De Beneficiis

Quomodo fenerator quosdam debitores non appellat, quos scit decoxisse et in quorum pudorem nihil superest, nisi quod pereat, sic ego quosdam ingratos palam ac pertinaciter praeteribo nec ab ullo beneficium repetam, nisi a quo non ablaturus ero, sed recepturus.

Multi sunt, qui nec negare sciant, quod acceperunt, nec referre, qui nec tam boni sunt quam grati nec tam mali quam ingrati, segnes et tardi, lenta nomina, non mala. Hos ego non appellabo, sed commonefaciam et ad officium aliud agentes reducam

multo magis amicum, et ne peccet et ne in me potissimum peccet. Alterum illi beneficium do, si illum ingratum esse non patior ; nec dure illi exprobrabo, quod praestiti, sed quam potuero mollissime. Ut potestatem referendae gratiae faciam, renovabo memoriam eius et petam beneficium ; ipse me intelleget repetere.

Aliquando utar verbis durioribus, si emendari illum posse speravero ; nam deploratum propter hoc quoque non exagitabo, ne ex ingrato inimicum faciam.

Quod si admonitionis quoque sugillationem ingratis remittimus, segniores ad reddenda beneficia faciemus ; quosdam vero sanabiles et qui fieri boni possint, si quid illos momorderit, perire patiemur admonitione sublata, qua et pater filium aliquando correxit et uxor maritum aberrantem ad se reduxit et amicus languentem amici fidem erexit.

Quidam, ut expergiscantur, non feriendi, sed commovendi sunt ; eodem modo quorundam ad referendam gratiam fides non cessat, sed languet. Hanc pervellamus. " Noli munus tuum in iniuriam vertere ; iniuria est enim, si in hoc non repetis, ut ingratus sim. Quid, si ignoro, quid desideres ? Quid,

Quare properas et beneficium et amicum perdere ? Unde scis, nolim an ignorem, animus an facultas desit mihi? Experire." Admonebo ergo non amare, non palam, sine convicio, sic, ut se redisse in memoriam, non reduci putet.

Causam dicebat apud divum Iulium ex veteranis quidam paulo violentior adversus vicinos suos et causa premebatur. " Meministi," inquit, " imperator, in Hispania, talum extorsisse te circa Sucronem ?" Cum Caesar meminisse se dixisset : " Meministi quidem sub quadam arbore minimum umbrae spargente cum velles residere ferventissimo sole et esset asperrimus locus, in quo ex rupibus acutis unica illa arbor eruperat, quendam ex commilitonibus paenulam suam substravisse ? "

Cum dixisset Caesar : " Quidni meminerim ? Et quidem siti confectus, quia impeditus ire ad fontem proximum non poteram, repere manibus volebam, nisi commilito,[*]( nisi commilito editors : manibus milito O. gratus possit offendi nec added by Haase, ) homo fortis ac strenuus, aquam mihi in galea sua adtulisset "—, " Potes ergo," inquit, " imperator, adgnoscere illum hominem aut illam galeam ? " Caesar ait se non posse galeam adgnoscere, hominem pulchre posse,

" Tu utique ille non es." " Merito/' inquit, " Caesar, me non adgnoscis ; nam cum hoc factum est, integer eram ; postea ad Mundam in acie oculus mihi effossus est et in capite lecta ossa. Nec galeam illam, si videris, adgnosces ; machaera enim Hispana divisa est." Vetuit illi exhiberi negotium Caesar et agellos, in quibus vicinalis via causa rixae ac litium fuerat, militi suo donavit.

Quid ergo ? Non repeteret beneficium ab imperatore, cuius memoriam multitudo rerum confuderat, quem fortuna ingentes exercitus disponentem non patiebatur singulis militibus occurrere ? Non est hoc repetere beneficium, sed resumere bono loco positum et paratum, ad quod tamen, ut sumatur, manus porrigenda est. Repetam itaque, quia hoc aut ex magna necessitate facturus ero aut illius causa, a quo repetam.

Ti. Caesar inter initia dicenti cuidam: " Meministi—" antequam plures notas familiaritatis veteris proferret : " Non memini," inquit, " quid fuerim." Ab hoc quidni non esset repetendum beneficium ? Optanda erat oblivio ; aversabatur omnium amicorum