Epistulae

Seneca, Lucius Annaeus

Seneca, Lucius Annaeus, ca. 4 B.C.-65 A.D, creator; Gummere, Richard M. (Richard Mott), 1883-, editor

Nihil damnavi nisi me. Non est quod proficiendi causa venire ad me velis. Erras, qui hinc aliquid auxilii speras; non medicus, sed aeger hic habitat. Malo, cum discesseris, dicas: " ego istum beatum hominem putabam et eruditum. Erexeram aures; destitutum sum. Nihil vidi, nihil audii, [*](audii Rossbach; audivi VPb; laudi p.) quod concupiscerem, ad quod reverterer." Si hoc sentis, si hoc loqueris, aliquid profectum est. Malo ignoscas otio meo quam invideas.

"Otium," inquis, "Seneca, commendas mihi?

v2.p.50
Ad Epicureas voces delaberis." Otium tibi commendo, in quo maiora agas et pulchriora quam quae reliquisti; pulsare superbas potentiorum fores, digerere in litteram senes orbos, plurimum in foro posse invidiosa potentia ac brevis est et, si verum aestimes, sordida.

Ille me gratia forensi longe antecedet, ille stipendiis militaribus et quaesita per hoc dignitate, ille clientium turba; est tanti ab omnibus vinci, dum a me fortuna vincatur, cui in turba par esse non possum; [*](Haase's punctuation. Hense regards cui in turba gratiae as an interpolation.) plus habet gratiae.

Utinam quidem hoc propositum sequi olim fuisset animus tibi! Utinam de vita beata non in conspectu mortis ageremus! Sed nunc quoque non moremur. [*](moremur Erasmus; moraniur MSS.) Multa enim, quae supervacua esse et inimica credituri fuimus rationi, nunc experientiae credimus.

Quod facere solent, qui serius exierunt [*](exierunt later MSS.; exerunt pVPb.) et volunt tempus celeritate reparare, calcar addamus; haec aetas optime facit ad haec studia; iam despumavit. [*](despumavit cod. Vat. reg.; disputavit pVPb.) Iam vitia primo fervore adulescentiae indomita lassavit, non multum superest ut extinguat.

"Et quando," inquis, "tibi proderit istud, quod in exitu discis, [*](discis later MSS.; dicis pVPb.) aut in quam rem ? " In hanc, ut exeam melior. Non est tamen quod existimes ullam aetatem

v2.p.52
aptiorem esse ad bonam mentem quam quae se multis experimentis, longa ac frequenti rerum paenitentia edomuit, quae ad salutaria mitigatis adfectibus venit. Hoc est huius boni tempus; quisquis senex ad sapientiam pervenit, annis pervenit. VALE.

Mutare te loca et aliunde alio [*](aliunde alio Haase; alium de alio pPb; in alium de alio V.) transilire nolo; primum, quia tam frequens migratio instabilis animi est. Coalescere otio non potest, nisi desit circumspicere et errare. Ut animum possis continere, primum corporis tui fugam siste.

Deinde plurimum remedia continuata proficiunt. Interrumpenda non est quies et vitae prioris oblivio. Sine dediscere oculos tuos, sine aures adsuescere sanioribus verbis. Quotiens processeris, in ipso transitu aliqua, quae renovent cupiditates tuas, tibi occurrent.

Quemadmodum ei, [*](ei later MSS.; et pVPb.) qui amorem exuere conatur, evitanda est omnis admonitio dilecti corporis, nihil enim facilius quam amor recrudescit, ita qui deponere vult desideria rerum omnium, quarum cupiditate ,

v2.p.54
et oculos et aures ab iis, quae reliquit, avertat. Cito rebellat adfectus.

Quocumque se verterit, pretium aliquod praesens occupationis suae aspiciet. Nullum sine auctoramento malum est. Avaritia pecuniam promittit, luxuria multas ac varias voluptates, ambitio purpuram et plausum et ex hoc potentiam et quicquid potest potentia. [*](potest potentia Hense; potentia VPb; potia p; potentia potest later MSS) Mercede te vitia sollicitant; hic tibi gratis vivendum est.

Vix effici toto saeculo potest, ut vitia tam longa licentia tumida subigantur et iugum accipiant, nedum, si tam breve tempus intervallis caedimus. [*](tempus intervallis caedimus Madvig; intervallum discedimus (discidimus) pVPb.) Unam quamlibet rem vix ad perfectum perducit adsidua vigilia et intentio.