Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. venerat; heu segnes, quorum labor haeret in uno,
  2. si conserta manus.’ vario sic turbidus aestu
  3. angitur ac sese culpat super omnia, qui non
  4. orantem in mediis legatum coetibus ense
  5. perculerit foedasque palam satiaverit iras.
  6. iam pudet incepti, iam paenitet, ac velut ille
    7. [*](aulae ω: orae P. )[*](satos Heinsius: datos Pω. )
    v.1.p.452
  7. fluctibus Ioniis Calabrae datus arbiter alno—
  8. nec rudis undarum, portus sed linquere amicos
  9. purior Olenii frustra gradus impulit astri—,
  10. cum fragor hiberni subitus Iovis, omnia mundi
  11. claustra tonant multusque polos inclinat Orion,
  12. ipse quidem malit terras pugnatque reverti,
  13. fert ingens a puppe notus, tunc arte relicta
  14. ingemit et caecas sequitur iam nescius undas:
  15. talis Agenoreus ductor caeloque morantem
  16. Luciferum et seros maerentibus increpat ortus.
  17. Ecce sub occiduas versae iam Noctis habenas
  18. astrorumque obitus, ubi primum maxima Tethys
  19. impulit Eoo cunctantem Hyperiona ponto,
  20. ima flagellatis, signum lugubre malorum,
  21. ponderibus trepidavit humus, motusque Cithaeron
  22. antiquas dedit ire nives: tunc visa levari
  23. culmina septenaeque iugo concurrere portae,
  24. et prope sunt causae: gelido remeabat Eoo
  25. iratus fatis et tristis morte negata
  26. Haemonides; necdum ora patent, dubiusque notari
  27. signa dabat magnae longe manifesta ruinae
  28. planctuque et gemitu; lacrimas nam protinus omnis
  29. fuderat. haud aliter saltu devertitur orbus
  30. pastor ab agrestum nocturna strage luporum,
  31. cuius erile pecus silvis inopinus abegit [*]()
  32. imber et tabernae ventosa cacumina lunae:
    33. [*](abegit Pω: adegit Ellis. from Aege, daughter of Olenus (from whom the Aetolian town derived its name), who with her sister Helice suckled Zeus in Crete, and as a reward was turned into a goat and given a place in the sky. The rising of Orion was also at the rainy season. " Brings low the poles ": i.e., when the low clouds make the sky seem to touch the earth. )
    v.1.p.454
  33. luce patent caedes; domino perferre recentes
  34. ipse timet casus, haustaque informis harena
  35. questibus implet agros, stabulique silentia magni
  36. odit et amissos longo ciet ordine tauros.
  37. Illum congestae portarum ad limina matres
  38. ut solum videre—nefas!—nulla agmina circum
  39. magnanimosque duces, nil ausae quaerere tollunt
  40. clamorem, qualis bello supremus apertis
  41. urbibus, aut pelago iam descendente [*]() carina,
  42. ut primum invisi cupido data copia regis:
  43. ‘hanc tibi de tanto donat ferus agmine Tydeus
  44. infelicem animam, sive haec sententia divum,
  45. seu fortuna fuit; seu, quod pudet ira fateri,
  46. vis invicta viri. vix credo et nuntius: omnes
  47. procubuere, omnes, noctis vaga lumina testor
  48. et socium manes et te, mala protinus ales,
  49. qua redeo, non hanc lacrimis meruisse nec astu
  50. crudelem veniam atque inhonorae munera lucis,
  51. sed mihi iussa deum placitoque ignara moveri
  52. Atropos atque olim non haec data ianua leti
  53. eripuere necem, iamque ut mihi prodiga vitae
  54. pectora et extremam nihil horrescentia mortem
  55. aspicias: bellum infandum ominibusque negatam
  56. movisti, funeste, aciem; dum pellere leges,
  57. et consanguineo gestis [*]() regnare superbus
  58. exsule, te series orbarum excisa domorum
  59. planctibus adsiduis, te diro horrore volantes
  60. quinquaginta animae circum noctesque diesque
    61. [*](descendente Pω: desidente Heinsius. Klotz cp. Val. Flace, viii. 332. )[*](gestis P: gliscis ω. )
    v.1.p.456
  61. adsilient; neque enim ipse moror.’ iam moverat iras
  62. rex ferus, et tristes ignescunt sanguine vultus,
  63. inde ultro Phlegyas et non cunctator iniqui
  64. Labdacus—hos regni ferrum penes—ire manuque
  65. proturbare parant, sed iam nudaverat ensem
  66. magnanimus vates, et nunc trucis ora tyranni,
  67. nunc ferrum aspectans: ‘numquam tibi sanguinis huius
  68. ius erit aut magno feries imperdita Tydeo
  69. pectora; vado equidem exsultans ereptaque fata
  70. insequor et comites feror exspectatus ad umbras,
  71. te superis fratrique—’ et iam media orsa loquentis
  72. absciderat plenum capulo latus; ille dolori
  73. pugnat et ingentem nisu duplicatus in ictum
  74. conruit, extremisque animae singultibus errans
  75. alternus nunc ore venit, nunc vulnere sanguis,
  76. excussae procerum mentes, turbataque mussant
  77. concilia; ast illum coniunx fidique parentes
  78. servantem vultus et torvum in morte peracta,
  79. non longum reducem laetati, in tecta ferebant.
  80. sed ducis infandi rabidae non hactenus irae
  81. stare queunt; vetat igne rapi. pacemque sepulcri
  82. impius ignaris nequiquam manibus arcet.
  83. Tu tamen egregius fati mentisque nec umquam—
  84. sic dignum est—passure situm, qui comminus ausus
  85. vadere contemptum reges, quaque ampla veniret
  86. libertas, sancire viam: quo carmine dignam,
  87. quo satis ore tuis famam virtutibus addam,
  88. augur amate deis? non te caelestia frustra
    89. v.1.p.458
  89. edocuit lauruque sua dignatus Apollo est,[*]()
  90. et nemorum Dodona parens Cirrhaeaque virgo
  91. gaudebit [*]() tacito populos suspendere Phoebo.
  92. nunc quoque Tartareo multum divisus Averno
  93. Elysias, i, carpe plagas, ubi manibus axis
  94. invitis Ogygiis nec sontis iniqua tyranni
  95. iussa valent; durant habitus et membra cruentis
  96. inviolata feris, nudoque sub axe iacentem
  97. et nemus et tristis volucrum reverentia servat.
  98. At nuptae exanimes puerique aegrique parentes
  99. moenibus effusi per plana, per avia, passim
  100. quisque suas avidi ad lacrimas miserabile currunt
  101. certamen, quos densa gradu comitantur euntes
  102. milia solandi studio: pars visere flagrant
  103. unius acta viri et tantos in nocte labores,
  104. fervet iter gemitu et plangoribus arva reclamant.
  105. ut vero infames scopulos silvamque nefandam
  106. perventum, ceu nulla prius lamenta nec atri
  107. manassent imbres, sic ore miserrimus uno
  108. exoritur fragor, aspectuque accensa cruento
  109. turba furit: stat sanguineo discissus amictu
  110. Luctus atrox caesoque invitat pectore matres,
  111. scrutantur galeas frigentum inventaque monstrant
  112. corpora, prociduae super externosque suosque,
  113. hae pressant in tabe comas, hae lumina signant
  114. vulneraque alta rigant [*]() lacrimis,pars spicula dextra
  115. nequiquam parcente trahunt, pars molliter aptant
  116. bracchia trunca loco et cervicibus ora reponunt.
    117. [*](There is possibly a lacuna after this line. )[*](gaudebit Markland: audebit Pω. )[*](rigant P: replent ω. )
    v.1.p.460
  117. At vaga per dumos vacuique in pulvere campi
  118. magna parens iuvenum, gemini nunc funeris, Ide
  119. squalentem sublata comam liventiaque ora
  120. ungue premens—nec iam infelix miserandaque, verum
  121. terror inest lacrimis—, per et arma et corpora passim
  122. canitiem impexam dira tellure volutans
  123. quaerit inops natos omnique in corpore plangit.
  124. Thessalis haud aliter bello gavisa recenti,
  125. cui gentile nefas hominem renovare canendo.
  126. multifida attollens antiqua lumina cedro
  127. nocte subit campos versatque in sanguine functum
  128. vulgus et explorat manes, cui plurima busto
  129. imperet ad superos: animarum maesta queruntur
  130. concilia, et nigri pater indignatur Averni.
  131. Illi in secessu pariter sub rupe iacebant
  132. felices, quos una dies, manus abstulit una,
  133. pervia vulneribus media trabe pectora nexi.
  134. ut vidit lacrimisque oculi patuere profusis:
  135. ‘hosne ego complexus genetrix, haec oscula, nati,
  136. vestra tuor? sic vos extremo in fine ligavit
  137. ingenium crudele necis? quae vulnera tractem,
  138. quae prius ora premam? vosne illa potentia matris,
  139. vos uteri fortuna mei, qua tangere divos
  140. rebar et Ogygias titulis anteire parentes?
  141. at quanto melius dextraque in sorte iugatae,
  142. quis steriles thalami nulloque ululata dolore
  143. respexit Lucina domum! mihi quippe malorum
    144. v.1.p.462
  144. causa labor; sed nec bellorum in luce patenti
  145. conspicui fatis aeternaque gentibus ausi
  146. quaesistis miserae vulnus memorabile matri,
  147. sed mortem obscuram numerandaque [*]() funera passi,
  148. heu quantus furto cruor et sine laude iacetis!
  149. quin ego non dextras miseris complexibus ausim
  150. dividere et tanti consortia rumpere leti:
  151. ite diu fratres indiscretique supremis
  152. ignibus et caros urna confundite manes!’
  153. Nee minus interea digesta strage suorum
  154. hic Cthonium coniunx, hic mater Penthea clamat
  155. Astyoche, puerique rudes, tua, Phaedime, proles,
  156. amissum didicere patrem, Marpessaque pactum
  157. Phyllea, sanguineumque lavant Acamanta sorores,
  158. tune ferro retegunt silvas collisque propinqui
  159. annosum truncant apicem, qui conscius actis
  160. noctis et inspexit gemitus; ibi grandior aevo
  161. ante rogos, dum quisque suo nequit igne revelli,
  162. concilium infaustum dictis mulcebat Aletes:
  163. ‘saepe quidem infelix varioque exercita ludo
  164. fatorum gens nostra fuit,[*]() Sidonius ex quo
  165. hospes in Aonios iecit sata ferrea sulcos,
  166. unde novi fetus et formidata colonis
  167. arva suis. sed nec veteris cum regia Cadmi
  168. fulmineum in cinerem monitis Iunonis iniquae
  169. consedit, neque funerea cum laude potitus
  170. infelix Athamas trepido de monte veniret,
    171. [*](numeranda ω: numerosa P: numerosa ubi funera Garrod. )[*](fuit P (ruit written over): ruit ω. )
    v.1.p.464
  171. semianimem heu laeto referens clamore Learchum,
  172. hic gemitus Thebis, nec tempore clarius illo
  173. Phoenissae sonuere domus, cum lassa furorem
  174. vicit et ad comitum lacrimas expavit Agave.
  175. una dies similis fato specieque malorum
  176. aequa fuit, qua magniloquos luit impia flatus
  177. Tantalis, innumeris cum circumfusa ruinis
  178. corpora tot raperet terra, tot quaereret ignes.
  179. talis erat vulgi status, et sic urbe relicta
  180. primaevique senesque et longo examine matres
  181. invidiam planxere deis miseroque tumultu
  182. bina per ingentes stipabant funera portas.
  183. meque ipsum memini—necdum apta laboribus aetas—
  184. flesse tamen gemituque meos aequasse parentes.
  185. illa tamen superi, nec quod tibi, Delia, castos
  186. prolapsum fontes specula temerare profana
  187. heu dominum insani nihil agnovere Molossi,
  188. deflerim magis, aut verso quod sanguine fluxit
  189. in subitos regina lacus: sic dura Sororum
  190. pensa dabant visumque Iovi. nunc regis iniqui
  191. ob noxam immeritos patriae tot culmina cives
  192. exuimus, nec adhuc calcati foederis Argos
  193. fama subit, et iam bellorum extrema dolemus.
  194. quantus equis quantusque viris in pulvere crasso
  195. sudor! io quanti crudele rubebitis amnes!
    196. v.1.p.466
  196. viderit haec bello viridis manus: ast ego doner
  197. dum licet igne meo terraque insternar avita!’
  198. haec senior, multumque nefas Eteoclis acervat
  199. crudelem infandumque vocans poenasque daturum,
  200. unde ea libertas? iuxta illi finis et aetas
  201. tota [*]() retro, seraeque decus velit addere morti.
  202. Haec sator astrorum iamdudum e vertice mundi
  203. prospectans primoque imbutas sanguine gentes
  204. Gradivum acciri propere iubet, ille furentes
  205. Bistonas et Geticas populatus caedibus urbes
  206. turbidus aetherias currus urgebat ad arces,
  207. fulmine cristatum galeae iubar armaque in auro
  208. tristia, terrificis monstrorum animata figuris,
  209. incutiens: tonat axe polus clipeique cruenta
  210. lux rubet, et solem longe ferit aemulus orbis,
  211. hunc ubi Sarmaticos etiamnum efflare labores
  212. Iuppiter et tota perfusum pectora belli
  213. tempestate videt: ‘talis mihi, nate, per Argos,
  214. talis abi, sic ense madens, hac nubilus ira.
  215. exturbent resides frenos et cuncta [*]() perosi
  216. te cupiant, tibi praecipites animasque manusque
  217. devoveant, rape cunctantes et foedera turba,
  218. cui dedimus, tibi fas ipsos incendere bello
  219. caelicolas pacemque meam. iam semina pugnae
  220. ipse dedi: remeat portans immania Tydeus
  221. ausa, ducis scelus et, turpis primordia belli,
    222. [*](tota Pω: torta Garrod, from MS. at Peterhouse. )[*](cuncta Pω: vincla Bentley: tuta Garrod. )
    v.1.p.468
  222. insidias fraudesque, suis quas ultus in armis,
  223. adde fidem, vos o superi, meus ordine sanguis,
  224. ne pugnare odiis, neu me temptare precando
  225. certetis; sic Fata mihi nigraeque Sororum
  226. iuravere [*]() colus: manet haec ab origine mundi
  227. fixa dies bello, populique in proelia nati.
  228. quodni me veterum poenas sancire malorum
  229. gentibus et diros sinitis punire nepotes—
  230. arcem hanc aeternam, gentis [*]() sacraria nostrae,
  231. testor et Elvsios, etiam mihi numina, fontes—,
  232. ipse manu Thebas correptaque moenia fundo
  233. excutiam versasque solo super Inacha tecta
  234. effundam turres aut stagna in caerula verram [*]()
  235. imbre superiecto, licet ipsa in turbine rerum
  236. Iuno suos colles templumque amplexa laboret.’
  237. dixit, et attoniti iussis, mortalia credas
  238. pectora, sic cuncti vocemque animosque tenebant.[*]()
  239. non secus ac longa ventorum pace solutum
  240. aequor et imbelli recubant ubi litora somno,
  241. silvarumque comas et abacto flamine nubes
  242. mulcet iners aestas; tunc stagna lacusque sonori
  243. detumuere, tacent exusti solibus amnes.
  244. Gaudet ovans iussis et adhuc temone calenti
  245. fervidus in laevum torsit Gradivus habenas.
  246. iamque iter extremum caelique abrupta tenebat,
    247. [*](iuravere?ω: lustravere Servius ad Aen. viii. 409. )[*](gentis Lachmann, who cp. Silv. v. 1. 240 aeternae qui sacraria genti condidit: mentis Pω, and Garrod, who cp. Silv. ii. 2. 131 celsa tu mentis ab arce. )[*](verram P: vertam ω. )[*](The punctuation is Garrod's: former edd. made mortalia pectora a parenthesis: Lachmann read di for sic. though " celsa tu mentis ab arce " (Silv. ii. 2. 131) is quoted )
    v.1.p.470
  247. cum Venus ante ipsos nulla formidine gressum
  248. figit equos; cessere retro iamiamque rigentes
  249. suppliciter posuere iubas. tune pectora summo
  250. adclinata iugo voltumque obliqua madentem
  251. incipit—-interea dominae vestigia iuxta
  252. spumantem proni mandunt adamanta iugales—:
  253. ‘bella etiam in Thebas, socer o pulcherrime, bella
  254. ipse paras ferroque tuos abolere nepotes?
  255. nec genus Harmoniae nec te conubia caelo
  256. festa nec hae quicquam lacrimae, furibunde, morantur?
  257. criminis haec merces? hoc fama pudorque relictus,
  258. hoc mihi Lemniacae de te meruere catenae?
  259. perge libens; at non eadem Volcania nobis
  260. obsequia, et laesi servit tamen ira mariti!
  261. illum ego perpetuis mihi desudare caminis
  262. si iubeam vigilesque operi transmittere noctes,
  263. gaudeat ornatusque novos ipsique laboret
  264. arma tibi; tu—sed scopulos et aena precando
  265. flectere corda paro; solum hoc tamen anxia, solum
  266. obtestor, quid me Tyrio sociare marito
  267. progeniem caram infaustisque dabas hymenaeis?
  268. dum fore praeclaros armis et vivida rebus
  269. pectora vipereo Tyrios de sanguine iactas
  270. demissumque Iovis serie genus, a! mea quanto
  271. Sithonia mallem nupsisset virgo sub Arcto
  272. trans Borean Thracasque tuos. indigna parumne
  273. pertulimus, divae Veneris quod filia longum
  274. reptat et Illyricas deiectat virus in herbas?
    275. v.1.p.472
  275. nunc gentem immeritam—’ lacrimas non pertulit ultra
  276. Bellipotens, hastam laeva transumit et alto,
  277. haud mora, desiluit curru, clipeoque receptam
  278. laedit in amplexu dictisque ita mulcet amicis:
  279. ‘O mihi bellorum requies et sacra voluptas
  280. unaque pax animo! soli cui tanta potestas
  281. divorumque hominumque meis occurrere telis
  282. impune et media quamvis in caede frementes
  283. hos adsistere equos, hunc ensem avellere dextrae,
  284. nec mihi Sidonii genialia foedera Cadmi
  285. nec tua cara fides—ne falsa incessere gaude!—
  286. exciderunt: prius in patrui deus infera mergar
  287. stagna et pallentes agar exarmatus ad umbras,
  288. sed nunc fatorum monitus mentemque supremi
  289. iussus obire patris—neque enim Vulcania tali
  290. imperio manus apta legi—, quo pectore contra
  291. ire Iovem dictasque parem contemnere leges,
  292. cui modo—pro vires!—terras caelumque fretumque
  293. adtremere oranti tantosque ex ordine vidi
  294. delituisse deos? sed ne mihi corde supremos
  295. concipe, cara, metus! quando haec mutare potestas
  296. nulla datur—cum iam Tyriis sub moenibus ambae
  297. bellabunt gentes, adero et socia arma iuvabo.
  298. tunc me sanguineo late defervere [*]() campo
  299. res super Argolicas haud sic deiecta videbis;
  300. hoc mihi ius, nec fata vetant.’ sic orsus aperto
  301. flagrantes immisit equos, non ocius alti
  302. in terras cadit ira Iovis, si quando nivalem
  303. Othryn et Arctoae gelidum caput institit Ossae
  304. armavitque in nube manum: volat ignea moles
    305. [*](late defervere Pω: bellantem fervere conj. Garrod. )
    v.1.p.474
  305. saeva dei mandata ferens, caelumque trisulca
  306. territat omne coma iamdudum aut ditibus agris
  307. signa dare aut ponto miseros involvere nautas..
  308. Iamque remensus iter fesso Danaeia Tydeus
  309. arva gradu viridisque legit devexa Prosymnae
  310. terribilis visu: stant fulti pulvere crines,
  311. squalidus ex umeris cadit alta in vulnera sudor,
  312. insomnesque oculos rubor excitat, oraque retro
  313. solvit [*]() anhela sitis; mens altum spirat honorem
  314. conscia factorum, sic nota in pascua taurus
  315. bellator redit, adverso cui colla suoque
  316. sanguine proscissisque natant palearibus armi;
  317. tunc quoque lassa tumet virtus multumque superbit
  318. pectore despecto 2; vacua iacet hostis harena
  319. turpe gemens crudosque vetat sentire labores.
  320. talis erat; medias etiam non destitit urbes,
  321. quidquid et Asopon veteresque interiacet Argos,
  322. inflammare odiis, multumque et ubique retexens
  323. legatum sese Graia de gente petendis
  324. isse [*]() super regnis profugi Polynicis, at inde
  325. vim, noctem; scelus, arma, dolos, ea foedera passum
  326. regis Echionii; fratri sua iura negari,
  327. prona fides populis; deus omnia credere suadet
  328. Armipotens, geminatque acceptos fama pavores.
  329. Utque introgressus portas—et forte verendus
  330. concilio pater ipse duces cogebat Adrastus—
    331. [*](solvit P: sorbet ω. )[*](pectore despecto Pω. despecto pecore, at conj. Garrod: despectus Baehrens. )[*](isse PDN: esse ω (cf. i. 475). )
    v.1.p.476
  331. inprovisus adest, iam illinc a postibus aulae
  332. vociferans: ‘arma, arma viri, tuque optime Lernae
  333. ductor, magnanimum si quis tibi sanguis avorum,
  334. arma para! nusquam pietas, non gentibus aequum
  335. fas aut cura [*]() Iovis; melius legatus adissem
  336. Sauromatas rabidos [*]() servatoremque cruentum
  337. Bebrycii nemoris, nec iussa incuso pigetve
  338. officii: iuvat isse, iuvat, Thebasque nocentes
  339. explorasse manu; bello me, credite, bello,
  340. ceu turrem validam aut artam compagibus urbem,
  341. delecti insidiis instructique omnibus armis
  342. nocte doloque viri nudum ignarumque locorum
  343. nequiquam clausere; iacent in sanguine mixti
  344. ante urbem vacuam, nunc o, nunc tempus in hostes,
  345. dum trepidi exsanguesque metu, dum funera portant,
  346. nunc, socer, haec dum non [*]() manus excidit; ipse ego fessus
  347. quinquaginta illis heroum immanibus umbris
  348. vulneraque ista ferens putri insiccata cruore
  349. protinus ire peto!’ trepidi de sedibus adstant
  350. Inachidae, cunctisque prior Cadmeius heros
  351. accurrit vultum deiectus et ‘o ego divis
  352. invisus vitaeque nocens haec vulnera cerno
  353. integer! hosne mihi reditus, germane, parabas?
  354. in me haec tela mei [*]()! pro vitae foeda cupido!
    355. [*](aut cura ω: auctura P: aut iura L and Garrod. )[*](rabidos Wakefield (feroces Schol. of D): avidos Pω. )[*](nunc socer haec dum non P: dum capulo nondum ω (nondum haec conj. Garrod). )[*](mei P: dabas ω. )
    v.1.p.478
  355. infelix, fratri facinus tam grande negavi,
  356. et nunc vestra quidem maneant in pace quieta [*]()
  357. moenia, nec vobis tanti sim causa tumultus
  358. hospes adhuc, scio—nec me adeo res dextra levavit—,
  359. quam durum natis, thalamo quam triste revelli,
  360. quam patria; non me ullius domus anxia culpet
  361. respectentve truces obliquo lumine matres,
  362. ibo libens certusque mori, licet optima coniunx
  363. auditusque iterum revocet socer; hunc ego Thebis,
  364. hunc, germane, tibi iugulum et tibi, maxime Tydeu,
  365. debeo.’ sic variis pertemptat pectora dictis
  366. obliquatque preces, commotae questibus irae
  367. et mixtus lacrimis caluit dolor; omnibus ultro
  368. non iuvenum modo, sed gelidis et inertibus aevo
  369. pectoribus mens una subit, viduare penates,
  370. finitimas adhibere manus, iamque ire. sed altus
  371. consiliis pater imperiique haud flectere molem
  372. inscius: ‘ista quidem superis curaeque medenda [*]()
  373. linquite. quaeso, meae, nec te germanus inulto
  374. sceptra geret, neque nos avidi promittere bellum.
  375. at nunc egregium tantoque in sanguine ovantem
  376. excipite Oeniden, animosaque pectora laxet
  377. sera quies: nobis dolor haud rationis egebit.’
  378. Turbati extemplo comites et pallida coniunx
  379. Tydea circum omnes fessum bellique viaeque
  380. stipantur. laetus mediis in sedibus aulae
  381. constitit, ingentique exceptus terga columna,
  382. vulnera dum lymphis Epidaurius eluit Idmon,
    383. [*](quieta P: serena ω. )[*](medenda ω: medentia P: medenti Garrod. )
    v.1.p.480
  383. nunc velox ferro, nunc ille tepentibus [*]() herbis
  384. mitior, ipse alta seductus mente renarrat
  385. principia irarum, quaeque orsus uterque vicissim,
  386. quis locus insidiis, tacito quae tempora bello,
  387. qui contra quantaque duces, ubi maximus illi
  388. sudor, et indicio servatum Maeona tristi
  389. exponit, cui fida manus proceresque socerque
  390. adstupet oranti, Tyriisque incenditur exsul.
  391. Solverat Hesperii devexo margine ponti
  392. flagrantes Sol pronus equos rutilamque lavabat
  393. Oceani sub fonte comam, cui turba profundi
  394. Nereos et rapidis adcurrunt passibus Horae,
  395. frenaque et auratae textum sublime coronae
  396. deripiunt, laxant calidis [*]() umentia loris
  397. pectora; pars meritos vertunt ad molle iugales
  398. gramen et erecto currum temone supinant.
  399. nox subiit curasque hominum motusque ferarum
  400. composuit nigroque polos involvit amictu,
  401. illa quidem cunctis, sed non tibi mitis, Adraste,
  402. Labdacioque duci: nam Tydea largus habebat
  403. perfusum magna virtutis imagine somnus,
  404. et iam noctivagas inter deus armifer umbras
  405. desuper Arcadiae fines Nemeaeaque rura
  406. Taenariumque cacumen Apollincasque Therapnas
  407. armorum tonitru ferit et trepidantia corda
  408. implet amore sui. comunt Furor Iraque cristas,
  409. frena ministrat equis Pavor armiger, at vigil omni
    410. [*](tepentibus P: potentibus ω. )[*](calidis P: roseis ω. )
    v.1.p.482
  410. Fama sono vanos rerum succincta tumultus
  411. antevolat currum flatuque impulsa gementum
  412. alipedum trepidas denso cum murmure plumas
  413. excutit: urget enim stimulis auriga emeritis
  414. facta, infecta loqui, curruque infestus ab alto
  415. terga comamque deae Scythica pater increpat hasta,
  416. qualis ubi Aeolio dimissos carcere Ventos
  417. dux prae se Neptunus agit magnoque volentes
  418. incitat Aegaeo; tristis comitatus eunti
  419. circum lora fremunt Nimbique Hiemesque profundae
  420. Nubilaque et vulso terrarum sordida fundo
  421. Tempestas: dubiae motis radicibus obstant
  422. Cyclades, ipsa tua Mycono Gyaroque revelli,
  423. Dele, times magnique iidem testaris alumni.
  424. Septima iam nitidum terris Aurora deisque
  425. purpureo vehit ore diem, Perseius heros
  426. cum primum arcana senior sese extulit aula,
  427. multa super bello generisque tumentibus amens
  428. incertusque animi, daret armis iura novosque
  429. gentibus [*]() incuteret stimulos, an frena teneret
  430. irarum et motos capillis adstringeret enses,
  431. hinc pacis tranquilla movent, atque inde pudori
  432. foeda quies, flectique nova dulcedine pugnae
  433. difficiles populi; dubio sententia tandem
  434. sera placet, vatum mentes ac provida veri
  435. sacra movere deum. sollers tibi cura futuri,
    436. [*](gentibus Pω: mentibus K. to Myconos and Gyaros and made stationary, when Leto was about to give birth to Apollo and Artemis on it. )
    v.1.p.484
  436. Amphiarae, datur, iuxtaque Amythaone cretus
  437. iam senior—sed mente viret Phoeboque—Melampus
  438. adsociat passus: dubium, cui pronus [*]() Apollo
  439. oraque Cirrhaca satiavit largius unda.
  440. principio fibris pecudumque in sanguine divos
  441. explorant; iam tunc pavidis maculosa bidentum
  442. corda negant diraque nefas minitantia vena.
  443. ire tamen vacuoque sedet petere omina caelo.
  444. Mons erat audaci seductus in aethera dorso—
  445. nomine Lernaei memorant Aphesanta coloni—,
  446. gentibus Argolicis olim sacer; inde ferebant
  447. nubila suspenso celerem temerasse volatu
  448. Persea, cum raptos pueri perterrita mater
  449. prospexit de rupe gradus ac paene secuta est.
  450. huc gemini vates sanctam canentis olivae
  451. fronde comam et niveis ornati tempora vittis
  452. evadunt pariter, madidos ubi lucidus agros
  453. ortus et algentes laxavit sole pruinas,
  454. ac prior Oeclides solitum prece numen amicat:
  455. ‘Iuppiter omnipotens—nam te pernicibus alis
  456. addere consilium volucresque implere futuri
  457. omniaque et causas caelo deferre latentes
  458. accipimus—, non Cirrha deum promiserit antro
  459. certius, aut frondes lucis quas fama Molossis
  460. Chaonias sonuisse tibi: licet aridus Hammon
  461. invideat Lyciaeque parent contendere sortes
    462. [*](pronus P: dexter ω: pectora Bentley. slew the Gorgon Medusa. )
    v.1.p.486
  462. Niliacumque pecus patrioque aequalis [*]() honori
  463. Branchus, et undosae quem [*]() rusticus accola Pisae
  464. Pana Lycaonia nocturnum exaudit in umbra,
  465. ditior ille animi, cui tu, Dictaee, secundas
  466. impuleris manifestus aves. mirum unde, sed olim [*]()
  467. hic honor alitibus, superae seu conditor aulae
  468. sic dedit effusum chaos in nova semina texens,
  469. seu quia mutatae nostraque ab origine versis
  470. corporibus subiere notos, seu purior axis
  471. amotumque nefas et rarum insistere terris
  472. vera docent; tibi, summe sator terraeque deumque,
  473. scire licet, nos Argolicae primordia pugnae
  474. venturumque sinas caelo praenosse laborem.
  475. si datur et duris sedet haec sententia Parcis
  476. solvere Echionias Lernaea cuspide portas,
  477. signa feras laevusque tones; tunc omnis in astris
  478. consonet arcana volucris bona murmura lingua,
  479. si prohibes, hic necte moras dextrisque profundum
  480. alitibus praetexe diem.’ sic fatus, et alto
  481. membra locat scopulo; tunc plura ignotaque iungit
  482. numina et immensi fruitur caligine mundi.
  483. Postquam rite diu partiti sidera cunctis
  484. perlegere animis oculisque sequacibus auras,
  485. tunc Amythaonius longo post tempore vates:
  486. ‘nonne sub excelso spirantis limite caeli,
  487. Amphiarae, vides, cursus ut nulla serenos
    488. [*](aequalis Pω: aequatus Schol. Theb. viii. 198. )[*](quem Mueller: qui Pω. )[*](olim iω: olims (olis) P: olimst Mueller: olim est Garrod. )
    v.1.p.488
  488. ales agat liquidoque polum complexa meatu
  489. pendeat aut fugiens placabile planxerit omen?
  490. non comes obscurus tripodum, non fulminis ardens
  491. vector adest, flavaeque sonans avis unca Minervae,
  492. non venit auguriis melior; quin [*]() vultur et altis
  493. desuper accipitres exsultavere rapinis,
  494. monstra volant, dirae stridunt in nube volucres,
  495. nocturnaeque gemunt striges et feralia bubo
  496. damna canens, quae prima deum portenta sequamur?
  497. hisne dari. Thymbraee, polum? simul ora recurvo
  498. ungue secant rabidae planctumque imitantibus alis
  499. exagitant zephyros et plumea pectora caedunt.’
  500. ille sub haec: ‘equidem varii, pater, omina Phoebi
  501. saepe tuli: iam tum. prima cum pube virentem
  502. semideos inter pinus me Thessala reges
  503. duceret, hic casus terraeque malisque canentem
  504. obstipuere duces, nec me ventura locuto
  505. saepius in dubiis auditus Iasoni Mopsus.
  506. sed similis non ante metus aut [*]() astra [*]() notavi
  507. prodigiosa magis; quamquam maiora parantur.
  508. huc adverte animum: clara regione profundi
  509. aetheros innumeri statuerunt agmina cygni,
  510. sive hos Strymonia Boreas eiecit ab Arcto,
  511. seu fecunda refert placidi clementia Nili.[*]()
  512. fixerunt cursus: has rere in imagine Thebas;
  513. nam sese immoti gyro atque in pace silentes
  514. ceu muris valloque tenent, sed fortior ecce
    515. [*](quin Bernartius (from a MS.): qui Pω. )[*](aut Pω: tamen D. )[*](astra Pω: monstra Mueller: signa Slater, etc.. but astra = caelum. )[*](Nili ω: caeli P. )
    v.1.p.490
  515. adventat per inane cohors; septem ordine fulvo
  516. armigeras summi Iovis exsultante caterva
  517. intuor: Inachii sint hi tibi, concipe, reges,
  518. invasere globum nivei gregis uncaque pandunt
  519. caedibus ora novis et strictis unguibus instant.
  520. cernis inexperto rorantes sanguine ventos,
  521. et plumis stillare diem? quae saeva repente
  522. victores agitat leto Iovis ira sinistri?
  523. hic excelsa petens subita face solis inarsit
  524. submisitque animos, illum vestigia adortum
  525. maiorum volucrum tenerae deponitis alae.
  526. hic hosti implicitus pariter ruit, hune fuga retro
  527. volvit agens sociae linquentem fata catervae.
  528. hic nimbo glomeratus obit, hic praepete viva
  529. pascitur immoriens; spargit cava nubila sanguis.’
  530. quid furtim inlacrimas? ‘illum, venerande Melampu,
  531. qui cadit, agnosco.’ trepidos sic mole futuri
  532. cunctaque iam rerum certa sub imagine passos
  533. terror habet vates; piget inrupisse volantum
  534. concilia et caelo mentem insertasse vetanti,
  535. auditique odere deos.—unde iste per orbem
  536. primus venturi miseris animantibus aeger
  537. crevit amor? divumne feras hoc munus, an ipsi,
  538. gens avida et parto non umquam stare quieti.
    539. v.1.p.492
  539. eruimus, quae prima dies, ubi terminus aevi,
  540. quid bonus ille deum genitor, quid ferrea Clotho
  541. cogitet? hinc fibrae et volucrum per nubila sermo
  542. astrorumque vices numerataque semina [*]() lunae
  543. Thessalicumque nefas, at non prior aureus ille
  544. sanguis avum scopulisque satae vel robore gentes
  545. mentibus his usae: silvas amor unus humumque
  546. edomuisse manu: quid crastina volveret aetas,
  547. scire nefas homini, nos pravum et flebile vulgus
  548. scrutari penitus superos: hinc pallor et irae,
  549. hinc scelus insidiaeque et nulla modestia voti.
  550. Ergo manu vittas damnataque vertice serta
  551. deripit abiectaque inhonorus fronde sacerdos
  552. inviso de monte redit; iam bella tubaeque
  553. comminus, absentesque fremunt sub pectore Thebae,
  554. ille nec aspectum volgi. nec fida tyranni
  555. conloquia aut coetus procerum perferre, sed atra
  556. sede tegi, et superum clausus negat acta fateri:
  557. te pudor et curae retinent per rura, Melampu.
  558. bissenos premit ora dies populumque ducesque
  559. extrahit incertis, et iam suprema Tonantis
  560. iussa fremunt agrosque viris annosaque vastant
  561. oppida; bellipotens prae se deus agmina passim
  562. mille rapit; liquere domos dilectaque laeti
  563. conubia et primo plorantes limine natos:
  564. tantus in attonitos cecidit deus. arma paternis
  565. postibus et fixos superum ad penetralia currus
    566. [*](semina PL: semita ω. should be read, the calculated path of the moon. have sprung from trees or rocks. )
    v.1.p.494
  566. vellere amor; tunc fessa putri robigine pila
  567. haerentesque situ gladios in saeva recurant [*]()
  568. vulnera et adtrito cogunt iuvenescere saxo.
  569. hi teretes galeas magnorumque aerea suta
  570. thoracum et tunicas chalybum squalore crepantes
  571. pectoribus temptare, alii Cortynia lentant
  572. cornua; iam falces avidis et aratra caminis
  573. rastraque et incurvi saevum rubuere ligones,
  574. caedere nec validas sanctis e stirpibus hastas,
  575. nec pudor emerito clipeum vestisse iuvenco.
  576. inrupere Argos maestique ad limina regis
  577. bella animis, bella ore fremunt; it clamor ad auras,
  578. quantus Tyrrheni gemitus salis, aut ubi temptat
  579. Enceladus mutare latus; super igneus antris
  580. mons tonat, exundant apices fluctusque Pelorus
  581. contrahit, et sperat tellus abrupta reverti.
  582. Atque hic ingenti Capaneus Mavortis amore
  583. excitus et longam pridem indignantia pacem
  584. corda tumens—huic ampla quidem de sanguine prisco
  585. nobilitas: sed enim ipse manu praegressus avorum
  586. facta, diu tuto superum contemptor et aequi
  587. impatiens largusque animae, modo suaserit ira—,
  588. unus ut e silvis Pholoes habitator opacae
  589. inter et Aetnaeos aequus consurgere fratres,
  590. ante fores, ubi turba ducum vulgique frementis,
  591. Amphiarae, tuas " quae tanta ignavia " clamat,
    592. [*](recurant P: recurvant ω: recurunt (with r written over) )
    v.1.p.496
  592. ‘Inachidae vosque o socio de sanguine Achivi?
  593. unius—heu pudeat!—plebeia ad limina civis
  594. tot ferro accinetae gentes animisque paratae
  595. pendemus? non si ipse cavo sub vertice Cirrhae,
  596. quisquis is est. timidis famaeque ita visus, Apollo
  597. mugiat insano penitus seclusus in antro,
  598. exspectare queam, dum pallida virgo tremendas
  599. nuntiet ambages, virtus mihi numen et ensis,
  600. quem teneo! iamque hic timida cum fraude sacerdos
  601. exeat, aut hodie, volucrum quae tanta potestas,
  602. experiar.’ laetum fremit adsensuque furentem
  603. implet Achaea manus, tandem prorumpere adactus
  604. Oeclides: ‘alio curarum agitante tumultu
  605. non equidem effreno iuvenis clamore profani
  606. dictorumque metu. licet hic insana minetur,
  607. elicior tenebris; alio mihi debita fato
  608. summa dies, vetitumque dari mortalibus armis,
  609. sed me vester amor nimbisque arcana profari
  610. Phoebus agit; vobis ventura atque omne. quod ultra est.
  611. pandere maestus eo; nam te. vesane. moueri
  612. ante nefas, unique tacet tibi noster Apollo.
  613. quo, miseri, fatis superisque obstantibus arma,
  614. quo rapitis? quae vos Furiarum verbera caecos
  615. exagitant? adeone animarum taedet? et Argos
  616. exosi? nil dulce domi r nulla omina curae?
  617. quid me Persei secreta ad culmina montis
  618. ire gradu trepido superumque inrumpere coetus
  619. egistis? potui pariter nescire, quis armis
    620. v.1.p.498
  620. casus, ubi atra dies, quae fati exordia cunctis,
  621. quae mihi. consulti testor penetralia mundi
  622. et volucrum adfatus et te, Thymbraee, vocanti
  623. non alias tam saeve mihi, quae signa futuri
  624. pertulerim: vidi ingentis portenta ruinae,
  625. vidi hominum divumque metus [*]() hilaremque Megaeram
  626. et Lachesin putri vacuantem [*]() saecula penso.
  627. proicite arma manu: deus ecce furentibus obstat,
  628. ecce deus! miseri, quid pulchrum sanguine victo
  629. Aoniam et diri saturare navalia Cadmi?
  630. sed quid vana cano. quid fixos arceo casus?
  631. ibimus—’ hic presso gemuit semel ore sacerdos,
  632. illum iterum Capaneus: ‘tuus o furor auguret [*]() uni
  633. ista tibi, ut serves vacuos inglorius annos
  634. et tua non umquam Tyrrhenus tempora circum
  635. clangor eat. quid vota virum meliora moraris?
  636. scilicet ut vanis avibus natoque domoque
  637. et thalamis potiare iacens, sileamus inulti
  638. Tydeos egregii perfossum pectus et arma
  639. foederis abrupti? quodsi bella effera Graios
  640. ferre vetas, i Sidonios legatus ad hostes:
  641. haec pacem tibi serta dabunt, tua prorsus inani
  642. verba polo causas abstrusaque nomina [*]() rerum
  643. eliciunt? miseret superum, si carmina curae
    644. [*](metus P: nefas ω. )[*](vacuantem Pω: laxantem P margin. )[*](auguret Mueller augur et Pω. )[*](nomina P: semina ω, momina Baehrens. )
    v.1.p.500
  644. humanaeque preces! quid inertia pectora ferres?
  645. primus in orbe deos fecit timor! et tibi tuto
  646. nunc eat iste furor; sed prima ad classica cum iam
  647. hostilem Ismeuon galeis Dircenque bibemus,
  648. ne mihi tunc, moneo, lituos atque arma volenti
  649. obvius ire pares venisque aut alite visa
  650. bellorum proferre diem: procul haec tibi mollis
  651. infula terrificique aberit dementia Phoebi:
  652. illic augur ego et mecum quicumque parati
  653. insanire manu.’ rursus fragor intonat ingens
  654. hortantum et vasto subter volat astra tumultu.
  655. ut rapidus torrens, animos cui verna ministrant
  656. flamina et exuti concreto frigore montes,
  657. cum vagus in campos frustra prohibentibus exit
  658. obicibus, resonant permixto turbine tecta,
  659. arva, armenta, viri, donec stetit improbus alto
  660. colle minor magnoque invenit in aggere ripas:
  661. haec alterna ducum nox interfusa diremit.
  662. At gemitus Argia viri non amplius aequo
  663. corde ferens sociumque animo miserata dolorem,
  664. sicut erat laceris pridem turpata capillis
  665. et fletu signata genas, ad celsa verendi
  666. ibat tecta patris, parvumque sub ubere caro
  667. Thessandrum portabat avo iam nocte suprema
  668. ante novos ortus, ubi sola superstate plaustro
  669. Arctos ad oceanum fugientibus invidet astris.
  670. utque fores iniit magnoque adfusa parenti est:
  671. ‘cur tua cum lacrimis maesto sine coniuge supplex
  672. limina nocte petam, cessem licet ipsa profari,
    673. v.1.p.502
  673. scis genitor, sed iura deum genialia testor
  674. teque pater, non ille iubet, sed pervigil angor;
  675. ex quo primus Hymen movitque infausta sinistram
  676. Iuno facem, semper lacrimis gemituque propinquo
  677. exturbata quies, non si mihi tigridis horror
  678. aequoreasque [*]() super rigeant praecordia cautes,
  679. ferre queam; tu solus opem, tu summa medendi
  680. iura tenes; da bella, pater, generique iacentis
  681. aspice res humiles, atque hanc, pater, aspice prolem
  682. exsulis; huic olim generis pudor, o ubi prima
  683. hospitia et iunctae testato [*]() numine dextrae!
  684. hic certe est, quem fata dabant, quem dixit Apollo;
  685. non egomet tacitos Veneris furata calores
  686. culpatamve facem: tua iussa verenda tuosque
  687. dilexi monitus, nunc qua feritate dolentis
  688. despiciam questus? nescis, pater optime, nescis,
  689. quantus amor castae [*]() misero nupsisse marito.
  690. et nunc maesta quidem grave et inlaetabile munus,
  691. ut timeam doleamque, rogo; sed eum oscula rumpet
  692. maesta dies, cum rauca dabunt abeuntibus armis
  693. signa tubae saevoque genas fulgebitis auro,
  694. ei mihi! care pater,[*]() iterum fortasse rogabo.’
  695. Illius umenti carpens pater oscula vultu:
  696. ‘non equidem has umquam culparim, nata, querellas;
  697. pone metus, laudanda rogas nec digna negari,
  698. sed mihi multa dei—nec tu sperare, quod urges,
  699. desine—, multa metus regnique volubile pondus
    700. [*](aequoreas Klotz: aequoreae Pω. )[*](testato ω: funesto P: manifesto Baehrens. )[*](castae P: causae ω. )[*](pater ω: parens P. )
    v.1.p.504
  700. subiciunt animo, veniet, qui debitus istis,
  701. nata. modus, neque te incassum flevisse querens.
  702. tu solare virum, neu sint dispendia iustae
  703. dura morae: magnos cunctamur, nata, paratus.
  704. proficitur bello.’ dicentem talia nascens
  705. lux monet ingentemque iubent adsurgere curae.
    v.1.p.506
  1. Tertius horrentem zephyris laxaverat annum
  2. Phoebus et angustum cogebat limite verno [*]()
  3. longius ire diem, eum fracta impulsaque fatis
  4. consilia et tandem miseri data copia belli,
  5. prima manu rutilam de vertice Larissaco
  6. ostendit Bellona facem dextraque trabalem
  7. hastam intorsit agens, liquido quae stridula caelo
  8. fugit et Aoniae celso stetit aggere Dirces.
  9. mox et castra subit ferroque auroque coruscis
  10. mixta viris turmale fremit; dat euntibus enses,
  11. plaudit equos, vocat ad portas; hortamina fortes
  12. praeveniunt, timidisque etiam brevis addita virtus.
  13. Dicta dies aderat, cadit ingens rite Tonanti
  14. Gradivoque pecus, nullisque secundus in extis
  15. pallet et armatis simulat sperare sacerdos.
  16. iamque suos circum pueri nuptaeque patresque
  17. funduntur mixti summisque a postibus obstant.
  18. nec modus est lacrimis: rorant clipeique iubaeque
  19. triste salutantum, et cunctis dependet ab armis
  20. suspiranda domus; galeis iuvat oscula clusis
    21. [*](angustum verno ω: augusto vernum P. )
    v.1.p.508
  21. inserere amplexuque truces deducere conos.
  22. illi, quis ferrum modo, quis mors ipsa placebat,
  23. dant gemitus fractaque labant singultibus ira.
  24. sic ubi forte viris longum super aequor ituris,
  25. cum iam ad vela noti et scisso redit ancora fundo,
  26. haeret amica manus: certant innectere collo
  27. brachia, manantesque oculos hinc oscula turbant,
  28. hinc magni caligo maris, tandemque relicti
  29. stant in rupe tamen; fugientia carbasa visu
  30. dulce sequi, patriosque dolent crebrescere ventos.
  31. stant tamen, et nota puppim de rupe salutant.[*]()
  32. Nunc mihi. Fama prior mundique arcana Vetustas,
  33. cui meminisse ducum vitasque extendere curae,
  34. pande viros, tuque o nemoris regina seniori.
  35. Calliope, quas ille manus, quae movent arma