Epistulae

Seneca, Lucius Annaeus

Seneca, Lucius Annaeus, ca. 4 B.C.-65 A.D, creator; Gummere, Richard M. (Richard Mott), 1883-, editor

Non potest ergo perfectae naturae bonum

v3.p.446

in inperfecta esse natura, aut si natura talis hoc habet, [*](si habet Buecheler; si naturalia habet, hoc habet BA.) habent et sata. Nec illud nego, ad ea, quae videntur secundum naturam, magnos esse mutis animalibus impetus et concitatos, sed inordinatos ac turbidos. Numquam autem inordinatum [*](aut before inordinatum removed by Bartsch.) est bonum aut turbidum,

" Quid ergo ? " inquis, " muta animalia perturbate et indisposite moventur ? " Dicerem [*](dicerem later MSS.; dicere BA.) illa perturbate et indisposite moveri, si natura illorum ordinem caperet; nunc moventur secundum naturam suam. Perturbatum enim id est, quod esse aliquando et non perturbatum potest; sollicitum est, quod potest esse securum. Nulli vitium est, nisi cui virtus potest esse; mutis animalibus talis ex natura sua motus est.

Sed ne te diu teneam, erit aliquod [*](aliquod Harl.; aliquando BA.) bonum in muto animali, erit aliqua virtus, erit aliquid perfectum, sed nec bonum absolute nec virtus nec perfectum. Haec enim rationalibus solis contingunt, quibus datum est scire quare, quatenus, quemadmodum. Ita bonum in nullo est, nisi in quo ratio.

Quo nunc pertineat ista disputatio quaeris, et quid animo tuo profutura sit ? Dico: et exercet illum et acuit et utique aliquid acturum occupatione honesta tenet. Prodest autem etiam quo moratur ad prava properantes. [*](properantes Madvig; properante(i) MSS.) Sed et illud [*](et illud Harl.; illum BA.) dico: nullo modo prodesse possum magis, quam si tibi bonum

v3.p.448

tuum ostendo, si te a mutis animalibus separo, si cum deo pono.

Quid, inquam, vires corporis alis et exerces ? Pecudibus istas maiores ferisque natura concessit. Quid excolis formam ? Cum omnia feceris, a mutis animalibus decore vinceris. Quid capillum [*](capillum later MSS.; eapullum BA.) ingenti diligentia comis ? Cum illum vel effuderis more Parthorum vel Germanorum modo vinxeris vel, ut Scythae solent, sparseris, in quolibet equo densior iactabitur iuba, horrebit in leonum cervice formonsior. Cum te ad velocitatem paraveris, par lepusculo non eris. vis tu relictis, in quibus vinci te necesse est, dum in aliena niteris, ad bonum reverti tuum ?

Quod est hoc ? Animus scilicet emendatus ac purus, aemulator dei, super humana se extollens, nihil extra se sui ponens. Rationale animal es. Quod ergo in te bonum est ? Perfecta ratio. An tu ad suum finem hanc evocas, in quantum potest plurimum crescere ? Tunc beatum esse te iudica, cum tibi ex ea [*](tibi ex ea later MSS.; tibi ex BA.) gaudium omne nascetur, cum visis, quae homines eripiunt, optant, custodiunt, nihil inveneris, non dico quod malis, sed quod velis.

Brevem tibi formulam dabo, qua te metiaris, qua perfectum esse iam sentias: tunc habebis tuum, cum intelleges infelicissimos esse felices. VALE.