Controversiae

Seneca, Lucius Annaeus, 55 B.C.-ca. 39 A.D.

Seneca, Lucius Annaeus, 55 B.C.-ca. 39 A.D, creator; Kiessling, Adolf Gottlieb, 1837-1892, editor

Scio quosdam putare quaestionem esse: an possit a priuato homine laedi respublica; SPARSVM certe ita declamare memini. quod si quisquam recipit et illam recipiet: an a muliere possit,

p.497
an a sene, an a paupere possit; quorum nihil umquam quaeritur, sed dici tamen solet; quomodo, cum illa quaestio tractatur: an respublica laesa sit, totiens reus inter argumenta non laesae reipublicae dicit: ne potuit quidem laedi a priuato, a paupere, ab aegro, ab absenti. GALLIO fecit et illam quaestionem: an in expositis laedi possit respublica. non potest, inquit, respublica laedi possit nisi in aliqua sui parte; haec nulla reipublicae pars est; non in censu illos inuenies, non in testamentis. Sed haec quoque in illam incurrit: an respublica laesa sit; dicitur enim: ne laedi quidem potuit in eis quos non habebat.

Pro illo qui debilitabat expositos pauci admodum dixerunt. Dixit GALLIO et hoc colore usus est: egentem hominem et qui ne se quidem alere nedum alios posset, sustulisse eos qui iam relicti sine spe uix spiritum traherent, quibus

b.322
non iniuria fieret si aliquid detraheretur, sed beneficium daretur si uita seruaretur. faciant inuidiam alicui oculos desse, alicui manus, dicant illos per hunc tam misere uiuere, dum fateantur per hunc uiuere. GALLIO illud quoque in argumentis temptauit: adeo, inquit, haec res non nocuit reipublicae, ut possit uideri etiam profuisse:

pauciores erunt qui exponant filios. TVRRINVS CLODIVS hoc colore usus est: multos patres exponere solitos inutiles partus. nascuntur, inquit, quidam statim aliqua corporis parte mulcati, infirmi et in nullam spem idonei, quos parentes sui

p.498
proiciunt magis quam exponunt; aliqui etiam uernulas aut omine infausto editos aut corpore inualidos abiciunt. ex his aliquos hic sustulit et eas partes quae cui possent miserabiliores esse, manu sua abstulit: stipem rogant et unius misericordia, uiuunt, omnium aluntur. At res foeda est mendicos habere, a mendicis ali, inter debiles uersari. Age, non pudet uos ex hoc producere contubernio reum a quo dicatis laesam rempublicam ? et sic descendit ad argumenta, ut diceret:

quomodo hic potuit laedere? SILO POMPEIVS illo colore usus est: misericordem hunc fuisse, uoluisse uitam dare, sed non potuisse alere; itaque eo conpulsum, ut unusquisque aliquam partem corporis pro toto dependeret. LABIENVS tam diserte declamauit partem eius qui debilitabat expositos, quam nemo alteram partem, cum illam omnes disertissimi uiri uelut ad experimentum suarum uirium dixerint. Illum autem locum uehementissime dixit: mirum est uacare homines huic cogitationi, ut curent quid homo mendicus inter mendicos faciat. principes, inquit, uiri contra naturam diuitias suas exercent: excisorum greges habent, exoletos suos ut ad longiorem patientiam inpudicitiae idonei sint, amputant et

b.323
quia ipsos pudet uiros esse, id agunt ut quam paucissimi sint.

his nemo succurrit delicatis et formosis debilibus. Curare uobis in mentem uenit quis ex solitudine infantes auferat perituros nisi auferantur;

p.499
non curatis quod solitudines suas isti beati ingenuorum ergastulis excolunt, non curatis quod iuuenum miserorum simplicitatem circumeunt et speciosissimum quemque ac maxime idoneum castris in ludum coiciunt. in mentem uobis uenit misereri horum quod membra non habeant; quidni illorum quod habent? et hoc genere insectatus saeculi uitia egregia figura inquinatum et infamem reum maiorum criminum inpunitate defendit. Celebris haec apud Graecos controuersia est; multa ab illis pulchre dicta sunt a quibus non abstinuerunt nostri manus, multa corrupte quibus non cesserunt nec ipsi.

Dixit *G*L*U*K*W*N: kai\ tou/tous trofa\s ai)tei=s ou(\s mh\ tre/fein a)sebe/s e)stin. Hunc dixit sensum P. ASPRENAS eodem modo, uno uerbo magis proprio usus: hos aliqui alimenta poscit quibus crudelis est qui negat. Circa hunc sensum est et ille a QVINTILIANO dictus: nescio utrumne uos miseriores dicam quod alimenta accipitis an hoc quod datis; accipitis enim quia debiles estis, datis ei per quem debiles estis. ADAEVS rhetor: klai/ousai mhte/res h)ra/nizon: “ei) me\n e)mo\s,” le/gousai, “to\n e)mo\n, ei) de\ a)llo/trios, i(/na kai\ to\n e)mo\n a)/lloi.”

Hunc sensum quidam Latini dixerunt, sed sic ut putem illos non mutuatos esse aperte hanc sententiam, sed imitatos. BLANDVS dixit: porrigit aliqua mendico rogata stipem. utique si peperit, exposuit. o quam misera cogitatio

p.500
porrigentis est! “hic fortasse meus est.” OSCVS dixit: aliqua quia iam proiecit pluribus stipem, suo negat. ARELLIVS FVSCVS dixit:
b.324
alit rogata filium mater, misera si scit suum esse, misera si nescit. ARTEMON dixit: ta\ me\n tw=n a)/llwn eu)/rwsta plei=, gewrgei=: ta\ d' h(me/tera a)na/phra tre/fei a)/ra to\n o(lo/klhron.

Hanc sententiam Latro fortius et uirilius dixit qui non potest furti suspectus esse; Graecos enim et contemnebat et ignorabat. cum descripsisset debiles artus omnium et alios incuruatos, alios repentes, adiecit: pro di boni! ab his aliquis alitur integer? *D*A*M*A*S*S*K*O*M*B*R*O*S dixit: pa/lai me\n e)kqe/tois ki/ndunos h)=n to\ r(ifh=nai, nu=n de\ to\ trafh=nai. Hunc sensum CESTIVS transtulit: effecisti, inquit, ut maius esset periculum educari quam exponi. FVSCVS ARELLIVS aliter dixit: illa adhuc in miserae sortis infantia timebantur: ferae serpentesque et inimicus teneris artibus rigor et inopia; inter expositorum pericula non numerabamus educatorem.