Institutio Oratoria

sed hic est illud

nec ego, cum praecedentes pedes posui, legem dedi ne alii essent, sed quid fere accideret et quid ut praesentia videretur optimum, ostendi. non [*]( non, added by Spalding. ) quidem optime est sibi iunctus anapaestos, ut qui sit pentametri finis, vel rhythmos qui nomen ab eo traxit: nam ubi libido dominatur, innocentiae leve praesidium est; nam synaloephe facit, ut duae ultimae syllabae pro una sonent.

melior fiet praecedente spondeo vel bacchio, ut si idem mutes leave innocentiae praesidium est. non me capit (ut a magnis viris dissentiam) paean, qui est ex tribus brevibus et longa. nam est et ipse una plus brevi anapaestos facilitas et agilitas. quid [*]( quid, Halm : quidquid, AG. ) ita placuerit is, non video, nisi quod illum fere probaverunt, quibus loquendi magis quam orandi studium fuit.

nam et ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel

totus vero hic locus non ideo tractatur a nobis, ut oratio, quae ferri debet ac fluere, dimetiendis pedibus ac perpendendis syllabis consenescat; nam id cum miseri,

tum ut minimis occupati est, neque enim, qui se totum ut hac cura consumpserit, potioribus vacabit, si quidem relicto rerum pondere ac nitore contempto tesserulas, ut ait Lucilius, struet et vermiculate inter se lexis committet. nonne ergo refrigeretur sic calor et impetus pereat, ut equorum cursum delicati minutis passibus frangunt?

quasi vero numeri [*]( numeri non, Regius : fecerint, MSS. ) non sint ut compositione deprehensi, sicut poema nemo dubitaverit impetu [*]( impetu, Halm : peritu, AG. ) quodam initio fusum et aurium mensura et similiter decurrentium spatiorum observatione esse generatum, mox ut eo repertos pedes. satis igitur ut hoc nos componet multa scribendi exercitatio, ut ex tempore etiam similia fundamus.

neque vero tam sint intuendi pedes quam universa comprehensio,

ergo quem ut poemate locum habet versificatio, eum ut oratione compositio. optime autem de illa iudicant aures, quae plena sentiunt et parum expleta desiderant et fragosis offenduntur et levibus mulcentur et contortis excitantur et stabilia probant, clauda deprehendunt, redundantia ac nimia fastidiunt. ideoque docti rationem componendi intelligunt, etiam indocti voluptatem.

quaedam vero tradi arte non possunt. mutandus est casus, si durius is, quo coeperamus, feratur. num , ut quem transeamus ex quo, praecipi potest? figura laboranti compositioni variata saepe succurrit. quae ? cum orationis, tum etiam sententiae? num praescriptum eius rei ullum est? occasionibus utendum et cum re praesenti deliberandum est.

iam[*]( est iam, Halm : etiam, MSS. ) vero spatia ipsa, quae ut hac quidem parte plurimum valent, quod possunt nisi

neminem vestrum ignorare arbitror, iudices, hunc per hosce dies sermonem vulgi atque hanc opinionem populi Romani fuisse. curhosce potius quam hos? neque enim erat asperum. rationem fortasse non reddam, sentiam tamen [*]( seutiam tanien, Halm: sontentiai, A (?) G: sent am, later MSS. ) esse melius. cur non satis sit, sermonem vulgi fuisse, (compositio enim patiebatur) ignorabo; sed ut audio hoc, animus accipit plenum sine hac geminatione non esse.

ad sensum igitur referenda sunt. et si qui non [*]( Et si qui non, Halm : necquis, AG. ) satis forte, quid seuerum, quid iucundum sit, intelligent, facient quidem natura duce melius quam arte; sed naturae ipsi ars inerit. illud prorsus oratoris,