Epistulae

Seneca, Lucius Annaeus

Seneca, Lucius Annaeus, ca. 4 B.C.-65 A.D, creator; Gummere, Richard M. (Richard Mott), 1883-, editor

Gaudium illi adferet, fiduciam confirmabit, ex conspectu mutuae tranquillitatis crescet utriusque laetitia. Praeterea quarumdam illi rerum scientiam tradet; non enim omnia sapiens scit. Etiam si sciret, breviores vias rerum aliqui excogitare posset et has indicare, per quas facilius totum opus circumfertur.

Proderit sapienti sapiens, non scilicet tantum suis viribus, sed ipsius, quem adiuvat. Potest quidem ille etiam relictus sibi explicare partes suas; nihilominus adiuvat etiam currentem hortator. " Non prodest sapienti sapiens, sed sibi ipse. Hoc scias: detrahe illi vim propriam, et ille nihil aget."

Illo [*](illo Windhaus; uno BA.) modo dicas licet non esse in melle dulcedinem: nam ipse ille, qui esse debeat, ita aptatus lingua palatoque est ad eiusmodi gustum, ut illa talis sapor capiat, aut [*](aut add. Klammer.) offendetur. Sunt enim quidam, quibus morbi vitio mel amarum videatur. Oportet utrumque valere, [*](valere Haase; colore or calere MSS.) ut et ille prodesse possit et hic profuturo idonea materia sit. "

Si [*](si add. Gertz.) in summum," inquit, " perducto [*](perducto Pincianus; perductum BA.) calorem calefieri

v3.p.258
supervacuum est, et in summum perducto bonum supervacuum est si [*](si add. Buecheler.) qui prosit. Numquid instructus omnibus rebus agricola ab alio instrui quaerit ? Numquid armatus miles, quantum in aciem exituro satis est tuti, [*](tuti Buecheler; uti BA.) amplius arma desiderat ? Ergo nec sapiens; satis enim vitae instructus, satis armatus est."

Ad haec respondeo: et qui in summo est calore, opus est calore adiecto, [*](in adiecto Madvig; in summa motus est calore adiecto BA) ut summum teneat. " Sed ipse se," inquit, " calor continet." Primum multum interest inter ista, quae comparas; calor enim unus est, prodesse varium est. Deinde calor non adiuvatur adiectione caloris, ut caleat; sapiens non potest in habitu mentis suae stare, nisi amicos aliquos similes sui admisit, cum quibus virtutes suas communicet.

Adice nunc, quod omnibus inter se virtutibus amicitia est. Itaque prodest, qui virtutes alicuius paris sui [*](paris sui Buecheler; partes sui BA; pares suis later) amat amandasque invicem praestat. Similia delectant; utique ubi honesta sunt et probare ac probari sciunt.

Etiamnunc sapientis animum perite movere nemo alius potest quam sapiens, sicut hominem movere rationaliter non potest nisi homo. Quomodo ergo ad rationem movendam ratione opus est, sic ut moveatur ratio perfecta, opus est ratione perfecta.

Prodesse dicuntur et qui media nobis largiuntur, pecuniam, gratiam, incolumitatem, alia in usus vitae

v3.p.260
cara aut necessaria. In his dicetur etiam stultus prodesse sapienti. Prodesse autem est animum secundum naturam movere virtute sua ut eius, qui movebitur. Hoc non sine ipsius quoque, qui proderit, bono fiet. Necesse enim alienam virtutem exercendo exerceat et suam.