueri caelestibus implet
  730. coryton telis, quorum sine sanguine nullum
  731. decidit; ambrosio tum spargit membra liquore,
  732. spargit equum, ne (pio videtur[*]() vulnere corpus
  733. ante necem, cantusque sacros et conscia miscet
  734. murmura, secretis quae Colchidas ipsa sub antris
  735. nocte docet monstratque feras quaerentibus herbas.
  736. Tunc vero exserto circumvolat igneus arcu
  737. nec se mente regit, patriae matrisque suique
  738. immemor, et nimium caelestibus utitur armis:
  739. ut leo, cui parvo mater Gaetula cruentos
  740. suggerit ipsa cibos, cum primum crescere sensit
  741. colla iubis torvusque novos respexit ad ungues,
  742. indignatur ali, tandemque effusus apertos
  743. liber amat campos et nescit in antra reverti,
  744. quos, age, Parrhasio sternis, puer improbe, cornu?
  745. prima Tanagraeum turbavit harundo Coroebum
  746. extremo galeae primoque in margine parmae
  747. angusta transmissa via, stat faucibus unda
  748. sanguinis, et sacri facies rubet igne veneni,
  749. saevius Eurytion, cui luminis orbe sinistro
  750. callida [*]() tergeminis acies se condidit uncis.
  751. ille trahens oculo plenam labente sagittam
  752. ibat in auctorem: sed divum fortia quid non
  753. tela queant? alio geminatum lumine volnus
  754. explevit tenebras; sequitur tamen improbus hostem,
  755. qua meminit, fusum donec prolapsus in Idan
  756. decidit: hic saevi miser inter funera belli
  757. palpitat et mortem sociosque hostesque precatur.
    758. [*](violetur P: temeretur ω.)[*](callida PB: aspera ω.)
    v.2.p.308
  758. addit Abantiadas, insignem crinibus Argum
  759. et male dilectum miserae Cydona sorori.[*]()
  760. illi perfossum telo patefacerat inguen
  761. huic geminum obliqua traiecit harundine tempus,
  762. exsilit hac ferrum, velox hac pinna remansit:
  763. fluxit utrimque cruor, nulli tela aspera mortis
  764. dant veniam, non forma Lamum, non infula Lygdum,
  765. non pubescentes texerunt Aeolon anni:
  766. Agitur ora [*]() Lamus, fiet saucius inguina Lygdus,
  767. perfossus [*]() telo niveam gemis, Aeole, frontem,
  768. te praeceps Euboea tulit, te candida Thisbe
  769. miserat, hunc virides non excipietis Erythrae. [*]()
  770. numquam cassa manus, nullum sine numine[*]() fugit
  771. missile, nec requies dextrae, sonitumque priori
  772. iungit harundo sequens, unum quis crederet arcum
  773. aut unam saevire manum? modo derigit ictus,
  774. nunc latere alterno dubius conamina mutat,
  775. nunc fugit instantes et solo respicit arcu.
  776. Et iam mirantes indignantesque coibant
  777. Labdacidae, primusque Iovis de sanguine claro
  778. Amphion ignarus adhuc, quae funera campis
  779. ille daret: ‘quonam usque moram lucrabere fati,
  780. o multum meritos puer orbature parentes?
  781. quin etiam menti tumor atque audacia gliscit,
  782. congressus dum nemo tuos pugnamque minorem
  783. dignatur bellis, iramque relinqueris infra,
  784. i, repete Arcadiam mixtusque aequalibus illic,
    785. [*](After 759 follows illi perfossum telo patefecerat inguen, not found in Pω, only in later MSS., and clearly spurious.)[*](ora ω: ilia P: ile Garrod. Klotz suggests that ilia was a gloss on inguina.)[*](perfossus Bentley: perfossam Pω.)[*](Erythrae Koestlin: Amyclae Pω, which must be wrong, as Thebans are spoken of: Hyrides amicae Phillimore.)[*](numine P: vulnere ω.)
    v.2.p.310
  785. dum ferus hic vero desaevit pulvere Mavors,
  786. proelia lude domi: quodsi te maesta sepulcri
  787. fama movet, dabimus leto moriare [*]() virorum!’
  788. iamdudum hune contra stimulis gravioribus ardet
  789. trux Atalantiades — necdum ille quierat — et infit:
  790. ‘sera etiam in Thebas, quarum hic exercitus, arma
  791. profero; quisnam adeo puer, ut bellare recuset
  792. talibus? Arcadiae stirpem et fera semina gentis,
  793. non Thebana vides: non me sub nocte silenti
  794. Thyias Echionio genetrix famulata Lyaeo
  795. edidit, haud umquam deformis vertice mitras
  796. induimus turpemque [*]() manu iactavimus hastam,
  797. protinus adstrictos didici reptare per amnes
  798. horrendasque domos magnarum intrare ferarum
  799. et — quid plura loquar? ferrum mea semper et arcus
  800. mater habet, vestri feriunt cava tympana patres.’
  801. non tulit Amphion vultumque et in ora loquentis
  802. telum immane rotat; sed ferri lumine diro
  803. turbatus sonipes sese dominumque retorsit
  804. in latus atque avidam transmisit devius hastam,
  805. acrior hoc iuvenem stricto mucrone petebat
  806. Amphion, cum se medio Latonia campo
  807. iecit et ante oculos omnis stetit obvia vultu.
  808. Haerebat iuveni devinctus amore pudico
  809. Maenalius Dorceus, cui bella suumque timorem
  810. mater et audaces pueri mandaverat annos.
  811. huius tum vultu dea dissimulata profatur:
  812. ‘hactenus Ogygias satis infestasse catervas,
  813. Parthenopaee, satis; miserae iam parce parenti,
    814. [*](moriare Housman: moriere Pω.)[*](turpemque Klotz: turpique Pω.)
    v.2.p.312
  814. parce deis, quicumque favent.’ nec territus ille:
  815. ‘hunc sine me — non plura petam — fidissime Dorceu,
  816. sternere humi, qui tela meis gerit aemula telis
  817. et similes cultus et frena sonantia iactat.
  818. frena regam, cultus Triviae pendebitis alto
  819. limine,, captivis matrem donabo pharetris.’
  820. audiit et mixto risit Latonia fletu.
  821. viderat hanc caeli iamdudum in parte remota
  822. Gradivum complexa venus, dumque anxia Thebas
  823. commemorat Cadmumque viro caraeque nepotes
  824. Harmoniae, pressum tacito sub corde dolorem
  825. tempestiva movet: ‘nonne hanc,Gradive, protervam
  826. virginitate vides mediam se ferre virorum
  827. coetibus? utque acies audax et Martia signa
  828. temperet? en etiam donat praebetque necandos
  829. tot nostra de gente viros, huic tradita virtus,
  830. huic furor? agrestes superest tibi figere dammas.’
  831. desiluit iustis commotus in arma querellis
  832. Bellipotens, cui sola vagum per inane ruenti
  833. Ira comes, reliqui sudant ad bella Furores,
  834. nec mora, cum maestam monitu Letoida duro
  835. increpat adsistens: ‘non haec tibi proelia divum
  836. dat pater; armiferum ni protinus improba campum
  837. deseris, huic aequam nosces nec Pallada dextrae.’
  838. quid faciat contra? premit hinc Mavortia cuspis,
  839. hinc plenae tibi, parve, colus, Iovis inde severi
  840. vultus: abit solo post haec evicta pudore.
    841. v.2.p.314
  841. At pater Ogygias Mavors circumspicit alas
  842. horrendumque Dryanta movet, cui sanguinis auctor
  843. turbidus Orion, comitesque odisse Dianae (
  844. inde furit) patrium, hic [*]() turbatos arripit ense
  845. Arcadas exarmatque ducem; cadit agmine longo
  846. Cyllenes populus Tegeesque habitator opacae,
  847. Aepytiique duces Telphusiacaeque phalanges,
  848. ipsum autem et lassa fidit prosternere dextra,
  849. nec servat vires: etenim huc iam fessus et illuc
  850. mutabat turmas; urgent praesagia mille
  851. funeris, et nigrae praecedunt nubila mortis,
  852. iamque miser raros comites verumque videbat
  853. Dorcea, iam vires paulatim abscedere sensit,
  854. sensit et exhaustas umero leviore pharetras;
  855. iam minus atque minus fert arma puerque videtur
  856. et sibi, cum torva clipei metuendus obarsit
  857. luce Dryas: tremor ora repens ac viscera torsit
  858. Arcados; utque feri vectorem fulminis albus
  859. cum supra respexit olor, cupit hiscere ripam
  860. Strymonos et trepidas in pectora contrahit alas:
  861. sic iuvenem saevi conspecta mole Dryantos
  862. iam non ira subit, sed leti nuntius horror,
  863. arma tamen, frustra superos Triviamque precatus,
  864. molitur pallens et surdos expedit arcus,
  865. iamque instat telis et utramque obliquus [*]() in ulnam [*]()
  866. cornua contingit mucrone et pectora nervo,
  867. cum ducis Aonii magno cita turbine cuspis
    868. [*](patrium hic Alton: primum Pio, hic DNS and Q (with n over), hinc B.)[*](obliquus ω: oblitus P: obnixus Phillimore.)[*](ulnam ω: urnam P.)
    v.2.p.316
  868. fertur in adversum nervique obliqua sonori
  869. vincla secat: pereunt ictus manibusque remissis
  870. vana supinato ceciderunt spicula cornu.
  871. tunc miser et frenos turbatus et arma remisit,
  872. vulneris impatiens, umeri quod tegmine dextri
  873. intrarat facilemque cutem: subit altera cuspis
  874. cornipedisque fugam succiso poplite sistit,
  875. tunc cadit ipse Dryas — mirum — nec vulneris umquam
  876. conscius: olim auctor teli causaeque patebunt.[*]()
  877. At puer infusus sociis in devia campi
  878. tollitur — heu simplex aetas! — moriensque iacentem
  879. flebat equum; cecidit laxata casside vultus,
  880. aegraque per trepidos exspirat gratia visus,
  881. et prensis concussa comis ter colla quaterque
  882. stare negant, ipsisque nefas lacrimabile Thebis,
  883. ibat purpureus niveo de pectore sanguis,
  884. tandem haec singultu verba incidente profatur: